224 B E 5 c H R Y met een Orembaey§ de Hongi te zullen,
v^gen, en op zy n verfoek , van alleen
te icheppen | fterk infteerende , en op
'afvrage, of ook eenige oncenigheid tus-
ichen zyn J^egery , cn die van Haja
was , waar op deze: afkeerigheid gefun-
deerd was,, zegt neen.
< . De Orangkaja van Haja brengt.daar
tegens-in , .dathet waar is | dat ten tyde
yan: den Koopman, DeBocq, op Ho-
V I N G R v a. n
ten tyde van de E. Heer De Fläming,
geordonneerd is geweeft. Verderson-
ejerzoek doende naar eenen inlander, waar
van in U W el hd. Agtb. geeerde memorie
vermeld ftaat, bevonden wy .den zelven
niet te z y n d e S0011 van den Radja
van Werinama, maar zyn tweede ftem,
of Kapalla Soa^ van die Negery, zynde
nimoa, zyn voorläat, die van Leymoe
beleedigd heeft;, waar overhy ook aan
nlcergemelden DeBocq zegt ,-30 Ryxd.
bctaald te hebben , waar mede deze
queftie door den'zelvenDe Bocqäaxi ge-
aifopiecrd zynde, was .die van Leymoe
ook door hem belaft, te agtervolgen de
ordre | ten tyde van de Ed. Heer Fläming,
op ’t feheppen der Corcorren ge-
emaneera, te wcten , dat zy inet Haja
moeften.feheppen, ’t geen dievan Leymoe
egtcr naar dato -niet hebben willen
naarkomen, egter als nog verfoekende,
dat die van Leymoe mögen geördon-
ncerd worden , met hem t’ zamen te
feheppen, dog zegt hy , zoo die van
Leymoe magtig zyn om alleen eenCor-
cor te bemannen , hy dan wel mag' ly-
den, dat zy alleen icheppen.
De Radja van Werinama, gevraagd
zynde, hoe hetby quam, dat die van
Leymoe dit jaar te.Jamen met hem
hadden gefchept , daar zulks noyt te
vooren in gebruyk was geweeft, zegt,
¡dat. die-yan Leymoe daar toe by hem
felfs verfoek hebben gedaan , om dat
geyyppri; allgen een Gorcor te icheppen y
en daar toe dit jaar niet in ftaat zynde
geweeft:y egter, om'Cotnps. dienft niet
te verfuimen, met hem mede gefchept
waren.
Radja Towtö |gevraagd zynde, waarom
hy_ hadde.yerfpgx, dat die van Leymoe
met hem te zaraen mögten icheppen, en
op wat Fundamenten dit zyn verioek ge-
furideerd was, zegt zulks verzogt te heh=.
bcn , om dat zyn manfchap zo kleyn
.was, om een Corc'ör te können bemannen,
en derhalven door behulp van de
Leymoeeefen , daar toe beeter in ftaat
zoude weefen.
Naar 'alle welke over en weder ge-
debatteerde difputen , wy (arider coiv
re&ie van U Wel Ed. Agtb. hoog wys
oordeel) van gevoelen zouden zyn, dat,
zo die van Leymoe in ftaat waren, alleen
eenCorcor te können bemannen,’t zel-
ve haar in zodänigen geval wel konde
gepermitteerd worden , alzo die van Haja
zeggen, daar niets tegens te hebben,
dog zoo. door magteloosheid van volk,
de Leymoeefen met een andere Negery
te zamen moeften feheppen, ’t zelvc met
Haja zouden moeten aoen, alzo vol-
gens haar eygen bekentenifle, zulks al
zyn öeflachts-naam Lafa, weshal-
ven wy vaftftellen , dat dit dezelve zal
zyn, waar van in ’ t Hongi’s Dag-regi-
fter, van’t jaar 170z. ’tonderzoek der
moord aan de Toeloetiers gepleegd, ter
Vergadering op Werinama gehoudenj
met de naam van Lafa bekend ftaat, en
die aldaar verklaärde, by de-mom*d^de^
Toeloetiers prefent, en om dat hy een
ingefeeten.van Wetina,ma was, door de
Leymoeefen yerfehoond. te zyn geworden
. Verders onderfoekende, oi het berigt
van den Orangkaja van Tamilauw, ten
lafte van deze perfoon, aan U Wel Ed.
