240 B E S C H R Y V I N G E v a n
Hier mede TJE. met ’s Comi». effec*
ten, in Godes boede bevglen bebbende^
blyve ik
hem dat des noods zynde by dezen werd
jtfdnbcvoolen om bet oog daar op te bebben,
- toi 'welken eynde by zig zal können bedienen
van bet dagelyks flavenrolletje, dat alle
morgen aan den Er. Rumphius r en na
leCturc aan hem zal können werden ter
band geßeld.
Van Honimoa is by Milfc. van . . . .
geadvifeerd dat de Inlanders tip Sepa be-
fig waren, ¿fe jioutwerken, voor de Ma-
. leytfe Kerk gekapt, met vlotten na Ama-
hey te brengenyzulks dat de Fluyt Brom-
ftee, op bet fpoedigfie van zyn kalkladinge
geloft, en derwaards zal dienen te werden
ge finden ^ om dat werk in den ftillen tyd, w
en terwyl7er geen nodiger dienfi van Nage-1 den
len op de Comptoiren o f te halen voor de
zelve is , te können waarnemen, dog zal
. eerß nog nader berigt, dat dito houtwer-
ken eifeCtivelyk op Amahey leggen , dienen
te werden afgewagt.
UL. Goeden Vr 'tnd,
Aifiboina, Victoria,
den *4. Oftober, , >
I i<594* ■
N, SG H A G H EN .
Zoo der Paßen naa buytenplaatfin mog-
ten werden verfigt, zullen dezelve aan
peribonen, enopplaatfen daar toe gelicen-
tiecrd, mögen werden verleend, en geteekend
door twee voorßttende leden.
En by aldien 7er eenige Ordonnantien
op den Hoofd - of Onder-adminißrateurs,
moeten Werden verleend, die Van ten ordi-
nair of nodig befiel Zyn , zullen dezelve in
bet Gebed, of, geen uytßel lydende r aan-
ßondy werden verleend , en geteekend door
den E. Rumphius', en den Filcaal , als
Heden zynde bityten adminifiratie.
- Wyders werd TJE. als difirete, vlytige,
en voorfigtige Minißers, en Raadsperfoo-
nen aanbevolen, bet geene de voorvallende
zaken ten meefien dienfte van dit Gouvernement
zullen bomen te vereyjfchen.
En zal ik , na de Occafien zullen körnen
toe te laten, en mede te brengen, van
tyd tot tyd zodanige advyfen en Commu-
nicatien verwagten, als 7er tot dien eynde
nodig zollen werden bevonden.
De Koopman en P1. Hoofd-Admini-
ilrateur, Roofelaar, zal de refp?. reecq®.
der Bafen , &c. van de maand OCtober,
ter beboorlyker tyd laten ophalen, en, daar
in niets extraordinair bevindende, naar
gewoonelyke Confrontatie , en uytreecke-
ninge, können laten infibryven, dog al bet
gene dat tot de Hongi verßrekt is , zal
riiet werden dfgefchreven, voor en al eer
men by deßelfs retour bevindt, wat7er ey-
gentlyk is geconfumeerd.
In voorgaande tyden waren dezc G>
racora-togten nu en dan verfloft, dog
haar Edelneden belaßen in ’t jaar 1Ö70.
den z6. Januari, en zp. December, die
vveer aan te vangen,zo ras doenlykwas*
en de Togt rontom Ceram om geen reden
voortaan na t,e laten. In ’c jäar
I 1680. zö.Jan. ordonnecrden zy dit uyt-
drukkelyk , om de Papoewen uyt Zee
daar te houden. In *t jaar i<Sp$, den
z8.Febr. geven zy weder laß dienTogt
jaarlyks te doen , even eens gelyk zy
dat in ’t jaar 1688. den z. Maart, mede
gelicfden te belaßen.
