78 A M B O
«fe?, danen cenigen orierlaß zal vermögen te doen,
Mohhamnfdaanen zullèn geen Chriftenen
en.$ Chriftenen geen Mohhammediften
vermögen gemaakt te werden , maar zal een
ider yry ft aan zyne onderdanen naar zyne
manieren te butgen, ende Zoo bet geviel, dat
M des Gouverneurs ondefdanen, ofte des Stad-
•houders, Vafallenifar Kontnks, hare re-
JpeSHve I Jo of den niet beboorlyk gehoorzaam-
denyzal. de een den ander òp zyri.verzoek
affifterenp dog zo 'by zieh magtig, eri ge-
disponeerd ,vond, om( ÎJ5 zelve dlkèri te verrichten
en uit te voeren, zoo Zàl'de eèri op
dès.'anders procedurcn niet vermögen -te riè-
prochèren.
A l het wèlkè Wy, Capitein Läöet,
Kaitsjili Aali, ten over ft aan van allé myne
raadspèrzooneh rejpeftive, Hooßeri van Ternate,
en Makjan, en de Stadhoudèr,
Landvoogden en Hoofden, Oelifiwa’s,
en Oelilima’s van Amboina en Çeram,
gezamentlyk de . Majefteits van Tcrnate’s
onder danen van wegen den voorgémeldezyne
Majefteit van Ternate, en de Gouver-r
neur jPhilip LucaiToqn, yit den noam van
den. Gouverneur Generaal, Jan Piéters-
zoon Coen, gezamentlyk, die van Onze-,
en die ui{ den Landraad van AmBoiha wegens
de Hoçg Mögende .Heeren Staaten Ge-
neraal, den Prince van Orangie , ende
Bewindhebberen der Vereenigde Gèoc-
troyeerde Ooft-Indiiche Compagnie ván
de Nederlandcn 3 goedgevonden, en beflöo-
ten hebben, gelyk wy de cen aan de ander
belovéñ , V. ZePvemet getrouwe en opregte ■
gemoefleren te ûnderhauden, en te doen on-
dcrhoudçn , in teekeri van dien- hebben wy
Capitein Laoet, Kaitsjili Aali 3. en Gou-
yerneyr Philip Lucaszoon, yder particulier
hier onder. ònze gewoone figliature, en
zegelen gefteld, gelyk Wy mede den Stad-
houder van Loehoe, de Landvoogden«?»
Hoofden Oclifiwa’s, en Oelilima’s van
Amboina, ende Cérám voorgemeld, yder
voor zoo veelhem aangaat, hebben getsekend
eenen van gelyken inhouä,als dezen,ende de
zelve op'ons Wet-boek be-edigt, gelyk wy
tot meerder en bündiger affirmatie onze re-
fpeftive gewoone ondertekening onder. dezen
ge field hebben 3 waar nevens wy Hoofden
ende Raaden. van de Temataanfche en
Makjanfe armade, en die uit den Landraad
van Amboina , ons als getuigen conftitueren,
tot verificatie van ’/ welke wy dezen mede
oridertekend,gefchreven.,gearrefteerd, en befloten
hebben , in ’t Kafteel van Amboina dezen
twee en twintigfien. dag der maand'Rz-
biul-awal in ’t jaar des Propheets Mo*
hhammed’s, duìzend agi en dertig. - Stilo
Romano den 22 Oftober A. 1628. Aftum
in 't Kafteel van Amboina, datum ut
fupra, en was geteekend, PhilipLucás-
zoon, Gerard Wefterman ,• Nicolaäs
Maarsman , Johan Ottens, Timon L.
Copel, Jan de Meyer, Salomon de Waai
N > S C H • e.
loger fiond bet merk van Kimehha Ldi- -',¿8.
ato, bet merk von OrangKai Parmatta,
t merk vm OrangKai Tanahhitoe Mef-
ung, t merk van Kaitsjïfi Aali ter zy-
den ftond Manuel, Koning van Kilana
t merk van Thomas de Silva, Konink
raj/i Soya, V merk van Don Andréa '
Hoofi van Halong, Gafpar de Frétis, ’t
merk van Don Pedro, Hoi/fd van Höe-
toemoeri, ’t merk, van Antoni de Coftä '
Heefd yan Mardika, 't merk van Antoni
Tawiri, ffodfd van Tawiri , ende bet
merk van Steven Tiçera, Hoofd van
, f t * ie maanden'lang aán.’t
Kafteel, t zy om aa deze en gene zaa-der Ac*'
fcen naaukeurig teye-rnçmen, of weloni coord
zieh tegen beide.de-Kimelabä’s , die welraadi'
wenfeliten, dar hy al.weg was, fterktm™ Loe-
maken. Tcrwyl hv hier was , kregenGmb*
f eze f n gene gefchil met dcAmboineé-en Lcffidi
len, dat nu en dan al viy hoog lieb.-zoo:1^1^'
dat zy hier en daar al wat klop kregen.
