f , B E S - C H H Y V - l S f Gi f i VA H
hoek yan Wel anderhalf inyl | zynde alle g g aan --------- - «AJA y Zyi *t fpruitje Way Lere
■aan een vläk ftrand, 'waar öp de Noorder
Oceairn aftluit , dog hy legt wat
meer na binnen toe, cn fteekt. 20 verre
iti zee niet uit, als den hoek van Bala-
tetto., Van den hoek van Way Heha Oolt
aan mee een flauwe bogt § tot aan de
rivier-Way Ha, dat is, ’t groot water
in h Amboinees , heeft men geen dorpen}
maar een menigte van kleenc rivierkens
, of fpruitkens längs ftrand,
vervolgens de naamen draagende van
Way Ra fiat, Way Koefla, Way Pepe,
Verfchei-Way Lana* Way Eli, Way Silinay, *§¡1 Soela ) Way Bäa, w /yT e lib i
w ay X 1? > Way Mani * Way Poere,
Way Nanan, en Way MalTapait, wel-
eiSentlyk Madjapait genaamt
word, ten bewyze , dat aan dit water,
Zig wel- ecr Javanen , van het Konink-
17k Madjapait op Java afkomftig, ont-
houden hebben, hoedanig een water van
Clie 7-CIVP tWüm xmr Anlr I«
Way
Madjauuuucna
aejävaa-j* , / -------- d — ** »*«»«.*■ v»u
nenib. die zclve naam .wy öok in ’t beichryven
genaamt van de Kuft van Hitoe, tuflehen de
dorpen Roema Tiga, en Hitoe Lama,
ontrent half wegen de körte land-weg.
~ ontmoeten zullen.
Oor-
Iprong
ennaaer
Na alle deze Rivierkens voor by ge-
zyn , komt meneindelyk aan
W ay Ila , beflaande dit rak van Way
Heha tot Way Ila omtrent zes mylen.
Die Way Ha is een groote breede ri-
ennader S# S twce takken, de eene ten
bdchiy- ivoord-Gölten uit den berg Waflering
E ™ en de andere vlak in’t midien tenNoor-
*" nen uit het binnen-meir längs eenige
andere bergen, ontrent drie en een halve
myl afloopt , alwaar zig die twee
takken weer vereenigen , tot dat men
een myl verder weer een nieuwe tak
k r y g td ie een ftuk weegs Well aan,
dood loopti dan llroomt hy veider zon-
der eenige takken , dan twee mvlenTä-'
ger, te maken, na beneeden, daar een
v S rW w f 0056 b y m Z u f i -O o l l aan-
« n.™y> verder in twee
cor- takken verdeelt , die eigentlyk uit een
lpronp klfipn _
nvierkens Way Poetch , Way Opela/i.Way
ay. , h y a , Way Hatawanaj en ‘t
g eld Way Lere ontmoet; dog ik™*’
moet hier byvoegen, dat de rivier Way
o l'e a l l Ult-, binn«i-meir, maar
heeft gebergte> rynen ooifpronk ,
h ^ ena“ y l. °°-flelyker in een “ drev,.^ X ? ? Land- by aWlle de m nvaiearkketn.sg Wea-yÄ I
veiicheide üitpuilende hoeken ver- 0eri*>«i
toont, had men het dorp LeUali, o n - Ä ^ ,
ttww eeee ]d^onaiye n verdj eeltd Wat asV.,a i1t e0 Üw<eitse' nI.nmHaliaiJksia. -
m t oude Leliali j en in Maroelat, T
geen by t rmertje Samalitki, tuflehen
X.-ifm- S w t f fB In’tmidddn
legt. Lik van deze dorpen had t zyn by-
zonder hoofd. ■ Leliali Hont, onier den
------------J UiL CCX
kleen gebergte daar ontrent ontlprin-
gen, en de naam van Way Nipel dra-
. _ gen, die dan ontrent een myl van llrand
in derivier .Way Ha vallen , zieh daar
meede vereenigen en te zäumen in de
Noorder zee ontlaften. Het water
van deze rivier Way Ila, is zeer dik en
drabbig, körnende met een groot geraas
van boven na beneden Horten.
o j- , of Patt •, Mantei , gelyk
onder den Ormgkya T a fti, die-van
Mandat , Pan 'Simau, genaamt,
had onder'zig zyo zielen, 79
weerbaare mannen, en 48 Dgti’sj maar
Leliali, onder Pari Mantei, y iz zielen
170 weerbaare mannen, en 8bDati’s I
Ontrent een quartier van Leliali, ziet
men een kleen rond rifje , een half myl
lang, en een quartier uurs breed, be-
,de wal leggen, en heeft men
tuflehen | land, en’t rif, dog digt by't
laatfte , aan’t Ooft-einde vier eh een
halve, m t middeneen,tn eenhalve, en
aan de Well-hoek een vadem water.
