*74 B E S C H R Y V I N G E V a n
anders geds&n hebben in myn tyd, is het voogd ftaat, want dt heb alle anderen
opgebroken , daar zy ’er hoe groot zy mqgten zyn, en hoe veel
andeis te z.iamen zeer wef van gevaaren ^ .„.i.» j_■ _ 1 • • .
2yn , vooral , als het zo gaat, gelyk
t.cn tyde van zeker Land voogd, my behend
fchyn Van recht zy tegen dien Heer
mogten hebben, altyd zeer qualyk zien
varen, en dcerlyk aan den grond raa-
Iken.
Onder den Heer Padbrugge kantte -de u
; Oppcr-koopman Baßing, en Capiteyn ¿*ouai°4
Moor (die een lyn trokken) zig tegen aeHee.
hem aan 5 dog ’r bequain hen beiden niet
wel: want den Capiteyn kreeg hy door de^oo?
een aardige L ift, i n zyn weerwil na Ba- by 't *
tavia , en den Heer Baßing wierd na druyffen
Banda gefonden,: daar hy met -e en® de
fwarte Letter , wegens gefchil' metyoogd,
zyn Oppergebieder, getekent “quam ,.gevarea
en de Moor had mede niet veel fortuynz^n*
in Indien j hoewel hy naderhand nog
Capiteyn op Bantam wierd.
Het is daarentegen zeker , dat die
eerfte Bedienaars , zo zy met den. Landr
voogd in een goed verftand leven, ori^
gelyk meer met deze en gene voor
idereen verborgene voordeelen , dan
wel; met hunne Soldy en buyten-Vöör-
deelen , winnen , ja in körte jaaren de
lchaapjens op droog können hebben 5
weshalven de verftandigften onder de
Opper-kooplieden het altyd zo gefchikt
hebben waa. iicooen ,, adaatt zzyy eenn ddee L.Laannddvvooooggdd ((zzoo
geweeft, die op zekeren tyd (mo-
gelyk om h knagen van zyn gewifle)
willende weten , wat men op Batavia
van hem zeide , en dit aan een vry-
Koopman, die van daar quam, vragen-
de, al: vry wat openhertiger, dan hy
verwagt had| tot antwoord kreeg :
Heer Gouverneur, Ik zou u dit welzeg-
gen, maar ik vreefei datU Agtb.'het dik5
• WÜs qualyk nemen fou | Ik zal niet % zey-
de hy, nog nieüsgierigefc geworden, en
het zal tuffchen ons blyveh. Hier opfprak
i eJ rry™ n * Heer: Zy zeggen dat
de biicaal de Sak ophoud, dat gy de Sak
vuld% en dat gy lieden daar na famen deelt.
Doe wilde hy weten , wie dat op Batavia
vertelde, waar van hem zo veel be-
ngt wierd , dat hy met vragen ophield j
en dien Vryman alleen verfogt, tepen anderen
daar van niet te fpreken, dte hem
dit ook beloofde, ’er byvoegende (om
Zyn gunft te behouden);dat hy geen een1
woord van dat quaadfpreken zyner vy-
anden geloofüe, alzo hy by. zyn vrienden
voor een ander man bekend was.