Hy vertrok clndelyk, na zeer nobel
van den Landyoógd onthaalt te ¿yn,dca
y December na Hltoe, alwaar menhem
groote eer aandeedeen grodtegefchenkea
toekomén liet. .
I Van daar vertrok hy na Loehoe daar
hy met geen minder eer ingehaald, eri
m?E fewlyks gefchenken ais opgehoópt
wierd. De een zond Hem franje kleeden,'
de andel- groote gongen, en Zoiümigé
m m m áikbsáaiítlhm . die zamen wel-
; waarde bcliepcn.-
Nadáar pok wel onthaalt te zyn, ver-- ■.
pdeidd |y-.ten eerften-weer zyn Vloot'vÆ
oy een, die tot jy Coracora’s aangroéi-van
de, waar mede hy voomem'enk was n a ^ 11“
Gerams Zuid-küft te gaan, om dé ée-í?"06 “
vlugte- Bandancefen op te vangen , tóo
hy voOrgaf ¡ maar de ware reden wás
maar, om daar zyn beurS tewullea..;
In -t jaar i6 iÿ ftak hy van Ldehoeaf,í ir,»«
en vond, op Ihamahoe gekomen, den vaí d f
Heer Lucaszoon , om eenige verfchillen Hccr va“
te vereitenenj op welke tyd ook d etode'
Heer Gysbert van Lodeftein, ibande'
Landvoogd na dé Moluççôs te vertrek-
ken, hier aangierde. ‘
Ondertuflchen gaf dç Priris'À/i daar
voor,na Cerams Ooftkuft ré willen gaan,
om eenige dorpen de fchatting,m to ia-
ten met betaajd, nu te doen uit keeren
Mcmraade hem.dit ttcrk af, zeggende,
dat dit ondéidanen van dé E-.Maaffchàp-
py waren, en dat hy hen, wilde hy wel
doen , met moeft laftig valleny.'ddeh hy
volgde Zyn kop ; hoewel hy eén maand
daar na onvemchter Zake weer op Loe-
hoe ouam, alzoo die dorpen hem niets
nadden willen geven.
In deze tÿ(Lverichecn hier op Hkoé
een
Z A A
{&£. eeä VäaitUig van Java j door Rddja Boe-
EnvanifeKf, of den Vorft van Girij aan hen tot
een vaar"onderhoiiding van de oude vriendfehap
« K P gezonden} alzoo der Hitoeefen voorou-.
ders Jäväanen van afkomft zyri. Dit was
■ het Voorgevehj doch wy zagen’t voor
een fmokkelaar aan, die alleen otn nage-
ICH hier (pm: Meri häalde defhal^n
dit vaamug ^än, hafti 4 « f lieden daär af
in arteftj en dhderzocht dit alle^ riaau-
keurig, dög de Hitoeefeft, niet weimg,
hier over getäaktj fchreeiMen dat niien
i f hünne ftranden violeerde, hun recht!
krenktS, en hen als oftderdäaneri haildel-
de, daar zy riiet vftdef als bondgeriod-
ten wilden aangezien ¿yn , ’t geen zoo
verte ging, dat ay op ’£ Iaatft met ons
niet me£r wilden te doeri hebbenv
De zaak raakte eifldelyk door tuflchdn-
ipraak - van- Aali uit de' wfegf, eh men lidt
fle gevangdrien lös.
Afyai Ontrcnt dezen Zelveri tyd vielen, die
die van Aflalöelö en Larike Van ons ook af,
tarfAflä-niet uit zieh zelve , maar door Jjcliato
cnaangezet, die hen geraden had onze party
te verlaten, en zieh maar na de laft
Vati.de Temataanen te reguleren.
Smok- Öndertuflchen was een menigte van
kd-vaai^ Mäcaflaarfe en andere vaartuigpn in de
hu^en»°p maand Februari op BoerO’s Zthd-zyde, 15*
O’ Jonkeiij dn.3 Goro|>s (zekdre toof-vaar-
tflig€n)'fterka dp Wayiama teft arilcer
gekomehwaar na tde dis theefte nage-
lep Vei^dCTd wiei^Shi;, ' W
• De dn^eri j ¿it y^ften^e/ fiaddeh^daar
onlangs i vaartuigeh vän Java verovert 1
dog de Boeroheetön wilden oris de Java-
tien riiet over geven,' om dat net him
gelooftgeriodterf waren.
i>aar De Heer Landvoogd , tydig berigt
Ken de hier van bekomen hebbendc , liep met
hanck 18 CoraC.ora’s ria Boero y iriaar daar hoo-
reride , dat z y ’t äl ontfnapt waren , gier-
ioeken. de hy öp Mariipa äan, daaf Hy den Prins
Aali vond.