Van ouds her is ’ t hier in Ambon 00k Vati hct
de gewoonte geweeß, om , na ’t vol- Orang*
eynden van de Hongi-Togt , een O- ^aJ“ '
rangkaja’s-Feeß , zomtyds wel alle jaaf,
en zomtyds wel om de z a 3 jaar eens,
na dat de Hongi-Togten gedaan, of wel
een jaartje verichoven waren, te geven.
In ’t jaar itftfz. zp. Novemb. wierd_dat
jaarlyks geordonneerd, en in ’t jaar 1680.
en Febr. 16 86. den 16. Maart, 1087.
ü . Febr. 1(588. den z. Maart , en
1ÖP4. den z 3. Febr. dit wel geduurig
vernieuwt. Naderhand gefehiedde het
om het jaar of twee eens : dog jegen-
woordig mceß alle jaar- , gemeenelyk
een maand , of twee, na de Hongi-
T o g t, en 00k wel later , in de Com-
I^gnies-Thuyn , zynde een groot Vierkant
erf, daf naaß aan ’t Armen-Wees-
huys komt, dat met een dikke muur,
van gedroogde kley omringd , van binnen
van een groote Saboa o(Looty¿ywax
onder men eet, voorlien , en met veel
Mangga’s-boomen op een groot pleyn,
voor en ter zyden deze Loots, beplant
is.
Deze maaltyd duurt twee dagen voor
de Chrißenr Orangkaja’s , en, twee dagen
daar na voor de MoorfcHe Köningen,
en Dorps-Hoofden.
Het werd meeß met dit inficht gege-
ven, om uyt deze en gene befchonkenc watre-
Orangkaja’s de geheyme raadflagen, en dcndit
verraderyen van zommige quaadaarcjige FeeilSc*
inlanders tegen ons, te ontdekkenj om werd"
’t welk te meer en te eer uyt tc werken,
hen dan 00k , als zy al wat vcrre ver-
zcyld zyn , wel Brandewyn of andere
flerke arank onder de wyn Word ge-
; : : mengd,
A M ft O t K ' A. 54t.
ftieögd, terWyl de wyn der Nedcr-
j^hders, die hier en daar tuflchen hen
gferangeert zitten, meeß met water j om
dan nugteren te blyven, en ider pp zyn
man te letten j gemengt word-
Öndertuflchen wera deze maaltyd in
jchyn tefeerd vah den Inlander ^ en als
in vergelding Van zyne moeite en önge-
inakken, op de Höngi-Toeht gelfedeni
gegeven j hoewel dezc en geene flimme
voßeti onder hen de wäre reden zoo
wel weten , als wy $ en daarom qok
¿¿er loos ten eerßen al weten te vein-
feh fmoordronken te zyn, latende fig
dan: m^r van vier of vyf Lieden van
hun gevolg wegdragen , om dikwils
niet bloot te ßaan, rvan door al te veel
tc drinken , hier- ’ of daar in hunnen
ifidni mis te fpreken, en zieh zelven,
of anderen, te bekiappenj alzo öp zül-
ke nlaaltyden dikwils groote verraderyen
van den Inländer in de oude tyden
voor den dag gekomen, en uyt-
gelekt zyn;/
„ t cDeze maaltyd gaat gemeenelyk ’s
• tafdfr middags aan., en duurt tot ’s nagts ten
Gaften, 10 of,ii,uuren.
Den z f- January s 17t z. waren op
diir OrangkäjaVFeeß 13 z ;Iaeden y te
Jaar' | weeten yz Holländers fm •getrouwde
W . 1 Vrouwen , o f jonge Juffers y en 67
Qrahgkaja’sL i De tweede dag waren’er
maari iö. Hier onder liepen oök Äs-
fißenten, Sergeanten, enz. Die men
bevorens noit daar op -plagt te veifoe-
ken.
