B E S C H R'Y V I N CE v a n
Het ei-
landAm-
blauw en
deszelÊ
kaart.
DERDE HOOFDSTUK.
H Et Eilant Amblauw* en deszelfs kaârt. De dorpen Seylafli, Eÿlare, SiwarÂ
Namma, Hataboio. De hoek Hoewen, en Elreboe, o/$dâtti, Limoy,
Kowan, Loffafili, Maflâvoy, en Boetoet. De dorpep Nain.katti,, Boy, ßelpe-
t i, Moneiani, en Silehoe. Dog welke daar van nog maarbekènt zyn'. Manfchap
en Dati’s. ' Wat Land dtt„zÿ,: En V "vordere aanmerkensweerdig, een wm eiland.
Virfcheide rivieren. Het eiland Manipa, deszelfs groote. En verbe.it . der naburige
eilanden. Dorpen hier op. Toeban, en deszelfs 'Geliugtçn, Duryen-eiland. De
hoek Oewane; Het firand Æamàbo, en ’t dorp\ Sela, jP^-Tonulehoe, enAéi-
zelfs buurten. Sengadji Cowaià befebreven. , Onze Y dMn^ ßfgelopen. De
Veiling Wantrouw hier gelegt. Afteckening der zplve , ¿net de dorpen- ’er
ontrent. 't Opperhooft hier. Ver der bericht van 't geen hier te zieh is in Tomilé-
hoe. Dorp Tomoewara, in vier gehugten verdeelt, Colaiire Sengadji r over- 3e ;
eerfte buurt. 7 Miskiten eiland. ’tDorp Tabaiila. Noefla AiTa. De dorpen Maflavo.y * éh -
Noeroeilla.D e vlugt-berg Sameana. Het Dorp Lqehqe. ..Ajpr V Eedwater,
en plcgtelykheit4<zi?r ontrent. Straf der Meyneedigm.^ V Batatas-éilând.
Manipa door Samarau voor Ternatc ver overt en beftiert, door Hham.za
klaart. En onder een Sengadji gefeit, welke .¡¡pnjk, % Ç L ' Ver-
fcheide zaken^hen betrekkende. Staat van ^//eilanc. NÎAnÇc\\^>hicrïnôudetydcn. Tokening
van't eiland Manipa, eh/van twee KïanFpeefén. 'Hét eikhd,TCçlang. Straat
Sole, en ’t Verkens-eiland. Het Naflàufehe 'Gat. ' \__ffet dom HâiâgQCïéîu« :0 t
Binnen-water Ala. Het dôrp Sdlatti, en Demmef
en andere geweefi zyn. Rivier alhier. De hoëk Taloïo, V (¡ôrp.fono,nog eéh
onbekent dorpje. % dorp Henneloa', hoek én V ‘dôrp.Koli, en V ’/çrj» Kelang. Oàk
Hennelpewa, Henneheloe , en Tahoeloeboe, Hoek Saniane. /Manièhap ,vdh ■
Kelang. Gewafch, vrugten enfchoqn hout. YaartüigènV. YqSr 'itoï'dan Teroeite
gegeven. Veel Har$. Verkéns-eiland, en veel verkëns V op. Plqatfing dczer In-
gezetenen op Manipa. Hst eiland Bonoa. Noefla Boan. *t Stràhd Ammilatoe,
en Binnen-water. De dorpen Toehoefoe, Boway en Tean. HatoelilU, Btoeloe
en Sea. Senay en een Binnen-water. Hatapoeteh en Tean. De Kapitein Radja-
Tahalile, en zyn voorrçcht. Èenige nu onbekendè dorpen. Mànfçhap op dit eiland .
Schatting der Bonöers aan diè van Tdnùté 'gegeben, wat hier viel. Die van. Bonôà
groote Zee-lieden, en wel eer Zee-Rovers. JVàafom zy op_ Manipa geplaatft zyn.
.Mgofchap van Aflàhoedi. Dat V eiland Boriod in twee’deelen befiaat^ onlangs
ontdekt. Het â\^n.d Ceram} in groot en kleen Çeram v e r d e e l t ,Jdee^i Qeratrt
en deszelfs wonderlyh naani, re,de dam- Waarmi wy ‘oïïfw
9t befchryveh van Céram ha de groote kaartT ^van AÆotW ft^Wtr 'S^w^mohds
grootte. Hoék van Sihel. Dorp vän dien nadm. Droge Rvft-hoéLreriaamt .
zaam verbaal[wegens ¿fe k.oning van Sihel. Mbëloét, Hennetawali,, en HatoeaÎi;!.
