Àlfbe- rcefche
dorpcü.
ÄS B E S C H R Y V I N C E
tegeriftaande, men hier verfcheide ri-
vierkens heeft 9 waar onder Way Pia
wat uit fteekt ingroote, boven Way Mala,
enV^äyUwe, zozict men längs dfcze
tanfehe ftrand, geen menfcHen woonen^
oeWel-men lanowaard in * ved ÄIF06-
refche dorpen heeft , voor al ontrent Ma-
kariki ’s rivier , Röewatta, dewtlkö van
Noeaula kömt, tn agter Haja zyn oor-'
t>ronk heeft. TuflenNoeaulot, ofNoe-
auloe,’ ehtuißhenObin, legt de rivier
Noa,diein deRoewattaftorc , loopende
agter Tpeioeti , en van daar onder net gebergte
vän'Noekauloe, ter plaatfe daar
raeninTdorp Warea, en Wattamauop-
gaat, al waar men een andere rivier, Ruis
fenaamdjpafleert. Deze Lieden zyn me-
e Oelilima’s , volgende de zyde van Be
fi i dög die väri Tamilan, Haja en To-
loeti zyn Qelifiva’s.
Men heeft 00k in ’t gebergte, agter
Toloeti',"nög het dorp Macuala, datop
Toloeti zynen uitgangheeft.
R nim drie uuren gäaris van ftrand had
meri; de dorpen Hoeiva , en Amalefli,
die äl voor lange jaaren door die. Van
Waflia veraieit zyn *, dog bare Landeryen
werden nudoor. die vanMakariki, al ze-
dert ’t jaar 1673. bezeten.
De eerfte groote rivier na ’t Noorden
9 die men ontmoet (om van ver-
icheide jkieehe zörideir naam niette lpre-
fcen) is Way Pia , aan de welke, een
halve dagzeiiensLandwaart in, het dorp
■En riyie- WattamanÖ fegt.
rc0 ’ lcr> Wat Noordelyker is ’t riviertje Roe-
wis, aan welkers Ooft-zyde , al mede
L^pdwaard in , hfet dorp Warka , dat
ÖfeliilinaYis, zig opdoet.
Len weinig Noordelyker heeft men
de dorpen Roemahlait, en Titalefti,die
*t öok inet de Mohhammcdaanen, of de
Ocliliroa ’s ,, hpuden.
In de Noord-hoek is de rivier Mala, I
die zeer gpoot plag te zyn , en wel eer
riiettwee armen in zee liep , tuflchen
beide welke armen, een groqt ftuk lands
f elegen heeft, dat in *t jaar 1664.. S§
ulius, by een fterken Regen-tyd, waar
onder zig wat aardbeving mengde, ge-
zonken is,makende een grooten iribogt,
die metter tyd allenskens weer. meeft
fevuld wierd, zodanig, dat aan de Ooft-
arit öok nög een uitfteekende hoöge
hoek gebleven is.
Wanneef men negen uuren verre bo- nu
^yen.cfeze rivier, beoqfteri de zelve, op-
JV A N
Mani, en aan de Wcftdyk«; het dorp,
Wailia , boven in *t gebergee^ wcl -dr-ie
inyfen van ftrand aifeiet. Deze ftaan wei
ondercen Koning defr Alfocreifen j maar
die van don Oppcrvorft der Alfoerec-
fen aan die leint ^ Rad^a Sahdelaü, afhangt.
'Vier myfen van ftrand ^pas agter Wäs-
heeft men het dorp Wauimita, of
W aymatta, over 5t weike in ’t gemeen
een van de naafte bloedverwaaÄeti van
Radja Sahoeiau gebiedt. Hier komen
de Alfoereeien aan de Zuid-zyde pok
femeenelyk van ’t gebeigte~nf $ zynde
it aan deze zyde de deur , door welke
zy tot de Itetndvolkeren komen , gdyk
dö rivier MakinaH de deur aan de Noord*
zyde is-.
Ook ziöt men tuiTchen Waffta * ed
Elipapoeteh , een myl van ftrand , nog
een dorpje 5 Omon genaamt.
