zijn geweest, al had het ook door den krijg geleden. Toen graaf
Willem nog tot de verbonden edelen behoorde, waren zijn sloten
’sH e e r e n b e r g en ü l f t verbeurd verklaard, terwijl hij zelf
als balling het land was ontweken. De groote beweging, door
zijn’ zwager, prins Willem, beraamd, werd in 1570 door hem
aangevangen met het vermeesteren en bezetten dezer twee kasteelen.
Maar Alva’s troepen rukten voor Ulft en schoten den grooten
toren in puin. ’t Gelukte hem intusschen nog in hetzelfde jaar,
met behulp zijner onderzaten, den nog altijd sterken bürgt te
herwinnen en bij zijn’ krijgstogt in Gelderland en Overijsel in
1572 bleef Ulft een zijner wapenplaatsen. Honderd jaar later
werd het kasteel nog eenmaal genomen. De Franschen bezetten
het, terwijl de Munsterschen het naburige Deurvor s t verwoest-
ten. Sedert had het geen beteekenis meer voor de geschiedenis.
Ook als gebouw heeft het thans niets merkwaardigs meer. Maar
zijn naam is aan edele geslachten en belangrijke - gebeurtenissen
zoözeer verbonden, dat wij ons niet verantwoord zouden hebben
geacht, als wij ons om zijnentwille niet een’ kleinen omweg
hadden getroost.
Silleveld en Schuylenburg, Terborg en Wisch zijn ons reeds
van vroeger bekend. Ware ’t zoo niet, dan hadden wij deze
dorpen, — deze kasteelen vooral — niet onbezocht mögen laten,
en de dag zou dan te kort zijn geweest, om ons plan ten uit-
voer te leggen. Daarop hadden wij trouwens gerekend. Op ons
programma van heden kwarnen die namen niet voor. Wij kun-
nen den kortsten weg naar Mo n t f e r l a n d kiezen, den weg
door de vlakke weiden aan deze zijde van den IJsel en ons ver-
genoegen met het gezigt op de bosschen , torens en gebouwen
aan den overkant der rivier , waardoor de overigens kale en een-
toonige landweg toch inderdaad soms zeer. fraaije partijen op-
levert. Wij zijn nog steeds in de oude bannerij Berg, maar daar
ginds, aan de overzijde, lagen de goederen en kasteelen, waaruit
zoo vaak vijandelijke benden in doodelijke veeten verwoes-
ting en plundering bragten over het land, dat hier door geen
sterken bürgt was gedekt.
Voorbij Terborg, dat wij op eenigen afstand regts laten liggen ,
wordt de grond weer hooger en de klei wordt door zaud afge-
wisseld. Het dorpje E t te n ligt te midden van korenvelden, tui-
nen en hagen, maar houtgewas is in deze streek niet overvloedig
en voor wandelaars biedt het landschap te weinig afwisseling aan.
Evenwel zijn er hier en daar ruime vergezigten op den Elterberg
en de Montferlandsche hoogten, waarnevens de torens van
Emmerik, Zeddam en andere min of meer verwijderde Duitsche
of Nederlandsche plaatsen oprijzen, en als wij Montferland nade-
ren, dan klimt de weg en dan beginnen de dennenbosschen
zieh te vertoonen. De golvende, digt begroeide heuvelen liggen
voor ons en als wij den grintweg tusschen ’s Heerenberg en Zeddam
hebben gekruist, beginnen wij den berg te bestijgen, die
door tal van gezelschappen als een in den omtrek wijd vermaarde
uitspanningsplaats wordt bezocht. Bijna regt rijst de bergrand op ,
met beuken en dennen begroeid en met een digt tapijt van klimop
en mos overdekt. Rappe en jeugdige voetgangers klauteren hier
of daar wel tegen de helling op. Iiun is de inspanning genot en
de minst gebaande weg het liefst. Maar de rijweg slingert zieh
om de hoogte heen in schaduw van hooge stammen, tot dat hij
eindigt bij den stal, waar eerwaardige linden hun breede kroonen
uitbreiden. Hier blijven de wagens achter, en voor aamborstigen
of ouden van dagen is ’t nog een vermoeijende klim, eer längs
het steile voetpad de top van den heuvel bereikt is! Dan vinden
zij zieh echter ruim beloond door de heerlijke uitzigten, daar
in overvloed te genieten. Mo n t f e r l a n d — f/Mond vol l a n d ,
zoo verklaart de overlevering den naam. De Reuzen, zoo zegt zij,
die den Eltenberg daar ginds hebben opgekruid, verloren onder-
weg wat zand. :/ Liiat dat mondje vol maar liggen , zei er een.
Dat boezemt geen groote gedachten in omtrent zijn hoogte.
Negentig meters is inderdaad ook zoo belangrijk niet voor een’
berg. Maar in dezen omtrek heeft hij t.oeh inderdaad iets te be