i j z A M B o
1Î37. Ondertuflchen groeide de magt der
I Kómft Macaflaaren nog al aan, niet tegenftaan-
7,111 de wj^ nog Miflii* -3l|5 r i 'J “ ~ o 5f jjo nkc—n3, —m*e■t Z—a~goo e--u---i-t-h —et r-.qrfr}»» J poften gekomen, verbrand hadden.
jonkq&opHet gerügt liep, dat’er veel jonken op
Hatoewe.Ceram, en Goram waren, die niet dor-
ften afkoraen, om dat zy van de flegte
intrcde hunner makkers gehoort hadden.
Het getal, dat alleen op Hatoewe in
April gekomen was, wierd op 30 Ma-
caflaarfehe jöhkenbegroot, en men zei-
der dat zy alleen na ordre van den Kimelaha
wagtten , om op Erang en Cam-
bello te komen.
Baros • Ontrent dezen tyd* begon de meiriee-
ontrouw. cjjgc fchelm , OrangKaja Baros ons volk
op Mamalo tot verraad aan tc zetten,en
te radeir Kakiali om vergiffenis te gaan
bidden., dat by eenigen, maar niet by
aflendoorging. iToeloecabefi wilde 00k de
gcylugte Macaflaaren op Telleboan niet
aantaiten, fchoon hem dat door de ön-
zen aangeraden was.
. Kakiali, hier kennis van gekregenheb-
beude , zond deze Macaflaaren veel am-
munitie van oorlog, waär doör die van
Capaha en Mamalo verder aan het wan-
kelen raaktcn, zoo verre dat zy met ons
volk, van 2 daar ontrent lcggendejagten,
en van de Coracorat’s Van den vaandrig
Gomelis Danen, nietmeer wilden fprekcn.
Eindelyk, na- dat de inwoonders van
Telleboan, hun dorp verlaten, en 200
Macaflaaren zieh daar nedergezet hadden
^ aan welke Kakiali nog 130 Inländers
en 3a Macaflaaren toezond, Zoo
viel OrangKaja Baros met die van Ma-
malo gehrel van ons af, en liepen zainen
t-otde MaeaÖäaren over. Daar op gingen
beide de Heeren Landvoogden,
Gaan en Demmerfm May met een fchim
om alle buiten-bezettingen te bezigti-
gen. Zy vonden die vaä Leflidi zeer
iverig, die zy derhalven met koft enryfl:
wel vermerkten 3 hocwel ’er veel meer
aan Lochoer, en Hitoe Lama, gelegen
Veresef- was‘ Men had toert 00k een aanflag op
fe todeg Mafialyn voor, die men den 28 zogt uit tc
opMaffa- voeren j dog hy had het gevolg niet, dat
tyn- men zieh verbeeld had. ^
KnftelaHa Kimelaha Loeboe, die nü eenigen tyd op
Lodioe’s Wawani: hui» gchoudön, en aldaar Ka-
hawdyk. kialiys zufter getrouwdhad, weer t’huis
gekomen zynde , tafte met 1000 kop-
peir, zoo Temataanenals Macaflaaren 3
op den 4 JaniiLartl&äaii* verbranddehet
buitenfte dorp, cir dmePhet volk alleen
tot onder onze väftigheid, zoo dat het
heu meeil om Laalä’s fchöone rysvelden,
en Zagoeboflcherr feheen tedoengeweeft
||| ■ te zyn. Nogtans bewerkten zy hier
door, dat die van Änin, en Lawail den
Kimelahatoeviehn* Ma/djira-dreigdedit
te zullen wrekeft , zeggende, dat die
dorpen onder hem ftonden.
n s C H E
De Heer Caan, die hem hier mede »641.
begaan liet, gierde ondertuflehen opHi-.?eHeer
toeLama aan , beftrafte die OrangKaja’s.^an be'
over de bloohertigheid, by de jongfte ver- c ^
overing der Macaflaaren daar ontrent ge-fcherp.
bleekcn, vooral gaf hy Cajoan over zy-
ne majle voorflagen, van na Batavia om
een grooter Vloot te gaan,wakkerenee-
pen en fcheuten, zoo dat die man ze-
aert in verre na zoo göcd Hollands niet,
als wel te voren, geweeft is. ' j .
Toeloecabefi, afgeroepen om van de
gemeenc zaaken te fpreken, weigerde
te komen, zeggende vlak uit , dat hy
zig onzydig tmlchen ons,en Kakiali dra-
gen wilde.