Hoewamohels Manfcbdf. Batöe Loëbang. Breedtg van HoewamojEiel Bier^ Eiîan
en AmmfiioXôs^ingezetenen wel ^r Draad-trekkers. Way Latoé. De fieen Ila-
toefoewa. Oud Lelïïç|i hier. ÇambeUo Afbeelding, als ook der Veiling. Vermögen
van dit dorp in oude tydeh. Strand Sebekiri. Naam en Boüheer dezer Veiling.
Platte gront van Cambello ’s Vefting? Kipati Tehelia ^Hboß van Cam-'
bello, en Manfchap, zeer volkryk van vreèmdelïngen. En bnoepit wegens ’t eerft
overbrengen der Nagëlen hier uit Ternate. En de blyken by de kothfi der Neclerïàn-
ders nog vertoond, plankenwooning der onze ömer deh Lahdvbogt'Hotitman. Eh
in Leliato's tyd ingetrokken. Waarorn de Vcfting^ Hardenberg hier gelegtes. En
waarom zy ons van ouds her.akbatèdeà. Erang, Noehatöe, en Mafllli onder hen.
MalEli de Moeder-gront der Àmbonfche Nagelboomen. ' ’
Het Eiland A M B L A Ü W .
H Et tweede eiland, onder deLand-
voogdy van Amboina behorende^
is Amblauw, van den inlandèr|
ook wel Belauw genaamt. De nette
kaart van ’t zelve vertonen’wy tç. gelyk
in.de kaart van ’t eiland Boero.
Het legt tegen over Boero ’s oofte-
lykén hoek , over ’t dorp Ilat , en
met zyn Weft-hoek ontrent af en aan
Way Pekae, ruim twee groote myleji
van Boero.
- Het vertoont zjg byna net op de vier
windenjdog een wéinig gedraait in’tZuid-
Weften, en in ’t Noord-Ooften. Het
is by na ovaal of ei-ront van gedaante,
- A M B O I N A'.
tn ontrent anderhalf myl Z. W. en
N. O.lang, en een myl Ooft en Well
breedt 5 dog het beftek van het kaartje
■ ajhier is ontrent eens zoo groot in ’e ge-
heel, als ’t in der daad-is, genomen.
De dor- Het was in oude tyden zeer VQlkryk,
•Den Sey-aizo men’er 1 f dorpen had , alwaar zig
k®,Ey'in ’t Zuiden het dorp Seylalfi, op het
. ftrand Way Loewa, op deed, nevens
het dorp Eilare j welke beide wel eer
•onder een Sengadji, of Hertog ftonden,
die toen bok de voomaamfte derOrang-
kaja’s op dit eiland was. Dit Seylafli
ftaat nu onder een Orangkaja regerende
over 490 zielen, waar onder zig 1 zo
weerbare mannen, en 44 Dati ’s bevin-
" den. 1 -
Eylare ’s Orangkaja gebied over 410
zielen, hebbende weerbare mannen,
en 36 Dati ’s onder zig.
Siwar, Na de Zuid-Weft hoek lagen de dor-
Namma,pen Siwar, Namma en Hataboro, op
borö ta"cen ^ma^en klippigen hoek , die van ver-
re een byzonder eiland gelykt. De on-
ze noemen het de Münniks-kap j dog
by de inlanders draagt het den naam' van
De Hoewen j ook lag daar Breboe, of Elhoek
reboe, ■ *t geen te zamen onder den naam
Hoewen van Salatti nu bekent is, ftaande onder
Se of een Orangkaja, die ’t^^bewintheeftover
Salatti. 208 zielen, onder welke 47 weerbare
mannen en zo Dati ’s zyn.
Limoy,. Aan de Ooll-zyde lagen Limoy , en
Lo^fiL' voorts benoorden om Kowan, Loffäfi-
Maflä- *115 MaiTavoy en Boetoet, alle te zamen
voy, en in die oude tyden (gelyk meeft al de
Boetoet. Amboineefen) in ’t gebergte wonende j
dög egter toen, al mede van ’t geichil
der Oeli Siva’s en öeli Lima’s weten-
de , alzo zy Oeli Siva’s waren. Van de-
ze ftaat Limoy ender een Orangkaja,
die 184 zielen , mv weerbare mannen,
en 33 Dati’s , onder zig heeft: ^ ^
Maffävoy had een Orangkaja, die ’t
gebied -voerde over Z33 zielen,, waar
onder men 44 weerbare mannen, en 3z
Dati’s vint.
