?o A M B O
van. dfijj£ Nederlandfchen ftaat verpligt
zyn., ende iii gelykcn graad als die van
Hitpe, Earikc, Waldtaiihpe, Oerien
ende Aflaloelo j vooren/ aangeroerd, be-
hpórden getrokken te werden 3 dog ten
“äanzien haare refpeélive plaatfen ileril
zyn, klçin^.-jjuantiteit nagelen gcven,
en dcrzelyçfinhabitanten een zeer wre-
yelmoedig , obftinaat, rebelzugtig en
perfidiey^ Volk zyn', de.welke niets uit
dienilbnaÿiejt.Yçy Willig prefteeren, maar
met zwaare exccffivç, laftery der, Compagnie,
ende loutere dwane, in gehoor-
zaamhcid moctcn. -gehouden worden ,
bittere Mooren , publique vyanden van
dç, Çhriftenheiten buitèn hope zyn,
dat daar y an ict goeds voor den Neuçr-
londfchcn ftaat- gchoppt ,j,o£te geobti-
neerd kan worden, zoude men, onder
correélic van.beter gevoelen , ter requi-
fitie van den Ternataanlchen Koning,
otte van zyn Majeileits gecommitteerde,
onder pretext va» accommodatie onze
gcrcgtigc pretentie op die van Hatoeaha
den -Ternataanen in ’t geheel vermoogen
in tè mimen, ende op te dingen, zpn-
der dat onzes oordeels eenige fchadelyke
conlequentie tot des Compagnies preju-
ditie, daar by könde gepromoveera werden;
Item.7 Jand van Iha, ende Mahoe. Eer-
fielyk Ihamahoe, ende SiriSori, mg in
dczelveplßatze van Ihamahoe, als Pia,
Nollot, Oeroe,, Attala, ende Mattelotte,
deze zyn al te zamen des Koninks
mdcrdanen.
Deze van ihamahoe zyn met de eerfte
äahkomfte van de Poitugeefen alhier
mede onderdaanen van ’t Kafteel ge-
weeftj ende by. de tyden van den Gouverneur
Gonfalvo Pareira met geweldvan
wapenen overwonnen, dog hebben daar
naar met die van Hitoe jegens de Portu-
geefen weder gerebelleert, inyoegen
Andrea Furtado haar mede voorgenomen
hadde andermaal aan te tallen, en tot
gehoorzaamheit te brengen , dog hecft
-aaar in niet vermögen, ter oorzaake de
zelve een llerke plaats uit de nature be-
zitten, en haar ter refiftentie jegens de
Poitugeefen geílelt hebben, zoo datden
voorgemelde Furtado met. zyn aanzienly-
ke magt genoodzaakt wierd de belege-
ring op te breeken, en met verlies van
véel volk confufeiyk af te trekken , zedert
welke tyd zy zeer trots en vCrmeten geworden
Z)m, alle ichuim van menfchen
ende verloopen rapaalje zieh tot deze
t’zamen-rottinge voegende. Deze zyn
Oelilifna’s,. ontrent 14 a iyoo weerbare
mannen llerk,. te zaamen. Mohhamme-
dillen, eomplicen en creaturcn van Ca-
N S O H E
pitein Hitoe, daar hy hem wel meeft op
verlaten, heeft 3 die verfcheide maalen
den eedyan getrouwigheid aan den Ne-
derlandfen ifcutgcprefleert,ende nujongil
nog, als de Ed; Heer. General Coen
een generaalen landdag alhier aan ’t Ka-
llqel geconvocecrd hadde, dogdienooit
in erkentenifle van dien, eenige dienft
den, Heeren gedaan hebben; Zy leggen
op *t Eiland Uliaflcr, ende doen niet veel
goeds. onder onze Clnillen onderdaanen
aldaar, hebben geen nagelen,,dog abun-
dantie van eöcosnoten, daar oly van bran den,
die de zelve aan ’t Kailecl komen
verkoopen. Ende niet; jegenilaande ge-
regtigheid ende jurisdiilie wegens den
M ederlandfehen llaat, daar op zouden
können werden gepretendeertzoo en
is. ’t myn bedunkens rpede niet geraden,
om; de zelve met haare gepretendeerde
dorpen als Ihamahpe, Pia, Nollpt jOe-
roe, Attala , Mattelotte, veel molella-
tie, te, maken, ten aanzien zy hen. zoo
wel de, fubjedtie van de Nederlanders,
als die vandeTematanen,ingeenedeelen
willen onderworpen, ende van dit wre-
velmoedig geflagt. nimmermeec iets
goeds te verwachten llaat, derhalven
met Kun in voorgemelde termen, als die
van Hatoeaha mede, wel mag geaccor-
deert werden, ten waare met die confi-
deratie, dat de Temataan hem daar
by merkelyk. verlterken, ende ons in
deze quartieren over ’t hoofd.waflehen.
