4 ° ß E S C H R Y V I N G E V A il
* * * * £ by ops Ncedt geweéft ij,«lykfcy ftroomdé in een v i v ^ w m k £
òok meermalén voòrkomén zal ßetwp zjz,l_ . / * waar in j^otÄaanfche
SPrinSces, Srufterr vani KdSytsiili f e a E t ä
Sibori j getrout, cn dierhalven door den
Prins ^fa/;', torSengadji, ofHertog, en
eindelyk tothoofd van Leffidi, verheven
is. Dederde Orangkaja, is Pati Waran,
Wiens Campon, o fgehugt, in zes Soa ’s,
■ of onderbuurt.en bettond, waar onder de
voomoemde dorpen, Ellàn en Amaho-
lo mede'wareny tonnende dip dcrdedecl
ÉnMan-van Leffidi alleen wel yoo Zielen , zio
fcbap. mannen , «6 Dati 's, en by verdete uit-
rekcning, ganfch Leffidi wel 14Ó0 zielen,
Waar onder wel 700 wcórbare manrién,
en zoo Dati’s uitleveren, ■ alle mede
Oeli Siva’s zynde, gelyk ook de voor-
noemde drie dòrpkens, Moeloet, Hen-
netawali, cn Elitoeaha, die onder Les-
lidi ftonden. \
.Oud Behalven die Leffidi , plagt ’er nög
Leffidi, een oud Leffidi-," qntreìit dé’ vòomoemwatbe
de rotsBatoe Loebang , tuflchen de dorp-
CauibS kf ns Effjn 5 eh } teleggen, dog
Ja zy daar te veel door de Loehoeneicn,
en anderen, gequelt wierden, zyn
zy van daar na een andere plaats , een
halve myl benoorden Cambello , ver
huift. . . .
iJievan Waren dié vañ Cambello in huñ tyd
Cambd-grote Nagdflüi'kers , en dappcrévpòr-
Ldm ï î gters in, de oorlogen, met die van
groote* .oew3rnJ0^iel gevoeït, deze zyn hetl
Nagel- niet minder geweeft , hoéwèl ’er geval-
fluikers, len waren, dat ¿y hunné làPdsliedcn ver-
vestal" j eten ’ eH 0’ns' toegevallen zyn., ’t geen
de oorzaak geweeft is,dät ihéh]whhuri
tegen dé wóedc der Canibèllééfeii,enE-
rangersjhier over zeer op hen verbittert
tc dekken ,r daar ccn Veiling van opeen-
Bjgde zeefteenen, rontom met pallis-
bezet , gelegt, en een Nagel-
komptoir heeft opgericht, hoewel dat
Vcfting
en Nagel'
S ’ ä*ede,yolgens den ongeftadigen aart van
I V m . . Í1P7 P n ln b in n A i- . r./irt ».___ 1 ■ 1
, . ■ , UWU1 UlCh ovnaltlfeayneg edne sw iKldoenn i3n gn’as wvaelllke ygce vgaenl adaemzet
Ontrent ditriyierken plagt ook eenDéves-
iteene fterkte, Toetop Moeloet, dat is ting,
Equd den bek, te leggen, om de Cam-Toetop
beliefen het uitvallen op de Leffidiërs,Modoct
toen zy nog onze bondgenooten waren,
te bcletten 3 die anders op de Leffidiërs
loerden, en hun ook wel van den berg
Maloca Tapane Mahoeme met fteenen
in hun Negry beftormt hebbem -
i 1-Ander^‘df myl ten noorden van Cam- r,.mT;
beUo heeft men het dorp Erang, zo dat
Leffidi ontrent in ’t middèn tùflchen E-îpâu-
rang en Cambello lag3 makendein ou-£6ap’
de tyden. het Oeli, ofgefpanichap, Hen- S ï "
neoehoeuyt. J
Schoon dit dorp juift niet eigentlyk
onder Cambello behoorde, hing het egter
veel van ’t zelveaf, gelyk ze ook
genootzaakt wierden, hunne zyde te
volgen, want zonder die van Cambello,
die hunne Nagelen aannamen , of heri
toc ftonden die daar te yenten , zouden
zy van al hun inkonTen beroofe geweeft
zyn, zo dat de eene vrientfehap de andere
wçerdig was.
Zy ftonden onder een Pati, Aä!i,ge- ajn„
naamt , en waren' in vier Soa’s of on- Mjti-
derbuurten verdeck , die te zamch 4 d ifchap.
rielen,» i yp weerbare mannen, en «8
Dati’s.uitmaakten.