Aan gene zyde de rivier Uwe , ontmoet
men het dorp Elipapoeteh , dat
is de witte hooge rots, *t geen de onze
gemeenelyk Kelkepoeti noemen. Dit
aörp word zo genaamt 5 om dat bet in
oude tycten op een hoogen witten Heu-
vel gelegen heeft jgelyk meeft al de Am-
bomche, Ceramfche, Boerondfehe, eri
andre dorpen, in deze Landvoogdy, op
dezfe of genehoogte tot harezekerheit gc-
plaatftzyn geweeft } dog tegenwoordig
legt dit dorp aan ftrand ontrent drie my-*
leri van Koak na’t Weften, en ontrent
twee groote, zö geen drie, mylen van
den hoek van Latoe Haloy , ontrent
midden in de Bogt,met welke hetdeel,
Selan genaamt , een einde neemt, alzp
zieh dat maar tot die bogt uitftrekty en
hier van daan nu het Vyfde dbel', van
Cei-am’s binneh-küft begint. HetNyf-1
:;Deze Volkeren vari Elipapoeti wierden dedeel I
eertyds zeer wegens hühne magt ge-van ^ I
roemt, könnende toen wel tien Cora- I
cora’s bemannen waar van hün dorpdccl. I
te dier tyd Eli Tahilane,genaamt wierdt.
Jegenwoordig können zy niet meer Man- i
als f 00zielenuitmaken, waar onder 147fchan. I
weerbaare mannen, en y7 Dati ’s , fchep- I
pende eene Coracora. " ' | tell. I
Zy waren van oüds her, de E. Maat-
fchappy zeer getroüw , en hd^ben haar
als gezanten gedient , om de Alfbereefeja,
als men die van nooden had, van het
gebergte ter hulpe af te roepen. " -
Zy waren eertyds Hei denen j'dög zyn Vorige I
i Chriftenen, die ons vry göede dien- I
ften doen j om welke reden men van I
gaät, ontmoet men het dorp Lian, dat hün ook vcel werk van tyd tot tydgeonder
een ander Alfoerees dorp ftaat.
Hier van daan drait de bogt na ’t Wemaakt
heeft, om hen tegeh die varí Sepa,
die menigen kop van daar haälen,
-ften , en een myl gaans van daar na ’t| te dekken, om welke reden , ik in ’t
Zuiden, een uur gaans van de rivier Ma-j jaar ití8rí. daar deii SergeaiK, Da-
la, heeft men de groote rivier Uwe,diel niel de Lacheroy. , met ettelyke Söl-DeLa-
. zig boven in twee talcken' verdeélt, aan daten heb yinden leggen 9 by VoOrval ^?^
welkersOoftelÿke ipmit, men het dorp [van eenfcHandelyke daad-, aan die Ván^gó.
- -
A M - B
hier met Sepa gepleegt * en door hen met het
Soldaar weghaalen van~cttelyke koppen gewro-
Ten* ken, en 00k daar g e le g t , om eeii wrakent ’^''"'Éen^
9 oog, op die van Sepa te höudph.
- geval, waar van wy mögelyk nög zül-
- lenipreken, als wy van de zaakén van
Hoek,
Hatoe
Sili.
R ivier,,
Ajer
Talla.
den Godsdienft handelen.
Derivier Pas beweften Elipapoeteh , ontmoet
Epe. men het riviertje Epe , en een groote
myl verder, daar zig de bogt Zuia-weft
aan draait, eén hoek , Hatoe S ili, na
de groote en hooge ftecnen, die men ’er
zietjzo genaamt, vlak voor welke hoek
een rif is, hoewel zig anders het ftrand
van Elipapoeti, j:ot dezen hoek , zeer
zuiver, en zonder eeriige fteenen,, ver-
töont.
Aan de Weft-zyde vàri deze bogt, een
groote myl van Elipapoeteh, Heeft inen
de groote rivier, Ajer Talla , die met
een andre Tak ook een halve myl Ooftelyker
in Zee loopt, makènae daar '
als een kleen eilandeken , dat anderhalf !
myl lang, en een half myl opzynbreedte
is , en na het Noörd-Weften , hoe
langer hoe ipitfér uitlöopt. Dog vlak
voor die Ooftelyke Tak , vertoont zig
een groot rif, dat al voor by den hoek
van Hoewaloy loopt, èn tot Gamaricri
toe, met een fmalle'zooiri Yervölgt; •'
T Dit is de vermaarde ftroom, aari weld
e S Ö groote Saniri, of vergadering der
foeree- Alfoereefen, aan de Zuid-zyde is. '
fcnaan . . Aan dezen ftroom^ fegt een myllantde
Zuid-3 waart in , kuftvan , het Alfoeree. s dvor p •Tomile- Cenm. Hoe, onder een geringen Komng, en
Takken ^H^^ve dag ryzens van ftrand, heeft
[deàer men landw.aara in de landeryen der Alfoereefen
, die onder Radja Somiet 0 ftaan.
Deze ftroom heeft boven drie takken.