Agtb. gedaan , waaragtig was , bevonden
wy ’t. zelve met de waarheid genoeg-
faam te accordeeren : .Want' hy Aaba,
alias Siktewa,. dcclareerde , dat die van
Toelocti, en Tamilau, t’ zamen beraad-
ila-agt hebbende, om cen V rouwmenfcli
van de.Negery Leymoe te vermoorden,
die moord door die van Tamilau was
volbragt, en dat de Leymoeefen , egter
ge waar zynde geworden., dat dievan
Toelaeti daar mede handdadig aan waren,
beilooten hadderi, dit ongelyk aari
die van Toeloeti, te wreeken, en l£ zelve
beiiuyt aan hem deciarant hadden bekend
gemaakt, dat men, na overwee-
ging hoe dezelve wraak aan.dic van Toe-
loetie uyt te voeren ,.gped gevonden bad,
de Toeloetiers met een foet lyntje^ar
Leymoe te krygen, en dat de Leymoe-
efen , om zulks, te bewerken, den. de-
felarant, als zynde met een yrcuw van
Toeloeti getrouwd, en aldaar ook woori-
Lagtig, derhalven.aan die van Toeloeti ver-
logt hadden dit te openbaaren, dat.hy de-
.clarant ingevolge van ’t zclye, doör hem
toegeftane verzoek, de Toelöetidrs tot
Leymoe had gebragt, alwaar die' (zo.als
U Wel Ed'. Agtb . genoegfaam bekend is)
doör: die Leymoe- eien waren om hals gebragt,
dog hy deciarant naderharid bemerkende
, dat dit verhaal groptelyks
tot zynen lafte was., begon aanftondc
weder te variceren, met te zeggen, dat
die van Toeloeti hem. zelfs y erzogt hadden,
om met haar mede na Leymoe te
I gaan, en op afvrage , zo dit zyn voor-
geven waaragtig was , -waarom hy. niet
zo wel als d’ andere Toeloctieis door de
Alfocreefen vermoörd was geworden,
ftond hy zeer bedeeft, dan eens zeggen-
de, om dat hy een InW’oonder van Werinama
was , door de Leymoe* eefen
A M. B Ö I Ä.'
v erichejoht.te zyn geweeft, en dan eens I la tO ', en ondeitekerid dööi*- dpnj G e iä^ -
wederom , dat h.y met vlugcen haar hangen
ontkomen was. De Radja van Wev
rinama, daar op gevraagd zynde , of rhy
geen kennifle wegens deeze zaak hady
antwoordde daar niets. van te hebben
geweeten, alzo vöoriz. Lafa doen tei?
tyd niet op Werinama , maar op Toeloeti,
was huys houdende.
Verders verftönden wy onder ’c: di-
fepureeren van den. Radja van Werinama,
dat zyn Soon, genaamd Mau, met
een Tsjampan, bemarid met negen kop^
pen, om Sagoe te verhandelen , eenige
dagen geleden , naar Banda was vertrok»
k.ep;, waar op hem .afgevraagt zynde,
van wien daar toe een Paife hadde ge-
pbtirieerd, antwoordde hy, dat zyri Soon
zpnder Pafle was vertrokken,en opvei>
tpning , dat zulks ftrydig was tegens
Comps. ordres, waar door niemand zon-
der Pafle elders mögt; yertrek ken, gaf
hy‘tQt antwoord-, dat zy zulks gewoon
waren , en jaarlyks door haar gedaan
wierd, ’c welk wy niet hebben willen
näarlaten U Wel Ed. Aghtb. ter ken-
nifte te brengen , te meer, längs deze
Z.uidkant van Ceram, op diverie; Negeryen
Tjampans zyn gezien , waardoor
wy vaft ftellen, dät .dezelve al mede tot
zodänigen ongepermitteerden vaart ge-
bruykt worden.
