4» B E S C H R Y V I 'K G F. V a n
_ J ' — - — - wyuiuvijlvlV' . / b
% f c a m s n t e £ # a i 6 ô H H R æ
Mdd ^ l i e n f e ;V "v ifch r tif a kry«m,ei> * * !« * * * -
S t - E ^ g z5'a P l °P de «*ek , di* tóhfltoads: Téfcèn de ftèken Wtfà» t e i* - -'e
van-ver- ’t ffeny« ’cr uythaalt* dog zb « ’ hemll S S S 1 P Ì 1 1 ^ Ì1S $8 M%
affige n»6t bekomen feah ,nóemt dan Ahifìóteh.
■ IH en w y ft dife met zu«r Limoén-iab $ cri
«rykt dat ap de fteek , dat ’èf àlè óp
koken, en ’t zuyveren zal. Bind òòk
een rood kopcr plaatje daar bp, eh legt
op, het bfeen de breede bladeri vari de
Radix Toxi caria , na dat die bévorériis
over ’t vuur warm gemaàkt fra tot dat
zy begind te verflenièn.
Andrei rooften ook wel Sagoe-brood
over de kóolen, knahwen dat,éri fméé-
ren het als een papje op de fteèkeri.
Ook is fwart Akar- Bàbàfe gebfearid,
tot dat het heel lieht werd , en zich
tot eenmcel wryven làat, tot eteri pap-
je met Water gewreven, en ’ter òp gè-
Imeeft, zeer goed. De Melk Vari deh
boom Poele is mede vari een goted^uyt-
werking , als men. ’er die .op linteert j
maar vboral moet men hiet vér&feétéh
het geftooken been met hefegrOs^Lalah,
op dat het quaad niet vobrtloope k te
“Verbmden.
_ ;Tegen vergiftige ftefcen vari den Ikah
Buri, Pylileert, &c. gebfuykt meri ook
ben wortel Bori Pohon', dìe men Ìchrapt-J
en op de fteek bind.
Tegen de ftekenyan deh IkattSwahg-
gi , is de Olie , die uyt de in de Son gèlég-
de Coemahsi, of Hotenkens, komttzefer
goed-.:- - Men ftoot ook de fteeH W61 yeh
maakt"Jerp leyftefes af.
Wer- v. Ook faèb ik een ióhgetì,óf Slààfk Vah
d S ? W f e f» ’"fch geftèeken, eB voor da&d
gen- *•’ hùys gebragt, met een Slàrigbflifteen
fteen, in een half uur zien geneefen ert vól-
Smmer'j01’?“ herftdlen- De fteàfl wìerd ob
geficn. fteek gelcgt, eh ’er Onttèfit 2 a tò ò 1
tellens op^eìcgen hebbendé i Vaìt h y ,
óp dàt hy dbor 'de kragt van ’t Vè'rgift I
niet berften zou, van zelf ’er af, en men
legt die in een kommetje I&èuW Water,
o f foete mblk, ontreht io® tellèfislàng,
daar ipen’t fènyn blaeuW en grrieri ’€r
uyt bobbeleri ’ziet* daat na nSèmt mdti\
'ft^h, en legt ’er die weder eétìigeh
tyd op,;dan légt men dien Weèr ih de
ioeté melk , ’t geen nien'Zb'là'flg Veiv
volgt , . tot de Lyder herftéld isl Zó
als de: fteen.’er de derde maill- opgelégt ,
.en aigenomen was , fpixfng'de Vbor-
noemdè. Siaaf overeynde , eri liep"Weér
henen, zorider dàt hy zedert eenig 6h'-
^emak daai: af vodde. Db fteefi >£uigt,
or kleeft , zooivaft aan de Wbnde , dàt
men móeite heeft, om ’ef die vóòrfig-
tig af te kry^en. Men di oògt dàar na
. deni fteen w^l a f, en legt die dah Wèg.