De dor- De dorpen Narakatti, Boy, Belocti
P?n Monefarii, en Silehoe, die Oelilima’s wa-
ti,aBoyJ!en5 deden zig in ’t Noord-weiten op j
Bdoeti, ’ deze zyr* naderhant in vermögen zo-
Monefa- dariig vermindert , dat die vyf maär
leh^ Si" e'en ^ uitmaakten. Ook is ’t laatfte van
die vyf geheel uitgeftorven.
Dog Ja de verandering is metter tyd hier
welke zoo gfböt gevallen, dat men daar in
daar van >t gehee]e eiland maär negen dorpen
maarbe-t€lde 5 te weten - Seilafli, en Eylare,
kentzyn. die onder den Sengadji van Way Oela
ftonden ,r Maflavoy cn Boetoet, onder
den Pati van Mäßävoy, de vyf Oeli-
limafe dorpen 3 met den naam vanLis-
fäel bekent, en welkers Orangkaja ?tl
bewind had over ipö zielen, 4p weerbare
mannen, en i8 Dati’sj llara^ Salatti
op dep hoek in het Zuid-Weften5
en, Limoy welke drie laatfte ook on^ Mander
hunne , Orangkaja ’s ftonden. AJ fchaP, ^
welke Volkeren tc zamen 181 f zielen, s ,
41p weerbare mannen en 18 3 Dati ’s ¿ei '
uitmaakten.
In oude tyden plagten zy onder die Wat lagt
vanRoemah Ite opBoero te ftaan,dqg in’t ^
jaar 1^38. heeft KoningHhamzd h.un;vqfir
vrfe Volkeren verklaai*t,en hen een byzon- !
deren Sengadji gegeven. Het is een berg-
agtig Land,van ’t welk.niet veeltezcg-
gen valt, dan dat het een van deflechfte
in Amboinä is.
Wat Ipel men met dij: Ideen eiland,
en deszelts Volkeren yan tyd tot tyd in
de Ambonfche oorlogen gehad heeft.,
zullen wy daar, of onder de zaaken-.der
Moluccos können zien,
Men heeft yericheide Veftingen ne- En’tver-
vens behoorlyk Guaraifoen,op verlghei- dereaan-
de tyden daar gehad,, om den fluik-han- merkens*
del, en andere liitige aanflagen van den we
inlander, te ontdekken, en yoor te körnen
, waar van wy onder diezaken me-
de fpreken, behälven dat wy daatte gelyk
toonen zullen,, ,hoe de Amblauwers
meer dan eens onze Veftingen hier af-
gelopen, en ons volk vermoort hebben.
Naderhant is hier maar een wacht 3..van
een Korporaal.met een man 3 of 4 ge-
weeft, die dan eens weer in, getrpk-
ken, en dan eeris weer uit gezet is 5 gelyk
haar Edelheden dit in’c jaar id8o. ordoö-
neerden, en nu nog in pradtyk is.
Wy zullen .ook op zyn plaäts'zien,
dat hier al mede nagelen geweeft , en
wanneer die uitgeroeit zyn.
Het Land IIP arm in zig zelven, geeft Een arm
niet veel .Sagoe, ;dat het broot van , den eiland,
inlander., en zyn befte voedzeLis,, weshalven
zy hun meefte. bffhvffM ,van.Bne-..
ro, en wel van Way Samma , - o f Rofe-
mah Ite,. halemmoeten.
Men heeft’er egterveel Rivieren ,.hoe- y ef_-
wel alle klein ;ten Ooften heeft men ’er feheide
vyf, Way Ela, Way Lapia, Way So- rivigrea,
noe , Way Selaria'of Selaffia en Way.
Sale genäamt,. en äan de- Weft-zyde,
Way Boy., Way Loene , Way. , Loewa,
Way N itoe,: Way Silehoe en Way
Boate. Waarichynelyk zyn ’er meer ,
dog hare naamen zyn my onbdcent. Ook
is ’er rontom’t eilant een fteenagtig
zoomken.
Het Eyland M A N I P A . ’
Het derde eiland , tot Amboina ’s Het d*
Landvoogdy behorende, is Manipa-, By f
de Amboinefen van ouds Henea ,
van de Boeronefen Baiia, dog van anderen
ook wel Condca genoemt. . '.Io-
Het is meer dan de helft langec^als ’t Dcszd§
eiland Amblauw, älzo het dric quait^00^
D 3