r: Op de tweede dag wierden dezelve
Lieden weer verfogt j en dan wierden
Jer die alle, ider na hun rang , eerß
. ' de Landvoogd en Polityke Raad , daar
iia de Predikanten , en dan zq verder
de buyten - Opperhoofden, en andre,
ider ordentelyk j aan deze tafel ge-
plaat.ß. Als deze maaltyd in Mey gegeven
Word j gelyk veeltyds gcfchied
'is d ä t i Zyn ’er 00k de Schippers te-
gbnwoordig , en zomtyds 00k wel de
Opperßierlieden.
vaße gëfondhedtn gedrohkén ^ öp ider
van welke met eenige ßukken,, aldaar
expres ten difen einde gebragt, ver-
fcheide Sehööten gedaan werden.
Als . .
De Heer Landvoogd werd gemeenelyk
door de Leden van den Polifyken
‘Raad , en zyne Gemalinnc , door de
Huysvrouwen van die Leden afgehaalt.
en na ’s Compagnies Thuyn gebragt ,
en zo als hy ’er gekomen is , werden
’er zevcn Kanon-ichooten gedaan.
De Predikanten vergaderen, met
Kanön-SchootiG.
- 7
.1 Na.V können van den LancU
voogd ,zyn Welkomftmet
z De Welkomß . der Vrien-
den. •. ^
3 Het Weïvaren van haar
Hoog Mögende. , -
4. Het Welvaren der ijeeren
Bewindheb>beren. -
y Het Welvaren van ’t Vä- ,
derland. - ' - >
6 Het Welvaren van den Op-
perlandvoogd van Indien*
7 Het Welvaren van den Heer
Directeur, en Raaden van
Indien. - *** ’
8 Het Welvaren van den
1 Landvoogd van Amboina.
p Ambpina’s Welvaren.
10 By ’t vertrek van den Land-
vooed, en der Vrienden.
En der,
iVafteGé*
fondhe^.
den*
9
9
Zoo dat ’er op ieder dag 80 , en op
zommige over de 100 Kanonfchoo*
ten wierden gedaan.
Na de maaltyd werd aatt de Juffers 4
en Heeren, (dien ’t luß) Thee gefchon-
ken , waar by dan een ichoone bak
met allerley Confituuren is. Ook können
de liefhebbers van Tabak een pyp*
je rooken,
Pas na de Maaltyd * Schermen , -of s • j .
Tsjakalillen, gemeenelyk de Köningen , gev^teri
en Orangkaja’s van de eerße .rang , ter der 4m-
eere van den Heer Landvoogd, en vanhonfe
’t Gefelfchap , met fchild .en fwaard} ¿a die ^
doende in die tyd, wanneer hen’t hoöfd Maaltyd»
reeds warm genoeg van den wyn is,
dikwils vervaarlyke fpröngen, en ne-
mende nu en dan wel wonderlyke gieren}
hoewel ’er zommige zyn,die door
dit maalen en loopcn , ten eerßen
fmoor-dronken werden} daar nu ep dan
ook wel een konßje van dezen en genen
onder loopt,'veynzende zig zelven vry
verder verzeild , dan zy wel waarlyk
zyn.O
p dit Orangkaja’s-Feeß , deed de
hiinne Vrouwen, by hunnen voorfit-1 Landvoogd Vm der Stel, ettelyke AL
ter , en gaan dus gefamentlyk mede! foereefen van Nuniali, en Tomilehoe,
derwaards. jmoedernaakt (dat bevorens noit ge*
Ook waren’er verfcheide jonge Juf-jfchied , en ook in ’t gezigt der Dafers
, zynde de twee Dogters van den mes , en jonge Juffers al vry aanßoo*
Landvoogd j die van de Heeren Predi- telyk was) tsjakalilen voor de Ambonfche
kanten , en van den Koopman, Linde-, Köningen en vorßen , dat van de verhör
». ßandigßen voor een groot affront op*
" : Onder de Maaltyd werden verfcheide Jgenomen wierd , gelvk het in zig zel- ,
II. Deel. H h vert