Ook moét mén zoo een gèftéeken pér-
loon pas boven dè plaats, daàr hy gefeeü
â & V X v“u its ncninns beîÆ
SV°,F(îe | # 1 BaM.dat-is.de ver-lïiîteL
kfcfts-ftékels j, tii'ôét rtié'n de hanaën met ^tre
gëVnféVtne 'Gfcihbtf ïîilé-cTeft , en danzfl^T'
Iiy ubiet knniitn qüétïe'n , ja zyn ftc-
kas znHeri -tr-WM ofnlsjfâeh. Zoinèn
tt aFgeftekéhfe,i|b6t men ’t lid zagtkens
klbppen , om ’er de punFjes , en
ltekekjes, uyc te krygen , ’c Kd wat 'o-
vcr ’t Vpur, itb hfet,: àis mën rt verdra-
gen k àü , hôudcn , éh ’ër feën papie van
gfteu Akaf Baliàr ôjjieggén. , »
Eëti gfoot ongémak- voor rocnfchen, '' m<
«erft m Indiën komende , is Rood- Rood-
tmr.d, zynde eën fterke prikkéling vàh*ïond,
’t blbcd , dié iig.mët roode vlekiensfe
vetwom, en dtt teen, vérmoeid zynde, “
en iterk fweetende, yùornàmetitlÿk ge-
wuar vvOrd 3‘ als mén watery ot bien,
drmkt, in m yërrè:.- dit dczelvë dik-
wils. ais-bttverdtaiP)fR ris. kîet bette
middel hier tsgen is de kleeiié Suuring,
¡net Anys geWrerett | eii die ’er opge-
lêgt zynde, zâl dé pfikkéling ten cèr-
ftèn veriniftdercn.
T^geh DuyiKliiig in ’t hoofd , door '
K “ df dampen , die uyt de maag -ûp-
r- ÿ S S “^^a.^êmd n>enmaar,de
9 dé rariken MVen,
en eemge weiflige ftukjehs m l wât Siri-
^hâpWèndev' WélkeÀlÎàpmendan
iniWfcigt. Het is jèhérp eh héet, waar
r W dc fl»P?e ftntiwen vvJderom
Vèrfterkt, eht oopbKUtk;. f ...
. . S S ? ; ^ Witer-ttigt r m S mede
m VéelLiedeh oök gSudt zyn, S u
mende Kelor-wortel vati Cybcms Ho-
türioüs Pangàga té iàmèn in water ge-
kookt j eri zb gédtbhkeri. Als men de
ipitfeii vàh Lalan ’ér by dòét, is vt ook
zeer. goed regeh het Gravéél. Auders
oo^ wel^nJPqederrKan He
gewréveri Bori-W0rtél , en daaf af6 voor
beh mahnen yingèr-Koed vol . Hog vobr
ceri kifid half zòo véH| eri riceriit Hit
*n j i gfecH .‘t water
Iretk ätzet. ,
, „ 1 'c2ch de .Menftrua Alba, of witte,; ..
Vlbef, Iteettd min de Wortels van d e 'j£
ualappus-bööhi met HéyV'órtéls vari Se-
M im M fchorie vàn T o ieb o ’t wélk
^^V^^PphS-raelk gckookt, eri’s a-
Vdhds gedttìnkéfi, eeti héerl.yk Génecs-
ihi'd'del hier tegfen isJ' :a--
4uia<S Oogeri , Hoor de ¿irte Quade
aer "bbhne , òf ànderfins , veroórifeakt, 0oSeniieemt
ihen het witte Ailoaha mèt de
Wittfc bladéféh vàri oriderè^'èn in koe-
le valeyen waflchende^. t)it verkoelt
de hiét àlleen heä feer, maar
Vbrdfyft ook ’t jèuken , > èn‘ neemt
zelfs
• Blbed-
vft'fieSi
A M B O I M A.
Zélft Hè'éèrfte begirifeléri vàri feen 'eterft
aarigròèjèntde VÌeic, óf péerel, bp ’t oog,
eri àilé fêhemering van ’t geificht weg.
•Hôêwei ik t^en dit Taàtftebok mét Zeet
goéd friéfc« door ¡¿èkëtè Ch’infeèfòhé
DbÇtQifes heb fifeh gebmykfen fy*ri ¿eïfco-
teri geràfihfetì’dfe Brbód-filykér , doofe
ceri rietjcr oif* py'pjè iri ’t ò(% gfebîâïèri}
Wààr door zy efeft fdhil j dife inferi o.p
h‘èt róÒg als flàù'w le'ggétì % ih ^feefe
Wei'ni^e dagen vfelkbtìferi dfeed yferdwÿ-
nën.