Wathv Landvoogd, zieridej dat ’ft Van
ijaar ver-onrie klagten ovft de Moord oji . Cani-
Hgt bello niets quam , gefcfcikte metdieriPrihs
in eeii hcvig gefpfek /^erwytende fi&n,
dat hy met zyn aanwezen. alhier noch
riiets geVördera, dat' hy dc iaalten eer
erger , dan beter,: gemaakt, ja dat Hy de
arme Amboineeferi niaär dobr fcHkttiri-
gsn iiitgeiriefgelt, en zyn zalckeri wel
gevuldj triadr in onze Zaakeri j 'waar o-
ver wy regt eiichtcn , nog niet het riiiri-
fte gedaan had, eifcliende vdrder' een arideren
Kimelahä tot ons genoegeri op Löd-
hoe in plaats vixi Leliato , iri'et welken
wy riiet konden te-regte kdmerii deivyl
hy öriverdtageiyk trots en kribbig was.
Hoe' zeer hefti dit op ¿yn Pririzelyken
teen getraut tvas , yorid hy egter gded ,
den Heef Laridvoiogd geijdt td geven,
en hem te belovftf dfdit mft dfitrent tc
K E N. 79 zullén fteUen, en Leliato uit Ambon te ver- tiij-
voercn j dodh ’t was zoo Veire van daar,
òsa Leliato Zelf al ’t volk van den Prins 3
terwyl hy op Manila was., jveg druipen
deed!. De Landvoogd-, op - zyne belofte Brengt
geriift,' vertrok van .Mampa, gierdé o p ^ ^ “
Lankè riari , èri bragt, door hemiddelingwccr 0n-
van Capitein Hitoè, die twée afgevallS-deroiis.
ne dorpéri weér oñder ori¿cgehoorzaam-
heid j - äl^öp zy Vdorgriven dooi-Leliato
hift toe vèriéia té Zyn.
By;;de komit der fchepen van Batavia Captem
zág3'tíien’ Capitein Tipil, en maar tweeTePd
der Ambonfche OrangKaja’s, weer ing^^^11
Amboina verfchynén, alzöo de twee ändere
, te ivéten, Manuel Caflarja, en
Päulo Gomis,. öp Batavia overleden waren.
Otri dezen Capitein met alle be-
derikelyke eere in te halen, wilden die vari
Hitoè haré Cdracoiä’s van ftrand in Zfee
brengen. Meri Vcrbood neri dit, waai’
ovft zy Zeer geftoord wàrèri, meinende ,
dat wy niet venriogeñs waren dit te doen,
alzoo zy zeiden maar boridgenoten te
zyn.
Men vemam ook van de overgekome- Vergccft
rie vi'iénden, hoe de Soefoéhoenan van Ja- des
va, dé ftad Éatavia vfugtelóosí van Augu- hoenans
ftus des voorlcden jaars tot DecembervanBau-
toe belegerd hebbende, onverrechtefza-via.
ke, en met groot;Verlies, génoodzaakt
geweeft ,waS af te trekken;,
Terwyl Cápitéiti Hitoe na Éatavia was, I^ acijc*
Md meri; bewind Vari staken zóó ¿rig^Íjjf
aán zyn zóon Hdlaene tóevertrouwd 5 wezem
dog hem den oiidcn Samfamoe, een na-
zaat uit ’t verinaard géílagt der Tanihi*
toemeflèns, als zyn raadsrrian bygezet.
Deze Willpiè jongeling, die vry brüsk eri Samfa-
trots was, voerde een grooten ftaat eumoe,ovct
lyfwagt, den zaak, die men onder de^oog^
Airiboineden riiét gewoon was te zieh , moed
,èn dat zelf dien ouaen gryiaart Sarilfamoe misnoegt.
zòo vervéclde 3 dät h y , na de weder-
könift Vari den oriden Capitein Hitoe *
van den LaridVoogd verlof verzóéht, ptn
zieh tuet Haüiihol, ~en een deel vän Hitoe.
.Lama, op Capaha rieer té mögen
ilaan, gelyk hy deed, ganfòh riièt Vol-s
daari ovèr ‘t gtöot gezag, datzlòh CJà-
pitein Hitoe, én zyn trotfe zOon, be-
gondéri aari te; äiatigen.
Die vari Marnalo, mède Over de Hi- Gcdraá
toeefen’niét Voldáart3 HebberiziC'h ook van die
vari héri afgéícheiden, dog dit was òhi var^ a"
heimelyk met db Teniátaanen té: heulen-m °* .
’t welk ons door Capitein Hitoe gezegt
zynde, zòo wiefden ’nr vyf yooraame
manrien van die van Marnalo gevaegen ,*
én in.’t Kafteel gezet,. ’trgeen héri zoo’
verbittefdé, dat zy Capitein
Hitoe éen ooflog aan té doén j doch zy
wären in Septemb^, weer vrienden,
vooral òp *t los laten te r gekangenen.
Önttent dezen tyd "kreeg inen fiier uit
Ban-'