e i n ? enef a t ’c im T e ’ h f Ü S “ Ë È Ë 1 de mecften >V0OT 1“ 5 trekken
Slee3ft’BzvBn É’ Üt S f dfS Frrfc”a0a?ls Sgedìc gcl?dJ ÉovÜerwl rÜgten d de ebrT Naegne'lve0n0 r,d <v:aenle nd vea pna dk®-
Ì u °S m 0pflSt van !ken mct Kleeden, van deRvft, van de
alzo men (des noods) hen net zou kon-
nep aanwyfen hoe veel in Specie zydaar
ider van getrokken hebben , hoewel z y
beyde naderhand genoorzaakt geweeft
zyn, het onregtveerdig , en te veel ge-
troltkene weder uyt te keeren. Maar ik
ben de Man niet, die myn werk door het
teekenen en fwart-maaken van andrenl
ontluyfteren wil. De läalcen verhaal ik|
r ^ 3 uvblbU j 111 HUtUdmgen
geval ’er gcen Haan nakrayt, en
dan fchiet ’er voor ider een fenoone
ituyver over , gelyk dat by de ftukken
van veele Landvoogden, en Opperkoop-
lieden, die malkanderen wel vérftónden,
en naar mate van dien ook zoo ontrent
veel Capiteyns, gebleken is, hoewel de
voordeelen van den laatften in verre na
W azuu^u vcinuui ik by die van den Landvoogd, of OoDerwel
nu en dan s maar laat de naamen der koopman niet te vergelyken zyn |
Perfoonen er af om dat goede Kinde- De O p p e r k o o pm aÜ t eW - , die A, > d
ren om quade Ouders ntet moeten ly- zeer_rvk van zig zelven,en een mtn vaftoe*
Her is v p r r p von a + j I ^ ^ was’ met ^en Heer Schagheh andere
1 is-zo verre ^v:md:aar , dat de Op-. met wel overweg könnende , kreee beko'
K r °M P” an’ a n c aptteyn, demin- j daarenboven met zyn Ed. gefchil ovef“ “ “'
dereLèden van denRaad tegen de toom,, de overwigten der Nagelen meinende
ken dat^zv 7°1^ ™de? d“ * 5 S S alleen foc|Tamen Hy had
vb-b’ f y zelf niet m ftaat zyn , om j wel gehoord, dat de Opperhoofden van
a^aaannggee frfiieegnnC 1hb yyy minnS nffttaa aatt ii?ssg,,e nnnii,eettte baallelleeweeannr.,. o cOmnTT>I I vHn‘rlioar,p Honimoaaa,n O/)am Ta . e. Jn LarJike in
veel voordeelen , die hy andere door de
vingeren ziet, öf met hen wel deeld,
hen te benemen, maar zelf hen ook door
ichryven,aan haar Edelheden, van daar
meeft na flegter plaatfea, te doen ver-
zenden , om van hua dwarsboomen
bevryd te zyn.
Immere dit is zeker, dat die in zoo
vorige tyden, aan de Landvoogden een
fray gefchenk plagten te doen , om die
overwigt met hem niet net te deelen}
dog nu had hy ’t Opperhoofd vän Hi-
toe, den Heer Roofelaar, en dat van O-
ma, te weten, den Heer Antoni Snaats,
zoo verre aan zyn ftreng weten te kry-
gen , dat zy hem beloofd hadden aau
den Landvoogd daar van niets te gevenj
m a a r W frrn n rfln Irn n n n A y ^ 'l____
moct dr»gen, dat hy wel by den Land-1 tige Heer hier mede voor zig felven, ra
O I N A . ' 17;
aan den .Opperkoopman, aan Roofelaart
en alle verdre buyten - Opperhoofden j
em alle de Overwigten,by hen getrok-
ken, aan .de E. Maatfchappy weder uyt
te keeren, en die ook voortaan, aan haar
altyd goed te doen.
Dit was een Hegte trooft voor hun allen
j alzo de Nyd hier nu ooriaak was j
dat ’er niemand van hen iets af genoot,
en dit was in,’t vervolg een groote ve^r.
voor den Landvoogd, en de Buyten-*
Opperhooftlen, ja een van de befte, uyt
hunnen fteert) alzo ik gevallen weer,
dat zulk een Opperhoofd op *een Na-
gel-Moeflon van de Overwigt- der Na-*
gelen voor zyn aandeel ,. behalven dat
’er de Landvoogd af had, meer als ioooo
Ryxd. (gelyk ik nog clders toonen zal)
getrokken heeft.
Hier mede was dit Spei nog niet tea
eynde s maar de Landvoogd Schägbcn,
hier over niet weinig op alle die Mefli-*
eurs gebeten, deed hen ider op zyn tyd
gewigt van zyne magt, ongenoe-
A M B
voor deze Zyne vrienden en hunne iuc-
cefleurs (die "hem wel vervloekt heb-
ben), toehaalde , zullen wy aanftonds
hoorcn,
| De Heer Schaghen, die zeer fyn, en
Gdchii hun alien te gaeuw was , eyfehte voor
overde zig met reden de helft, alzo’t hen, om
Over- yecbt uyt te .fprekcn , al zo weinig als
NagelS. toequam : want de overwigt' der
3 Nagelen komt meeft van daar , aat: de
Nagelen , die ingewogen zyn , j terwyl
zy in dc Pakhuyien leggen , zeer veel
yogtigheid na zig trekken , en daar
door veel groter quantiteyt, dan ’er van
den inlander gekogt,en ingewogen was,
uytleveren , welke dan.die Opperhoofden,,..
by het afleveren.aan deSGhippcrs,
ook aan de Compagnie zo veel mecr in
jeekening brengen doch aan zich
zejven, even als of die tot zo veel.pon-
den^poen by den. inlander geleverd, en
door hen aan dezelve voldaan waren,
betalen.