De Heer Caan gelallte te diertydook Hitoda.
een gragt, 7 voeten breed, ronuom de
vefting van HitoeLama tc maken, op
dat zy zoo veel minder zouden te vree-
zen hebben. '
Ontrent deZen 'tyd ftierf Andrea de Dedooi
Soyfa , Koning van Noeflanivel, in wiens yan den
plaats zyn broeder, Thomas de Soyfa, Ko™g
quam 5 een man, die onzen Staat op verre {^Ijvej
na zoo wel niet genegen was,; als zyn door aya
broeder 5 alzöö hy päs na zyne aanftel'4 broeder
ling de gezanteh van Wawani in zyn vervan'
huis ophield, en met hen heulde. In8^ ^ .
den Land-raad daar over aangeiprokenvoor
zynde , gaf hy tot antwoord, dat dit r°oo
volgens ’s lands wyze,om de rouw-plig-^*^*
ten af te leggen , gefchied was 5 om dat'^eft
die van Hitoe, en Noeflänivel, van ouds ftellen.
her goede vriendeff Waren 5’ eveü öf lyk-
pligten oök by vyaüden van den Staat
moeilen WanrgencMnen', en behoöfdcn
verfehöont te- Weiden. Men vond 00k
göed hem te VeTwyzen, om borg voor
1000* Ryxdaalders te Hellen , en een preu-
ve van zyne tFoüw door ’t aanvallen van
den vyand' tc geven, dat by hem wel
aangenomen , maar niet volbragt is. Ja
’t was zoo verre van daar, dat *cr tegen
hem, en de Hhoekom van Hative, wepr
nipuwe klagten inquamen,- dät zy kennis
gehad hadden dat die vain Hitoe met
die van Liliboy en Alang zameüfpanderi,
en dat zy die gezanten van Liliböy we-
derom gehuisveil hadden, waar op dien1
Radja gedbemt wierd, die boete van
1000 Ryxdaalders aan gongen, Heden,
goud, a c . äanftonds op te brengfen, en
Gafpar de Fretis, OrangKaja van Hative,
wierd aanilonds afgezet, en door Joan ^
Pays, tweede van dat dorp, en Secreta-°j^°r"
ris van den Landraad, vervangen. Dit Hoofd
was, gelyk hier nablykenzal, eenzecrSemaakt*
Hegte ruiling, daar in bellaande % dat
men een botten verrader afgezet, en een
lchrandren doortrapten1 fchelm , die in
zyn gangen niet na te gaan was, in zyn
plaats geileld had.
De Macaflaaren, ziende dat zy vöor DerMa,
de Amböinceien vCgten, en nog geldcafl-aaren*
toe-morren.
z a t m
1641. tocgèveh moèilen, wiidëh zÿ hâgfeleh
hebbeiï ) fcn dièrhalven fchdhüel^k Bfe*-
drôgèn waren, begonden te moifén ^ feh
met den Kimelaba,eh Kakfaiïyà'fbchoop
Cambdloj-e raken. Dit bragt vecl Inlanders tôt
V«de. otnzigtigheid, en die van Cambello zoo
vl verre, dat zy vrede met ons maakten. ,
Het gefcnriît, daar vari d^gefteldj
iuid aldus ;
Vcidrag Nà dàt gecommitteerde afgezanteh fiitr '
met hen negeryeh Cambelkij Maflalyn , Erang j
^emaakt. jy|alj a> Eiland Kelang, Hatoepoetehj
Aflahoedi, Laloeta en Hakcks, binnen
Kaileel, bevrediging en fltjjtng van oorlog *
by M Ed. Heer Gouverneur 3 Antoni
Caan verzogt hebbin, zyn hun alle vorige
, contra ft eh, inzonderheid 7 laatfte in den
' jare idjo. tujffchen den Edi Hier GouVer-
neiir Gcriéraal, Antoni van Diemen, ende
de Ed. Heeren Raaden van India/#1
eenre, en den Koning van Ternate ter anidri
zyde befioten, voorgehouden, waar op
nadr ver Jeheide vrindelyki discourfen, dlzoo
verklären gemagtigd te zyn om alles afte
handelest, gcvolgd is, dat zy beloofd hebben
hit nevenftaande ofte voorgaande contra
ft haar te komen, ende op haar, JVet*
boek , of desi Mosh haf, gezworen hebben,
dl mit din aldereerften, zoo haaß zyn Ed.
voor Gambeflo komt te verfchynen, op een.
bequame plaätl naar ons gelieven , een huis
en flerkte te zullen bouwen , en te ’willen
inruishih ,r de •bremdetmgen weg fehaffen, den
Handel virbtiden , K en dezelve nimmerfneer
aanhóuden, den Kimelaha, en zyn aan-
bahk, verwertende, alle haar gefehlt,- en
obrlogs-gereedfihapy dat nog in de boVenfle
tfegéryeh is leggende, beneden in osfz^fièWà-
; ringe bringen , en wyders alle de Giroffet-
Ü nagelen, die in toekomende te innen ft aan,
in des Compagnies magazyn, mits b'efa-
lende de beftelde prys, zullen gebragj wcT-
deit.. ,, . ’
r tVdar tegehs de Ed. Heer Gouverneur
vóorhóèrhi is belovende y dat hun Jpiden voor
alle ¿verläßt die de vymden der Tefnataan-
fche eh van de Npderkndfchen Staat zotiche
mögen in-het werk ftellen, wilbefchut-
tch , en wyders verzorgen, dat in al haar
gerigtigheden voorgeftaan werden.