. Ceder hen ftonden drie kleene dorp->foäaä,'
kens, Noeläa, Tabinolo, en Hoelong. Tabino-
Het eerfte lag na ’t Noord-Ooften “
een uur in ’t gebergte , een fterk neft.io^o»
daC..veelen van ons volk gekoft heeft eer der E-
het verovert is , waar toe hun Orang-
kaja, Mackanobal Leaffoe , veci gewinn
toe gebragt heeft. e ^
e r . “ - w...... x.uciaa, o
maar Hoelong lag midden ln’¿Jand ontrent
toirm *?ede j volgens den ongeftadigen aart van Tobinalo lag wat dieper ’t ¿befirte
ooppggee-Leffidi dezeQ gander ----- 7 y van - —- geen langer IHllgLl
duur irf, en ftoiifr zo'veel alsprider fioella- Zf r?
z y reft. bV mnur Hn plonn' Kl» v 1 ¿ flljL
rieht.
geweeft is, dan dat zy met de reft | by
den algemeinen opftand, onder Madjira,
weder van ons afgevallen zyn ,- eh'zieh
opentlyk tegen hunnen Koning , eh de
É Maatfcbappy aangekant* ’en ons
f c b H h T 5 « dorpkens'kon<
twee groefe üliren vàn Erang, en'
een groot uur van' TaSinolö'. Het Hont •
onder eenen Pati N if a, ook wel deri IDit
Leffidi,
Cambel- * , 5 Lrf»iioey len, weerbare mannen, ©
lo, en ? ? ren de dne hooftdorpen van gantfeh t i ’s te voorfchynkonden bren
Loehoe, Hoewamohel, waar onder al de minder TurtMv.* PW« a*,, a:^.. aaÍ
Hoofd- re dorpkens ftonden.
I pffidi romkrall« T y a n .v p lk , dat z ÿ famen w e l io o o z i e ^ erane
e i i id i , C am b e llo , en Lo eh o e ',- le n , 330 weerba re man nen, en 12 2 D à - dorpcn'
,.1.Tuflbheri EranS eh'Ajer lv fe y is een'tGehuç
- 1 ^»òbèrgte , ft g eeñ ' e g tè r een’Âlatoe,
. Ê S j j é W j j s m t* S B Way Liffit,-heeft w t S f l f a n d f e n ' een H & R f f “' S r iie Wav p S a2tT<rkl'eaÌ ' P>*g te hebbef ,daf on’ fctap'
3 ^ 3 tuftehen denjtrent 100 zieierr,-¿o wea-baare mannen
ondcrËtwk.
A M B
O I N A, & 4T
fchen dien hoek, en tuflchen dat eiland*
je , doorftroomt.
6n i f Dâti’s uitleveren kou, zynde meeft
* Erangers, derwaarts gevlugt, en nader^
hant onder Noelaa getíeken.
‘t Gehugt Dus lag ’er wat bezuiden Erang, nog
T|®'»eneen kleen gehugtje Temi, dat naaerhant
Nibono, 00^c onder Erang getrokken isa Het;
çn Toe- Dorpje Nibono , het vyfde van ’t Oeli
lòeheh, Henneoehoe , lag een myltje bezuiden
Erang, tuflchen twec groote rivieren,
op een langen rug , dog was mede al
voor langen tydt onder Erang ,. ajs een
Soa, of onder-gehugt geftoken , gelyk
ook Toeloeheli:, wat dieper in ’t ge-
bemte gelegen.
Scho°n Erang was mede van ouds her , en is
IpErang UOg,seen heerlyk en uitnement verma-
kelyk geweft , ja een aardfeh ÍPai adys,
eñ weergaloofe Lufthof, zo vanNagel-
als Nooteboomen geweeft, dat men van
tyd tot tyd nog wel gewaar is geworden,
wanneer men genootzaakt wierd,
ettelyke hondert Amboineefen, en Hollanders,
tot het uitroejen der Nagel-en
Nootenboomen , daar omftreeks uit te
zenden. Ook was het bofch van Erang
met allerlei fchpone vrugt- en lommer-
boomen, zo rykelyk voorzien, dat men
zieh geen luftiger ftreek lands, dan deze,
. verbeclden kan.
ge^eoie Dç gemeene markt-plaats , daar deze
markt- -laatfte gehugtjens hare Nagelen, en Noo-
plaatsde-ten na toe prägten, was Leffidi, zoo
iCTdûr- lang, die van Leffidi van Erang enCam-
bello niet afvielen , om het met ons te
houden.