Waar op die van Werinama verders
jitgevraagd zynde , öf ook eenige que^
iftien, of oneenigheeden, met:malkan-
deren hadden, antwoordden eenpaarig ,
in eenigheid met mälkanderen te leven,
en op nader afvrage, wat vaartuygenaldaar
hebbeir,Hilfen E. Jacob GlUHfz.,- Waar’b jf1
hem gepermitteerd wierd tot'-uytven-1
ting van eeni^T^ywaden ^en-fchootelSj
de Eilanden Gemm, Goram, en Koefe-»
woöy, te bevaren , welke-Pas wy aan- »
geteekend hebbende , dien Anaehoda dd:
zelve rettitüeerden, en-hem daar op di-5
mitteerden; •
Ontrent- vyf uuren pafleefdeh wy HaJ'
tiahoc, en ontrent fes 'üui'en' Tpeloeicy} ’
d’Orangkajen van welke twee Negerycrt-
aan boord verfchcenen y verfobkende, al-r
zoo veele Van hare Maflänajers fiek, en
afgemat waren, dat haar mögt; geper-'
mitteerd'wprdfen, met haar Gorcor alsr
nu maar t’ huys te blyven, ’t welkehaai-
ingewilligd zynde,, vertrökken zy naai-
een foopje genuttigd te hebben'f zeei
vergenoegd weder naar boord» '
dagelyks aanquamen , en wät haar
verrigting'was, antwoordden, dat zeer
zelden , aldaar eenige vaartuygen aan-
quamön, en zo ’er zomtyds al eenquam,
dat hpt Bandafche. Handelaais waren,
die aldaar maar quamen omSagoe te
troequeeren. r
Waaromme wy hier niets meer. te
verrigten hebbende, naar den Radja .eh
Qrangtoeha’s van Werinama, een goe-
.de rontinuarende eenigheid onder mal-
jtanderen gerecommandeerd te hebben,
en eenige foopjes aan d’ inlandlc Ho.of-
den. rond geichoriken , begaven wy ons
weder naar boord.
. Ten t wee uuren na de middäg , wier-
den, naargewoonezeynfchoot-, dedreg-
gpn weder geligt, rakende wy .voorts
aan’tieheppen, naar dat alvoorens, op verfoek,
aan die van Werinama wasvergund,
met tiaar Corcpr hier maar te blyven.
Ontrcnt drie uureri quam aan boord
de Bändafe Mardykev ¿ Abram Rogiersz.^
hiet pp itrand een hutje opgeilagen hebbende
, en aldaar; met. zyn' Qiialoupvoor
dp dreg leggeride, ; vertoonende ons een
Bafle , gedateefti den Z7. Oitober pas- 1L Deel,
Ontrent feyen uuren qliamtn wy*
voor de Negery Polin , • latende aldaaf
de dreggen iirijde-grond-valldn,
Körnende da&r op voorts aan boord y
eene Pieter, Patihalai , ingezeeten van
de Negery Nalahia, vertoonende ons
een Pafle, gedateerd den eerften Odto-»
ber paflatoT, en- onderteckent rdoor den
Qnderkoopman, en P1; Subaltern Hpofdy
ten Comptoire Honimoa, Hiiybert dd
Flieg y waar by hem gepermitteerd wierd
naar Tehoewä, Hatiahoe, en Leymoe,
te varen 4 om tegens Lywaden Sagöö
Mantah te troequeeren,en Zulks yoor den
tyd van twee määnden, waar van wy aan-
teekening hebbende gehöuden, die Pas
aan hem yPieter Patihalat, reftitueerdeni
. Even naar het gedane Ävohd-Gebed^
quamen nog aan boord, de by- proviiiö
het gezag • waarnemende Orangltaja van
Polin , genaamd Foalaina, met eenige
zyner Orangtoeha’s ons älhier verweL
lcomen , als wanneer wy haär: bekend
raaakten y dat wy, ingevolge U Wel Ed*
Agtb.: geeerde ordre aldaar gekomen
waren, om te onderfoeken, wie de ge-
wettigfte was, om tot Orangkaja in de£
I laaft afgeftorvenen’s plaats, aangefteld te
j worden, waar op Foalaina vodriz. -onS
1 verhaalde , dat , naar ’t 1 affterven vari
den voorigen Orangkaja , hem ‘doof
den gefufpendeerden Koopman Moll,
|was geordonneert geworden , :het ge-
¡ zag zo-1 lange by provilie waar te nee*
men , tot dat door U Wel Ed. Agtb.
över die waardigheid'abfplutelyk zou
gedifponeerd zyn.
. Geevende zy hfeden öns voorts' eenige
onderrigting ■ w*egens de$ -©rarigkaja
geflagt, en wie wel de wettigfte tot de
iucceflie zoude' weefen ,-waar van wy dd
aanteekening' uytfteldeii tot’ • den :arideJ
ren dag, als-wanneer wy ’t-Zelveriauw-'
keurig zouden onderzogt hebben, ed
daar op dimitteerden wy haaL
F f ' Maan4