zoude. 5 ten welken refpefte het geraad-
zamer vWas de zelve in dezer voegen tc
cpntinueeren, ende gaande te houden.
%.«;ept. SiriSori zyn zy mede Oelihma’s,
witxent 400 a 400 weerbare mannen
llerk, waar onder. rmm de twee derde
parten Chrillenen zyn, en.de relleeren-
de tot het Chrillelyke gelöove bequa-
melyk zouden gewonnen worden, in
gevalle door lligtelyke lecringe van onze
kerken-dienaaren ondergaan worden.
Zy. geven kleine quantiteit van nagelen,
panggaayen ordinari ten dienll van den
Heer met een Corcorre. van vier Gnadjp’s,
zyn redelyk vlytig , ende wilh'g, der-
halven om- geenderhande oorzaken^.de
zelve. aan den Tcrnataan behoorden toe-
gcllaan te worden.
Item, van V groot Land van Ceram, aan
de zyde9 en den boek van Sihel, beginnende
van. Loehoe Ceram, ende aan
m Spw Sihel, Cambello,
Lelfidi, Bonoa, Allahoedi,. Lifllbat-
ta , Hatoewe, en Permatta, zyn 00k
den Konink van Ternate zyn onder dà?
Tien.
Wat dan aanbelangt, dat àc Kimela-
ha. alhier ’t groot land van Ceram intitu-
leert,
■ • *2, 5 A - A
ítfeS.leeré,' en aan de eene zyde den hoelc van
Sihel, van Lòehoe tot Ceram íleld| hÿ
coßipitbendeert <feár in zonder onder-
fcheit dé nâàfVolgende plaatíén te wétfen.
K e ' H . n
Tern^tàaften én de Tidotees , «en groot
gètal van derzelver conqùellen gemeen
haddeh'5 en dfe een zoo gèfègtig, als de
anderej daar tòé geweeft zynf gelyk by’
geloofwàardigè gcttiigen kati geaffir^
meerdf Avéidén 5 dät 'de Tidörees een
gtoot getìfeéìte vAn Cerato in poflèffie ge-
nòméir^ ende dat ook niet en blykt, aàt
de Tfefnataan hém ’t zelve door gèweld
van wàpèttéfi àfgenpmèn heeft. ; Hier
wordèn nòg ttiet ii»étrokkén de dorpen
van de Heidtìftén, Köningen der Alfoe11
reélèn te londwaatd ih j onder de ge-
hporzaamheit van dén Konidk vàn' Sa“
hoélail, Sotorèt, ende Lomiheweta llaan-i
de, dewelkej korteling aan ’t Kalleel
zynde, den eéd van getrouwigheit aan
den ftaat dèi Vereémgde Nedtrlànden
gedaan hebben, als de èffèóten daar van
jegenwoordig fufficant gqtuigen. Invoe-'
gen dagelyx den oorlog jegétìs die van’
Loèhoe, énde denTernàtaànfehìaanhangi
continueerén. Het is zulx ^ dat dit een
verkèérdè j ligtveerdigé énde trouwloo-
ze Natie is, en dat de zèlvé iiìet biiiten
belaftingé der Compagnie kan in dè^ '
votie gecontinueerd worden, daar in teJ<
gendeel de Temataan van, haàr zelfs
contributie trekt,en wy ons op haar in gee-
nen deelén ìnogen vertrouwèn^ alzoo zy
’t nu met ons,en morgen met den Ter-
nataan , dog ordinair met. de mantiglie,
hoüden ^ événwel zal: ’t iiìet geraden we^
zèft önze ’ getégtigheit op de ktift van
Ceram in ’t geheel te cedcerdn ofte te
laten aan dpn Ternataan vervallen; Twee
prinéipale toótiven bewegen pns *t zel-
ven te fuftineerén, waar van de eerfteis,
ingevàlle ons gèzag aldaar in w geheel
den Témataartgerehgneerd hadden, Zonder
haar expreile bewillinge dit,niet ert.
