i l KCH
IJ I I I
l i t f c
f i l
H
1 g il
' ' A M ß Ö
;dé voet Van fraeje heuvels , en längs
het Zuiden weer na den weg van dpnO-i
iifant j en dus al verder, na ’t Wefteq
leid , al waar men ter rechterhànd een
groot velds, en däar op S of i b grpote
Steen- ôteenbakketyen (ider onder cen loots
bakke- van 3 of 400- voeten in de- breédtë) ten
iyèn. : deele Holländers tk ten*deele Chinëe-
: zen’ toekomende,'en 'aatt de linkerhand
een zeer grootb nieuw aangélegdeThüin
• van den HeerrLàndvaö^- Fit^det’ Siel,
ziéty waar in zyn Éd. ailôrley zeldfeamé
en vréemde boomen, behälven een fteenen
huysydiergelykçp ’er in gänfeh Äm-
. bdri niet is , heeft doen bonWén , \vààt
na töe Zyn Edi dikwLzyne uitfpähbfhö
• neemt.
be wan-‘ Längs dezen Thuin gaät men recht
¡delwe- -uyt na de riVier den Olifant j met een
genbui--hréede weg j dieöns1', èermén nog by
Sad.e 'd ieHvier körnt9 op de weg brengt j diq
?lyn~ recht N oofd- op na Ndeflahivél
loopfc , en liiedc een' fràëjè wandelweg
uyflevert.
1 ......-.rrBuiten dëfce heeft men nog andre
^rivkft1 wegen,. voornamentlyk , zo men’
Spclonk ‘biliteil de Stad te paard zyn vermaak
byde (gelyk wy van Hatîvé^KitsjiV bèvdrens
zeiden) of öp.’L Wefter-gebergte j öfj
;0C* ;langs ftrand na den galg-hoêk j öf na de
Wäy Nitoe 3 dät-iS de düyVels rivier,
en Vërdér öp , wilnemeri ,'alwàaf nien
met läag wäter längs ftränd zeer vernaä-
kelyk wel eéri myl'Vërre kàn ^den;j en
*dan kan men liög vérmakelykér over hetj
■^bergtè £ längs- läge eii-‘ gerdakkelykö
heuvels , . die éëi* tfehpöfT gezicht over
den îrthatn, en de'Sta4V_geve:n, weder-jl
' ltèerenj behalven dät-fàën-wél een keer
na de WhyNitoei^eh'Wat hoogér’fgè-*
pèrgte op kan nërnen j' daar meti xjpeeq
heuVel -eeil •WOpdéplyfce fpélbnk .ont-;
moetydöör xVélke 'hëtc wâtér'-àllehkskens
heneh fy!pêlt j : bn mbtcèr ’tyd Verftcentj
-Ook is 'oaâr-éen uitnëÉiénde fiaej.e;wâ-r
'ter-vàly yfcaar- ôqtrènt iûetf Wel üÿt was-j
fchen gaat, oifi dé hedderheid en koél-
heid van ’t wàtér'3 a l îb b o i e h dàar
over hénén zoö dicht bëlomhïerd is,
dat men op den rniddäg inde ôpen lùcht,
zonder eenige hinderVan- def. Zpn zitten
kan. rÀls ôieri Ondéf dêfp’elotik waiver-
der dopr gaat, riet iiieri dé kôlk, dfe *t
watef tot dën wäterväl uytlevert, die ik
bnpeylbaar bevönden heb.r
Sieii • :-Y .-Men weet hier; Väh göeö Schätting^
Wer v Vëtponding, Accys| of ief diérgélyks 3
Laften alléen 3 dät ' ineö met de Pagter/ovef
nog Hpllandiche drank j Vdör al oyer brari-
Schattintdewyn, fpreeken moet j wil men niet iq
**cn’ boete beflagen werdeq. r
Daar zieegy hü ^tfVöprhaamfte | vaq
de'Stad Ärtiboq Vsiq’binnën öf van bui«!