De Ooftelyke hiet Noy, die van Sifle-
naroe, en Wattoewi , afkomt, dog boven
is nog een, andere tak , die van So-
Verdigte afzakt, wiens^twée’dòrpen'*er àan
afKomft leggen. Hooger öp Jzyn Maloeka,
der Oeli- Moeroetetto,' en dan komt men by de
OeMy^ miridelfte tak ,1 Waloe, die vàri Hóekoé
feKonin-komt, en onder de groote WM’ingin-
gcn. boom , en die wonderlyke brugge
doorloopt, welke bpömj Nocnoeiak-
ko genaamt , den ooriprpnk aan alle de
Radja ’s Oelilima ’s \ èri Oeli Sivd ’s, na
hun voorgeven , zou gegeven hebbeh; '•
De derde Tak,’ is de Ajer Talla zelf,
die agter Paunoefla, voorby Kayratoe,
ftroomt.
*t Voornoemt doip HÖekoe, legt eén
halve dag reizens van Riilèari.
Pas voorby deze rivier, heeft men de
hoek , Toewa ,- zynde de Weft-hoek
vari de bogt van Elipapoeteh , die van
Amahey , of van den Ooft-hoek dezer
bogt Koak, drie mylen gelegen is.
Hier ftrekt zig de kuft vyf mylen Zuid-
weft, tot de noek van Camarieri toe.
Vergadefer
rivier.
Dorp
Tomuc- hoe.
O I N A; '67
By deze hoek , pas beweÄeft de zel- HoevriW
ve,; of ’er nog op, heeft *men'de dor-loy,en
pen Hoewaloy , en Latoe , dicht byeerij La^c»
Op den hoek zelf, legt Hoewaloy, dat
ook’ wel Haloy genaamt wprd, en even
’er agter, na ’t vafte land töe, het dorp-
ken Latoe, die zamen tfö8 zieleri, ipo
weerbaare mannen, en 12Z Dati’s, uit-
leveren.
In oude tyden, toen Latoe nog pp ;’t Drie kl*
gebergte lag, plagten Hier Portugceferi melaha'i
in bezettirig te leggen , ’t geen egter ^icr.
niet belettede ,; dat de Terriataanen hen g^i^.
daar quameri veineftelen, dog dit be-veu. ‘
quam hen zeer qualyk , alzo in zcker
gevegt, de Kimelaba ’s Djamdli ,. Atigf
Jdra , en Lawadyn, dood bleveri, na
welken tyd, Latoe en Hoewaloy, onder
önze magt geiaakten.
Een myl beweften Latoe, heeft" irieri^«^,
de dorpkens Iha en Mahoe, die wel eer
op Hatoewario plagten te wöonen, en
herWaards gevlugt zyn.
Het zyn Mooren van Godsdienft,
gelyk Qok de twee vporige dorpen,
Draad-trekkers, en Goud-fmids, van
Ambagt, die al fraeje. dingen in Goud ,
met zeer weinig gereedfehap wccten te
maken. De laatfte fchynenJavaanen van
afkomft, * alzo Mahoe, Java Betcekcnt.
Zy zyn te zariien yyo zielen fterk, Man-
waar onder zig i<5z weerbare mannen,
en 6p Dati’s bevinden, die tezameneen
Coracora fcheppen.
Anderhalf myl verder na; *t Weifen, Cocl i,
heeft men Coelor , en Pia, eertyds vari cnPf” *
Honimoa ’s Land-ftreek , zö genaamt, Man- * ,
of van des zelfs Noord-zyde, mede rier-^Pf ?
waards gevlugt, nevens aie van Iha Ma- -
hoe, die zamen heulden. J
Deze dorpen hebben zamen 380 zielen,
127 weerbare mannen,en7 7Dati’s.
Hier ontrent heeft; men ook verfebeide
livierkens zonder riaam.
Wat meer na ’t, Weften , vertoont Roem*:
zig het dorp Roemahkày , met. verre kay, des
van’t ftraria,' zo als hët iri de Plaat j tce*:
N?. xy. zeer fraay in ’t verfehiet âfger v
beelt is , .daar de wooning vari den PatiVfchap. ■
o f Grave, boven al de andré, vry cier-
lyk na de inlandfche wyze geboud, uitfteekt.
Het draagt zyn näamvan de
irienigte Houts,:'daar vallende, alzo Roe-
mah Ay een. huis des houts beteekeht.
Wel eer plagten zy verre van ftrand,
wel vier myl landwaart in, te woönen 5
dog leven nu hier vry beter , hoewel zy
nu en dan aanftoöt van de Alfoereefen
lyden.
Zy können 417 zielen uitleveren,
waar onder 141 weerbare mannen , en
57 Dati ’s 5 zy fcheppen nü alleen een
Corocora, daar zy in vorige tyderi, onder
den Gnatohoedi plagten te fcheppen.
I z Nog