heeft het met Nederland zeer weinig, met Belgie overvloedig ge-
meenschap. En tusschen de beide deelen, waaruit bet bestaat —
4de en 5de Distrikt — ligt de groote, nagenoeg opgeslijkte inham
d e Br a a kma n , zoodat er tusschen beider bewoners niet het
minste verkeer bestaat. Over Vlissingen of door Belgie komt men
van het eene Distrikt in het andere. In het gansche 4de Distrikt
is geen enkel openbaar middel van vervoer, dan een zoogenaamde
diligence tusschen B r e s k e n s en IJ z e n d ij k e en de snorwagens
van IJz en d ijk e en Aardenburg op Belgische spoorwegstations;
in het 5de loopt een spoorweg van t e r Ne u z e n , die de belang-
rijkste plaatsen, A x e l , H u l s t en Sas van Ge n t toegankelijk
maakt, ook rijdt er een wagen van Wa l s o o r d e n op H u l st .
Maar in vergelijking met de zeer uitgestrekte landstreek beteekent
dit een en ander niet veel. Geen wonder, dat slechts weinier
Nederlanders, behalve de handelsreizigers, dit afgelegen oord be-
zoeken! Wiens weg leidt er heen, tenzij hij er toevallig bekenden
mögt hebben of bloedverwanten, of door den aard zijner betrek-
king derwaarts werd geroepen! Als wa n d e l a a r s d o o r N e d e r l
a n d zouden wij te kort zijn geschoten in de vervulling van onze
taak, wanneer wij ook Z e e uws c h -Vl a a n d e r e n niet bij eigene
aanschouwing hadden leeren kennen. Maar zullen wij, van onze
ontdekkingsreize teruggekeerd, anderen krachtiglijk opwekken,
om ons voorbeeld te volgen? Wie nog weinig van zijn vaderland
kent en met reistijd en reisgeld wat zuinig moet zijn, vindt elders
en ligt rneer binnen zijn bereik belangrijker steden, merkwaardi-
ger gebouwen, schooner landschappen. Ook is de nabijheid van
steden als Antwerpen, Gent en Brugge hoogst verleidelijk! In
denzelfden tijd en voor niet zoo veel meer geld kan men plaatsen
als dezen zien ? Wat heeft het nederige Zeeuwsch-Vlaanderen aan
te bieden, om met zulke naburen in het strijdperk te kunnen
treden? Maar laat ons alle gedachten aan mededinging van ons
zetten. Laat ons niet vragen: „is het 4de Distrikt te verkiezen
boven Arnhems omtrek, het 5de boven den Stichtschen lusthof;
is het aan te raden, liever Hulst te bezoeken, dan Antwerpen,
liever Aardenburg dan Gent, liever Sluis dan Brugge ?” Luidt
de vraag: f/is Zeeuwsch-Vlaanderen, op zichzelf beschouwd, waard
om door het overige Nederland te worden gekend?” dan kan
het antwoord zijn : „een landstreek met een in menig opzigt be-
langwekkende geschiedenis, met oude en om versclullende redenen
merkwaardige steden en dorpen, met een’ vruchtbaren en geenszins
van schoonheid misdeelden bodem, met een voorkoinende bevol-
king, met eenige opmerkenswaardige eigenaardigheden, heeft in
elk geval aanspraak op onze belangstelling” . En wie meenen mögt,
dat bij haar inwoners weinig betrekking zou worden gevonden
op het land, waartoe zij in hunne afzondering behooren, wie
veiwachten zou, dat hij er zou verkeeren onder Nederlanders in
naam, onder Beigen in der daad, die zal zieh, even als wij, aan-
genaam verrast vinden.
Wij gaan dus een’ zwerftogt maken in het land over de Schelde.
Maar wij wenschen daaraan nog eenige andere zwerftogten te verbinden.
Onze weg leidt ons door N oord -Br ab an t en wij maken
van de gelegenheid gebruik, ook daar nog eens rond te zien.
Van den Bosch uit bezoeken wij het merkwaardige kasteel te
Hees wij k. Dan gaan wij naar het aloude markgraafschap Be r g e n
op Zoom. De spoorbaan moet ons voorts naar Mi d d e l b u r o-
brengen, om in den overrijken H i s t o r i s c h e n At l a s eenige
studie te maken van het terrein onzer verdere wandelingen. Voorts
stoomen wij van Vl i s s i n g e n naar Br e s k e n s , waar wij verder
onzen weg zoeken. De naaste weg is dit niet, Verlieten wij te
V 1 a k e den trein, dan zouden wij met een’ wagen naar H a n s-
we e r t kunnen gaan en van daar met de stoomboot naar Wal s-
o o r d e n , om verder van de diligence op H u 1 s t gebruik te maken.
Maai dan bleef de „At l a s ongezien en ongezien welligt ook
het Noordelijk deel van het 4de Distrikt, want dan kon de ver-
zoeking wel eens wat sterk worden, om ons niet te ver van de
Belgische spoorlijnen te verwijderen !