Een half myl noordelyker, dan Erang,
en anderhalf myl ten Zuid-Ooften van
het Naflauiche, Gat ,• heeft meneen'
.fchoone rivier, Ajer,Mira , in de wan-
.deling , dog eigentlyk. Ajer Merah, dat
is, het root Water, of anders deMoor-
denaars rivier v na ft vermoorden van ee-
. nige Hollanders , g en a am td ie met
een groote witte ftraal in zee ftort, körnende
van ’t naafte. gebergte afrollen 3
dog in de Weftermoeffon, als’t regent ,
zig zeer root, en drabbig, vertoont,
daar zy in de drppgc tyd zo klaar , als
kriftal, ja byna weergaloos in helder-
heid is.- Hier loopt het land nog meer
na/t weften uit, en is wel drie en een
halve myl breet.
., In deze rivier was ’t , daar. de Macas-
fàaren met hunne vloot, toen zy .in ft
Jaar i6 f 3. na Amboina overquamen, in-
liepen, en zig yaft.maakten, ter tyd zy
zieh daar na wat na Aflähoedi begaven.
iÑaflau- Anderhalf myl van defe. voorname ri-
fcheGat. vier, ontrent een myl Noorden, endan
nog een half m.yl Noord-Ooft op, daar
dit land wel tot de vyf mylen in de
breedté zig uitbreit, heeft men eenen
hoek, die vlak na ’t Weften op Poeloe
Babi, of het varkens, eiland , zoodaanig
aanloopt, dat. het. Naflàufchç gat tus-
II. Deel,
Ajer
Aiira.
Deze hoek (die ontrent een half myl
lang,, en een quart myl breed is ¡ en waaf
in men in een hoek ter linkqr-handtwed
kreeken ,.als befloténe meirkens, ziét,
waar uyr men de vaartuigen zeer licht"
aan de overzeide overhaalen kan,) Vera
toont zig vlak van vooren , en niet aU
leen een ftdk; weegs benoorden en be-
zuidqn den zelven , maar van daar ook:
tot aan de Hoek van biel, eenigzind
riffig. ■ ° .
De Straat tuffehen dezen hoek, en
Poeloe Babi, Werd by om het Nafläu- vandie
Iche gat genoemtjom dat deNäffaUfchd b«na-
vloot, in ’t Jaar 161;. raetdeZeevoogt, miaí ‘
Jaques 1’Her emite uicgezeilt, na zyn döod
met zynen Onder-Zeevoogd, Eugenias,
in *t gemeen Geen Huigen Schaf enham,
in ’t Jaar i 5zy. met vier fchepen, doof
dit gat in Amboina quam , ’t geen qn-
trent een quart myl breed is. In het
Nafliiufche gat ter linkerhand , zodi als
men het van buiten doorvaart, ziit men
een witte klip, Alang genaamt, »lwaar
dt oude Alang, zou gelegen hebben.
Het eilandje, dat ten Weften van dij poetd "
Naflauiche.gat,en van dezen Wefthoek Babi.
van Hoewamohel, legt , Werd gemee-
nelyk Poeloe Babi, of hrt verkeris-eii.
land'j na de menigte der bofeh-verkens,
die men ’er op heeft, genaamt. Het
legt tuflchen defen hoek, en het eiland--
je Kelang, zynde van Kelang door een
krommeguyl,.ontrent halfzö wyd, als '
het Naflaufche gat, en Sole, of oök wel
het gat van Hatapoeteh , genaamt, af- Sole.*
gefcheiden , in welk g a t, zoo fterken
itroom gaat, dat ’er geen kleene vaartuigen
, zonder ’t uiterfte gevaar, weten
door. te geräken, ten deele om dat de
ftroom daer zo geweldig maalt, ten deele
, om dat zy . ten eerften , of op de
wal van Kelang , of op die van dit eiland,
in öarden'geflagfen worden, vooral,
zo ’er maar wat wind by koomt.'
Dit eilandje is ontrent een myl lang, Hocltöt,
en ontrent een quärt myl .brefet. '■ AanditVetde
Zuid-zyde heeft het byna in ’t mid- kens-ei-
den, dog wat Ooftelyker, een kleene
mbogt, Sona genaamt, van welke af,
Ooft om ., de ganfehe Ooft- en Noord-
zyde , wat riffig is , ’t geen men ook
eemgzms beweiten dit inbogtje ver-
neemt.
Het is na zyne kleenheid al vry bergen
bofeh-agtig , dog zonder rivieren,
dan dat men een kleen fprüitje béweften
het bogeje heeft.
Van dit eiland weder af op ’t land vstn
Hoewamohel , en ter zyden uyt na *t
Ooften j op den Weft-hoek van kleen
Ceram , ofwcl den hoek om ftappen-
dc s- loopt het Und weder -een gfoote
ander