- Hoe billyk die eyfch ook was, te meer,I
fdewyldie op de vorige gewoonte onder j gen, zodanig voelen,dat het aan andren
andre. Landvoogden fteunde , behalven tot een baken kon dienen, om in’t toe-
dat haar Edeiheden van deze , anders I körnende vooriigtiger te zyn.
blinde poft, wel eenigermaaten .kennis De eerfte, die daar van het gevoelen
hadden , maar die als door de vingeren i had, was hec.Opperhoofd van Oma, de
zagen , alzo de Compagnie zo veel Na-1 Onderkoopman Snaats ^ die , by de vi-
gelen in. gevvigt kreeg >,als ’er als be- fite des Landvoogds van dat Comptoir
taald opgebracht wierden , wilden echter
de Heer Schenkenberg , en zyn er me-
deftanders, hier niets van aan denLand-
yqogd , veel min i de helft, toeleg-
gcn.
>. Men fchreef dan hier.over niet alleen
aan de Heeren op Batavia , maar zelf
ook na ’t Vaderland*, te meer , .alzo hy
zyne medeftanders gezegt had verfchei-
d.e^bloedverwanten onder. de.Heeren Be-
windhebberen (gelyk ook waar was) te
hebben j dog toen die Poft de Heeren
op Batavia , en vopral die in ’t Vader-
land, ZO; bot, en klaar , mqt een nette
(gelyk by de Coracora-togt jaarlyks
meeft van alle: Gomptoiren gefchied)
door een geringen Inlander beichuldigd
wierd yo Ryxd. boete van hem gevor-
derd te hebben ,.daar hv ten uyterften
’er niet meer als zes trekken mogt j en
dien hy daar over in de Veiling in de
tronkgefet, en tot nog toegehouaen had.
De Landvoogd, dit eerft in ftiltevan
des Inlanders vrienden hoorende,zeide,
dat. zy, zig maar voor eerft zouden ge-
ruft houden , en dat hy die faak tot
hun genoegen afdoen zou.
Hy beley dan Vergaadering ,
aartwyfing waar in die beilond , voor vraagde aan ’t Opperhoofd Snaats, of
oogen quam , gaven zy hier op dit hy ook tegen deze of gene Köningen,
antwoord. \ Pati’s, of Orangkaja’s,iets inte brengen
Dat de Landvoogd , Opperkoop- had j hy zey yan neen 3 maar dat zekere
en alle- de. Opperhooraen hun- Sylveira zigonwillig.betoond hebbende,
om de ordres van zyn Ed., ontrent het
verbreeden en gelyk - maken van de
wegen in ’t dorp Haroeko , met zyn
huys wat in te trekken , na te Icomen,
daar over door hem in de Vefting , en
in de tronk, eenjgentyd gefetwas, met
voornemenom, gelyk nu gefchicde,aan
zyn Ed. te klagen, en ftraffe over zyne
baldadigheid te vorderen , alzo hy zig
ook nietontzien had, hem, zyn Opperhoofd
, vooral wat leelyk was uyt
te fchelden.
Dc Heer Schaghen , die ondertuflehen
zeer wel wift , dat dit , fchoon wel
waaragtig, echter de wäre reden niet
Möi 2 was,
Dienaren waren, die buyten de
toegelegde Soldyen en dc Emolumenten
niets anders mogten | trekken. Dat deze
overwigt van Nagelen, zedert zy in
de Pakhuyien lagen, door de vogtighe-
den, die zy na zig trokken, ve.rmeer-
derd , .niet den Landvopgd, ,nog den
Opperkoopman, of de Opperhoofden
der Buiten-Comptoiren, maar alleen de
È. Compagnie toequam , -alzo dezelvc
op een goed,haar toekomende, en door
haar betaaid , aangewonnen was , even
eens gelyk z y , zo ’er fchade opgevallen
was , die oolc zoude hebben moeten
dragen. Dierhalven ordonneerden zy