Vfeie iÿri fiïer mfet Géfwdlferi, Blòed-
yitthäi , ferii. , v'OOfe àl', dife ©srft ih Ih-
dien kbttìfen , gfeqüeïd j h'oe'wel ik òok
SVfel Èifedeh géfien héb die in Iridifeh
^bbfeeri , eri daar ègtefe voi vari’Wareri.
"Mén legt ^ HezfelVfe He blàdferèh Vàn
Otülüs iVftaci,. ò f Boèro Malàeéà^ of
"de blàden Van Tto’rig Hófetàn dròòg gé-
iftòòtèri^ ‘eft'ihfet w'àt drbògfe V/itte kàlk
gebiérigt', \ wélk *fer Òpgfeftheéfec zyri-
afej de priyft òpéiì trfekt, ende iMtferi'e
liytVdo&t lòopeh. Öaar tìà hefeihd
dit ’efe àf ^ kteerd het feens om , cn meh
zal .in körten tyd hifer àf genefen zyn. _
Vfeél Lifedèh zyh hier hü en dàn òok Köffipf
hiet eferi Vlcfejende of 00k wel met eeni- ^ 0m-
gte àndefeé löött van Koerap, fchurft o f *
omlobp i zòo äls meh dit nöemen wit^foortvan
àatì hòòfd, o f lyf^ gteplaagd. Schürft
Hiefe tegten gebruykt ihferi de geele
fe'n algfevàfafe Oàndàl-bladeren, 00k
Wfel de Dahon Kofeda , die m® tot
äfch vfetbràhd , ihfet Verfche Oidapphs*-
plie mengt, eh bp het fchörft fthefett.
Dé vüyiigheidde'r äärd-Wöferrien', die ihen
’S’itìórgehs by feen éteh hòópje leggeri
Zièt , gédr'Òógd tot feeh Pofedefe 'gfe-
rhaàkt , 'eri hiét vefefche Qilàòpus-olfe
gbiherigd-, iS obk Zeefe göed; Hiüghoüg
(een robd- graeuWàgtig ChiiieéftSi Miu
hefeaal) met Atak geWreveh, teh zo Vfeel
’ter afi als meri kan;, ged'rohkteri, is hie'-
de zeer goed tegen Koerap, oök rfegeh
Vfenyriige flängebetetfen j öök gerteeft Her,
géfttìoteh, eh mfet Sajor Ka'hköhg ge-
thengd , eh ’er opgéìegt, ihgtige b'efe-
neri.D
e V yt, by de Maleyefes- Mata Ikari, De Vyt
dat is;, ’t ViiTfeh’eri-Öog i, gériààttid , ge-
neléri de irilàridferè aldllS. Als ^y eferft
ihet jeükten aarikbiht j fen b'egiht tte-fte-
kferi i zbó veidiyVeri '*y dir door het
lid niet héet Wàtérfterk tte Di^
äls het riü voikbrrieh de Vyt geWordfen
isj, Zb gentelfen Zy dit niet het riierg vàri
dte beiliie vàri Ràngfeek , öf A'ngrek,
in Water geWfeevfeft, èri Wartri ’er bp gè-
borideh. Ook rieetrid iöeii Wfel dte fpit-
fen van Làlàn Jatsjòrtìbót , eh dàafe äf
Zb veél j -"als ttifen rrièt drie Virigeren Vat-
tferi kari, Waàfe by mende MataKóeriing
(dat is, de knóppfen vari Kurkrimà , bf
Indiaanfche Zaffraari), óf drié' ftukS/tetaf
genomen, voegt, ài ’t weike ftièn fyri
wiyftj eri ’er òp fihfeert.
Ntìen Bakis Mferan , dife interi wryft^ jòp
htet òpéne òog of gat légt, nà dat hfet
gcfuyvfefed fs. Daar rià legt töten ’fer Wat
Labi Labi | of dfe bkdfeièn Vari Sàjòr
'Pòeteh , met Olie wafem gfetóàdkt j cp ,
ftat de Wòndé gènéèl génééft.