zoude vermögen té dpén , alzoo den ftaat
Van Amboina zulx is noodig hèbbende,
zynde een zéèr Zagop-ryk land aldaar
men Zàgoe kan laten makén, dog
zoude met prykelen vàn onS völk können
gemaflàcfeerd worden. Ten anderen,
om dat de inwdònderen van de Eilanden
Uliàfler, ’Noeflklaoet énde Orna,
deze Alfoeréefen zéér oòtzieii, énde órii
dat dié, zod Wànnéer die mèt beleidniet
in ondehBriigheit géhouden, en inge-
toornd Wyven, haar dagelyx op dit land
begeven, en ’t voìk verralien ende om-»
brèngen Zòudén, ten i^aaré ^t zelve met .
eXtràorditìaife fchenkagien j epdp, tri^
buiten zochtén af te leggen, niet dat
j deze getoeldé Alfoerefen vdor wakkèré
ibldaten mocten geelliméerd. werden,
maar om dat dé zelve, als vorén al aangeroerd
is, iiìet eèn beheiidlgìieit dit in
’t werk Hellen, ende alzoO tnoorddadig
haar perfonagie fpeélen. Derhalven dient,
onzes bedunkens, deze icTieidinge op
zyn béloop gaande gehouden, zonder
■-T' dieii
Xjoehtíe.
diìpaibobo:
itJCamaríen. -
■ Roemakay:
Latoe.
Hoewaloy.
Elipapoeteh.
■ Coac.
' Atnahey.
Mdkarikt:
Sttíauco.
Sepa. ' ,
Titmilattivi
■ Haya. 1
‘foloeti. ! <'
íVénrtamai
Leymoe.
Hatoemeten: •
Stobo.
Keliboñ.
Kettemoeri*
Goeti Goeli 1
Keffing.
Deze zyn ál té ¿atoen dotpétt énde
plaátzéñ van Lpehoe tot de kult van Ce-
•» rato, dbbf den anderen Oelillva’s , onde .
Oelilima’s, daar vàn éen gedeelté Mdo¿
ton jén ò ó kéò th^h ìie Mddéftén zyn 5
waar Van ’fc rnèeftè geaeeltè oñdferdanén,
éndé ÍUbje6lén van dé Portttgéeíbn gé-
weeft zyn§ énde eenige taede op detogt
riaar Ternate mét Andrea Furtado ge-
panggaaid hébben, náméñdyk Cáibobó,
daár efen party Chriílenen onder waren,
nieteen Corcor van drié Gnadjo’s.
Quelquèpoeteh.
Coacq.
Awáhey.
Makañkii
Swauco. , .
Sepa;. ?
jTamilau.
Haya.
Fofoeti.
Leymoe.
Hatoemeten.
hebbéd mét tweé Cor-
corren^ yder vari viér
¿Ghadió’s, met de Por-
tugeefën naar Ternate
1 gépañggaaid.
Behalven dàt oòk de Gouvemeur ‘van
Speult op zyn todht na Ceram, ín *t jáar 16iz dé voorgemélde dorpen idér den
ced van getrouwlgheit heett doen réno-
veéren. Het kofat dan viy -Wat ílegt
van den Kimeláha, dat hy al de Vodrge-
nóetode plaatzen zonder ekPeptie aan
de Kíoone Van Ternate tragt te tfek-
ken, ten aanzien dat ih VOrige tyden defe
inwoonderen nietoafld fubjedl wáren,
en zoo wel de Europiíche Natie, ais de