ten, mitsgaders het ôïëfkweerdigfte, ’t|
geen va»- die gaäfbhe^Laüdvoogdy1 en
I N À. i j f
alle de eilanden , die daar onder behoo-
ren, té zéggén valt, béfluitendé uy t het
befchrevene , dat het is vol hemelhoo-
ge , bofeh- en Nàgel-ryke, bergen , dife
dicht beloinme’rd , ën door heerlyke ge-
zigteny menigvüldige klare rivieren, eii
zilverägtige ftrbomen, zeér vermakelyic
zyn. Weshalven wy i die dus vërre äaii
ons beftek deZér làhdbefchryving vol-
daan hebberi, nü tot andre zaken , nog
verdör tot dft land bèhoorende , en die
als onaffcheidëlyk dàar aanvaftzyn,zullen
öpga^nj höedanig men eçrft ’t land,
de lugt i :en möeiTons in. ’t gemeyn , en
in ’ t byzönder de Amboineeien zelfs, als
inböorlingen des landi , mitsgàdéb hun
Zeden, Gewoönten ^ ehr Bäar iia ook
de andre Volkeren, die ’er zyhren voor
ai de Holländers, als ppperbfeilierders
Van dit lahd, in hünneii gahfehdn om-
flägj en béftier moet diinmerken.
Dit zaf öris ineer moëite gëven ^ als
meri wfel geloöven zou , doch Wat is’er
gevoéglyker, dan;dat m èn , na èenLànd
befçhreeven te hebben j öök zegge, wat
Volk daar in woond, en( w.atdes zelfs Ze-
denï 4 à r d i Gewoontèn , en Plegtlyk-
hëdèh zyri.; . V
Wa.t h e t 'L à n d in ’t g erq e yn b e tre ft j Hoedi-
h e f f c h y n t û y te r ly k een v o ik ô n iën r tiw - “ gbet
he id eh wÛde w o é fth é îd iiy t t ë ' . ï c v é - ^ ^ ,
rén 5 a lzô h'et V ol h d o g en a k e lig g eb e rg -
:tê ? w a a r m çq z i g henën wëiïd^ is. M e n
z iê t *ër een Vértôdning van v é rv â a r lyk c
pverhangeride en y ô o fü y t ile e k en d e rô t-
zen 3 f c h r ik k é ly k ë ije iö n k e n 3 en d ie ß -
Ité* b d flc liâg ièn , , dari éeùs Van dorikere
en dièpë^ v allë ÿen , dah yëriîeëmt meii
éèns ( v o o r al als m e n ’pr pas gelcomçn
i s , m e t h ë t b ëg in v a n ’t Ooftpr-mpes-
fön) een .y fç ly k gedriiy s van âfftfôorqen-
d ë rivie rëri ÿ die niec een g^pot gë.Weld
van ‘t ijëiiiélh'ôôg g cB e rg te in z ë ë Ä o r -
t e n 'i ai h e t w e lk ë e g t e r n i e t ndadt aan
iifiand ^^dië' ’ ë r toV h ë t g o ed ë "O f ’t Wc-
ftèr-MoéiTon : o v erb ly fc 3 ov é r tu ig eh d é
b ew y fën të g ee ven j- dat Îjet lànd in z ie h
zë lven ze e r aifngpnaani, vèrmakeîyk,- en
Uyfnemënd v r e l g é leg en isr,: àihrâar mért
m e t v è e l g én p ë g en j en (w a t men o o k
nu en Bevoorëns z o ruina, v aii des zelfS
dn ge zond heid ge fp ro k en Heeft) in ve e l
g e zon d h e id leVëh kaq; _
Het is waàr, dat #er ho^migq'.iheh^
fchén ¿yn lam geworden, en dat vecle,
die ’er van daan komen ^ Zo ¿ lüw , en
geel *e'r uyt iïétt 5 of zy uyt eën giëter
gedronken .hadden j het géeh ’ihen dan
riog (zcer qualylc) de landziekte noemd.js
maàr de meeilë- (Zcef weiiiige Zwak-ge-
ftelderi■ Uytgezonderc) zyÏÏ Lam geworden
do.or zig zçlven tweeziiits te vér-
wàarldôzen ] te weten j 'dôor, ’t Zy s’ a-
vonds en,’s hagts in dé mancfchyn, en.
àfe -zy 'befweet waxeh y in ’t hehabd te
bly