Æ Ìdiér tègéri is feòk ¿efefe g'ófed dfe Gbri-
volvulus Cartilagiriferis, ârixléfs Dähöh
Biföl gfehaàmd i òf dfe AgMohla Mica
Iritet Wàt GUfecrilrià j of Kofehirig '(dàt In-
difëhè Saifàtààfi is^ gewfeéVeh p wàrth
gfemaàkt, feri /’èfe'Ò'p gefniètetd j dat nifetl
àlléfen dite-, màat bok alle ahdtfe gefwfel-
léh'Vari d'èri hal's^ en d’A'man’dèlfeh, ge-
heéft. .Zó het gefWfel (gfelyk àari dfen
hals Wél gebêürt) iriflàan lribgt:, zbmofet
meli Oèbi IXadjà eeteri * eri die tnet Pi-
ttàh'g , bf Wàter ^ wrÿVén- j ten ’ter bp
leggeri, Waàt dbor Het qliàd'e tenieer-
ften Weder zal üÿtïîàari-.
De fteelèn van Angrek Laóet gehò-
meh, en der zfelver mefeg op teéri ilteeh
gfeWrteVeri , feri óp d!c Viriger geboriden,
zyn zéer goéd^ als zy eefeft begind -, ja
zal dite géneel verdryvénj dog zó Zy ài
gefet is , zal het de Vyt dbeii typenden
öbk gerieièn.
Men heeft hier tè Làtìdé hog eeh àtì- 0exa-
dter bngfemàk, béftàande in eeii inkrim- teroega,
pihg Vàn de Ìchafnfele lederi , dat vfeeltyds ofSchud-:
dbodèlyk, èri met een groot gevàar dts
ièvens, zó men ’er tèn eéfften tìi^t vbòr
zórgd', verthéhgd i's. De inlanders ribfe-
meh dit Tatéfeoegà* dat is j ili ’t Portri-
jgèefeh , dé Schildpàd. Zy gèhrriykén
hifer tégétì hfet teel-lìd vàri eteri Kaymàn
òfCroCódir, èri dat Vàri-èèh fchildpàd,
dàt zy béidédrobgeh^’óp'teéri ftteteri hifet
water én Lblan'-hout wfetven 5 ’t gfefen
zy dèh Lyder i à dtite dagén ingèvèh,
en hem ook op dè Lendèrieh, èn op dén
buyk, fmèéfeeh , èri dàafe ha hiét ióetèn
Tëgteft àllerÎéÿ ulcëtàtien gfebrhÿkëri
de Iriîàridërs , dit Vâh de Màleyferl ge-
léérdiîfeëbfehdëj g^Mè'erië Röetöe Roe-
■ tóé blàdén^ met ’t fâp ’vàri Lëttiofen Sò-
Wàhggi gteWrévferi ^ by vt wfelkè zy een
ftükjç koper wfefepèh ^ làtendte dit dus
een nàcht ftaan. Daags’er aah kokeri
Ày ’t 'wât bp^ éri léggëri het 5 als eenCaV
tàpiafmàj Wàfem op dte hlèferiltîéj wfelkè
hei'fuy¥dt, ten opdroogt.
- ¡Ooif hfeëft hieri ntegéfeii ariftér zfeet
gbëd ihiddél hier tegéri, tte Wetetì j fÿn
gèWrevëri blàêuWfe Vitribol ÿ ôp ëéh
pleyftfer Vàri ^Züÿvfer Wâich 5 Ztendét lih-
heti 3 tèfe dikte Vari feëri iHeS j Waar bÿ
Wat' Ölie (oöi liét zàgt té tnâkèn) ge-[
- daàn Wferdi gefttqyd j ’t op nei
gèlVél gêlegt t, eri hifet èfen àtidrè plëy-
Iter Vari wàifeh td^édekt zyhdfe ^ in ici
fefcfeft Wèl Wàt tfëkkéri -, dég aliéné kërisl
vefthlhdëffen Zal. ’fe AVOhds hefeîhd mén
I i 3 Arak