' Gedaan in 7 Kaileel Viatoria den i&
Aüguilus 1042. ha de gehörte Chriftl
was geiekehd OrangKaja Maynene ,- 7
■merk’vom Lelehatocfefli^ ÖrangK-ay; Sa-'
fciandar , 7 nuik van Waylehde , Orang-
• Kay N^aùla, 7 merk van Hielfpattj^'O-
rangKay Kelang^ 7/ tnerk van Kake»
Pam , OrangKay Honti, 7 merk v&i
Tamma-ctta Oewer ,. OrangKaja Aflà-
Hoedir, ’t merk vast Eatoc Tahaftetar,- O-’
rangKày Taitaketa.
De MacaÌTaàreh,zièhde,dat idcr zieh
K fe N.. 133
zfelveri maar begon te bewarchj en vree- ¿64*.
zende, dat het eindelyk wel op hün kop
kon aahkomen j vergaaerden nun volk van
aUe kaäteri byeen, gelyjc zy 00k de 200
män, dib zy Öp Locki haddenmede nä
Wäwani riepenj die himne vaartuigen
wel een halye myl >over land fleepen moe- z«vea
} ilen j bok % it daar by^dic Macaflaaren $ Macaf-
die in Mamalo gelegen hadden, geko- ftarfche
taen, die vs$ iaer huisgezin aldäar eenvaarfu*"
halve Ryxdaalder tot een reispenning fen
verzocht j Cd zpö met 7 vaartuigen deMacäflar*
te rug-reis na Mäcaflar ten eerftenvoort-
gezet hebben.
.Den 24 Aflgülbis vertrokken beide deCa^cllq
Heeren na Gambello , oih te zieh«1 öf“ ]■> 1 - * KCUUUivU. die mgezetenen htt regt met ons meen-
den, om de gfemaaktc artikelen van vrede
na te kompfl j. doch zy vonden hen
Volilandig in ¡die beloftej gelyk zy aanilonds
de vallighedeh overgaveri; doch
men vond, by ’t . ifitrekkeri yan ons volk,
nevchs die van Leflidi j ontrent de ag-
terlle borilwdcring nog vreemdelingen j
die tegenllana boden, doch daar uit- 3 en
in ’t bofeh gedreven Wierden. Men hield
alleen de zee-veiling,verwoeftte de ver-
dre onnoodige werken, en maakte eeri
woonhuis en noodige bateryen by de
llerkte. Öok had inen op een bdrgje na
’t Ziliden een llerkte gemaakt, die met
ilcen en aard opgevoerd, en met eendak
voorzien was. .. .
Kimelaha hoehoc, noch öp Maflili zyhde^^kn^i
en nü wel ziende dät de zaken met hem‘^'oeboc
00k nä *t einde liepen, zöohy in tyds niet mec^oM.
1 töezag, quam öp onze vermanirig eindelyk
, af,vervoegdeziehin de vefting van Cam-
, bello by ae twee Herren Landvoogden,
en1 maäkte ;daar. zjhr vrede met hen ; be*
lovende zynen Koning, en ons getroüw
te zyn, en de contraften na te zullea
komCn. Hy vercfolc daar pp',
in ’t henen gaan met eenige iMsqucP
lehqoten vCreerd:
Alles; tiu op Weinig na düs v&re hdgj 0:e Hcct
Held zynde., zoö.yertrbkken de beide DciAract
Hceretf*na ’t^Käft^el alwaär de
Gérard' Demrher, gcwezen Advoöaät Fi- L^fd^‘C
fea^y Prf ExtraordSnaris Raäd väff Iftd;iä’,'voogcil'
den 13 Septeniber .1642-, als twaälidc
Landvöpgdj" öirbeftierder van Amboina,
voörgelfelC wierd, tcrwyl de Heer Caan
nog dien zelven dagf na- zeven maänden
regeer^rts ,- öSet. het' ichip' Revengie en‘
,2 jaöhten na Bataviä vertrok.
- DpHeer Demrher begon ssync regeeriüg
;met ichyn van meerder ruft , doch men
had nog zulke redenen niet om zieh td
verblydem De tyd zäfleerdn, dat alles' Redcti:
maar met een Möörfche geveinftheidrwaarom
¡verrieht- was, imfncTs z'oö' jß’- men hier
!mctdha's met de gewoone niächt Warih'^110?
kon het quaad in den gröhd niet öphöü'- fe^
denj maar wel Voor een tyd verborgen kon.
R 3 wer