sierlijke spits heeft geprijkt; op den anderen hoek Staat een kleinere,
achtkant van vorm. In het middeu is de stoep, wier steenen
balustrade met festoenen versierd is. Eoven de deur met haar
gebeeldhonwde posten, heeft Oswald nog eens in een tijdvers zijn
naam en dien zijner gemalin L e o p o l d i n a als herstellers van
het huis vereeuwigd en op de lijst staan de letters uitgehouwen:
H G Z D B M M V B .
Van binnen heeft het kasteel een zeer groote vestibule, waar-
uit een reusachtige trap naar boven leidt. ’t Wordt overigens
door twee familien, aan wie het verhuurd is , bewoond. Gedurende
de jaren 1799 tot 1842 was hier een R. C. Seminarium, thans
met dat van Warmond vereenigd. De sterke toren bewaart het
rijke, merkwaardige en uitstekend geordende archief.
Daar is iets aandoenlijks in graaf Oswalds opschrift: „voor
zieh en zijn n a g e s l a c h t . ” ! ’t Was, of hij met geweld de
gedachte wilde verdringen, dat na zijn heengaan geen zoon zou
heerschen op het huis, sinds een zestal eeuwen door een onafge-
broken reeks van vaderen bewoond. De oorsprong van het ge-
slacht klimt op tot in de l l tle eeuw. Uit den ouden stam der
erfheeren en graven van Zutfen is het gesproten. „Edele mannen”
werden zij genoemd en in hun gebied waren zij soevereinen. Door
huwelijk en koop vergrootten zij allengs meer hun bezittingen
en bij de omwonende vorsten waren zij in hoog aanzien. In 1416
stierf de mannelijke lijn met Heer F r e d e r i k uit. Zijn eenige
dochter Sof i a , in 1412 gestorven, had een’ der zonen van den
baron van Polanen, Ot t o van de Le c k e , Heer van Hedel,
gehuwd, en diens minderjarige zoon Wi l lem volgde ondervoogdij
zijns vaders zijn’ moederlijken grootvader op.
Naar ’t gebruik in het huis der Wassenaars, waaruit hij
stamde, nam Heer Willem den naam zijner heerlijkheid aan. Tal-
rijk waren zijn bezittingen, door erfenis en door de gunst van
hertog Arnoud verkregen, zoodat hij de ri jke werd bijgenaamd,
maar in de hoop , om ook Wijk bij Duurstede en Abcoude eens
zijn eigendom te noemen, werd hij teleurgesteld. Zijn zoon 0 s-
w a l d I wist zieh in 1486 onder de rijksvorsten te doen opnemen
en schreef zieh sedert g r a a f van Berg. Steeds klom de magt
van het huis door het huwelijk van Wi l l em III met de erf-
dochter van Willem van Egmond en ook Osw a l d II vermeer-
derde de Bergsche goederen, al verspilden hij en zijn nabuur
J o a c h im van Wisch hun krachten in onophoudelijken oorlog.
Oswalds zoon, Wi l l em I V , heeft een belangrijke, zij ’t dan
ook niet altijd eervolle rol gespeeld in de jaren van woeling en
strijd, die het einde der 16de eeuw hebben gekenmerkt. Aanvan-
kelijk een hoog gewaardeerde steun voor zijn’ zwager, den prins
van Oranje, ging hij later tot de Spaansche zijde over en al was
de beschuldiging van verraad onbillijk, zwakheid van karakter
en naijver tegen den prins bragten hem in een dubbelzinnig licht.
Tijdens zijn regering was het slot bij afwisseling door Staatsche
of Spaansche troepen bezet. Prins Maurits-ontmantelde het in 1598.
Willems zonen bleven de zaak. des konings getrouw en meer dan
één- onderscheidde zieh op het oorlogsveld, totdat een hunner,
graaf H e n d r i k , door Spanje gekrenkt, der republiek weèr zijn
diensten aanbood. De oudste, graaf He rma n , volgde zijn’ vader
op. Tijdens zijn regering werd nog in 1605 een heks verbrand.
De oude lijfarts der familie, Dr. J o a n n e s Wi e r , was er niet
meer, om door zijn’ invloed, als in 1563, den geregtelijken moord
te voorkomen ! Het huis Berg naderde zijn’ ondérgang. Hendriks
eenige dochter huwde haar’ neef Al b e r t , den zoon van graaf
F r e d e r i k , die de erfgenaam werd van het markgraafschap Be r gen
op Zoom en tal van andere heerlijkheden. Zij stierf kin-
derlooSj en graaf Hendrik, die zijn regten gelden liet, heerschte
een’ tijd lang als Heer van Berg. Na zijn’ dood keerde het graaf-
schap tot Albert terug. Uit diens tweede huwelijk werd Oswald III
geboren. Ook hij liet geen kroost na. Zijn erfgenaam was zijn
neef, de prins van Ho h e n z o l l e r n S i gma r i n g e n , in wiens
geslacht het graafschap Berg met Didam, de heerlijkheden Gen-
deringen en Etten en de halve hoogheid Wisch tot nu toe ge-
bleven zijn. Rijk is het archief aan bescheiden, zulk een huis
betreffend; ook processtukken zijn er in menigte, want niet enkel
met de wapens, ook in de pleitzalen hebben de Heeren van Berg