IJddede voomoemde dorpen, Tara- .
h f* , en Leliali leveren tot de Hoi|i,eeaeS
ot Coracora Vloot, ider een Coraco- racora
ra uyt. Ook heeft men in die tweeuiüeve~
dorpen, en in Maroelat, de meefte A lJ ^
tPcrpGfeü*-’dat is, b'erg-Böeren, of wilden,
die zelaen met Europeers , en zelf ^Hfoe"
zeeromzigtig met de llrand Boeroneel
^ Saan j van hen alles wat zy no-
dig_ hebben, en op ’t gebergte niet vin-
den, inhandelende.
3 W i of Leliali, een mylDebogf
of ^ e rh a lf verder Ooll opis een plaats TsjicT
of bogt, Tsjico Maraila genaamt.. Hier Maraffa‘
loopt het Land met een groote ronde
hoek na tNoorden uit , in ’t midden
voor welke breede hoek Noord-Ooll,
wat dwars , of niet verre van de wal
mede een rifje een halve myl la n g e ii
ontrent halfzo breed legt, op ’t welke
meniaan de Noord-Ooll zyde vyf, in’t
midden vier,en aan de Zuid-Well zyde
dne vadem waters heeft, zoo dat men
L» ? % beooften rivier legt het dorp
ontrent e^a » van andere ook Lucella ge-
W^Uayriaamt, tuflehen Way Ila, en WayLo- dne vadem watt
3 Lama.
A M B ö 1 N Aa f
ftan Tsjico Marafla legt $ men een kleen-
der en ronden hoek ziet -y die ten Noorden
ook zo verte niet uitfteekt.
«gg. Hier plagten wcl eer^ in'dCn tyd van
teefen den Ternataanfchen -Köning , Bajang
onder Ullah ^ terwyl zyn Stadhouder Roebo-
Kaytsjili de kull vanfCelebes was , oiri
door"*' de b ^ t van Tomini te vCroveren , Ti-
Roebo- dorezen te nellelen, die hier met «enen
h°ngi Kaytsjili Salama ingevällen waren , en
ifwa?’ ziS mct M Portugeezen y (die het toen
zy ver- met hün hiClden^) höewel maar voor een
voeren. korteh tydt •, met een • Pallilladc--pagger
vaft maakten , afeo -zy by Roebobmgi 's
te rugkomlt van Celebes , van daar ten
eerllen verjaagt wierden, gelyk wy el-
ders breeder-ftanhaalen , dog na{ dat zy
van daar verdreven waren , ’hebben'zy.
zig ontrent het dorp Zehit, beooften
Cajelis bogt, ter neder gezet.
Dit Tsjilto Marafla; is een zeer moeT
fefchfy. raffige ftreeks lands^, vol Mangi-Mangi-
vingvan boomen , die men.wel in de nioeraflen'
Tsjico hier te land heeft. Uit dit mberas kah
MaraiTa. men ¿oor kreeken, en.eenige gemaakte
gräcHten zelf tot in Gajeli-’s Bogt kpmen,
waar: van de wederipannige Ternataanen
in den Oorlog Ä°. i<Syi. klaare blyken
aan ons gegeven hebben ,; met hunne.
\ßiartuigen , wanneer de ionze de- bogt,
van Cajeli bezetfhadden , van daar tot
in die-hogt over te halen , en het zoo
te-öntkomCn. .-s.'.. A
De Van de rivier Way Lama, of wel van
hoek deze bogt van Tsjico. Marafla.';,: heeft
BoaTe- men Oolt op weder een Heenen hoek,
^evan ®oa Tetoe genaamt , met een kleenCn
Liffatet- inbogt, van waar het land zig wel twee:
to. mylen! ver van’t Noorden na ’t Ooft-
Zuid-Ooften inbuigt, tot aan den; hoek
Liflatetto , die van Leliali, 6 a m y len
legt.
Verfchei-' Tiiflen BoaTetoe, en dezen hoek van
deftran- Liflatetto Iheeft men eerft Owäa , dan
den en Länna1, en Enti , drie fönone ftrandeh,
zoorten jangs welke van Owäa tot wat bezüiden.
Hout. den pöek Liflatetto een final rif je loopt’.
Op dezen hoek valt veel Timmer-hout,
w ook1 Ebben-hout, en hier is ook een
Boy?en bequame Timmerwerf voor fchepen,
de bogt ontrent Way Boy-, en een kleen bogtje,
Lollee Kitsiil genaamt.- <
föJI' Dan volgt de groote bögt van Ga-
Debogt - jj . jn de mond een en een.halve
jvealni. La- Bml y,fl breed, en twee dipp i• s.
Van den hoek vah Liflatetto af,buigt
het land zig na ’t Zuiden, of Zuidrweften
omyCri loopt zo door ’t Ooften tot aan het
Nooixleh toe, makende by Way Lapia
den Ooft-hoek die wat meer na binnen,
dan de Weft-hoek Liflatetto legt.
Batoe Een-myl van den hoek van Liflatetto,
Boy,ze- de bogt in, begint längs ftrand een rif,
küppen. dat allengskens verbreet, een quartier
’ uurs in zee, tot aan Batoe Boy,beftaande
uyt eenige klippen, Zo genaamt, die
twee en een half myl van de hock van
Liflatetto leggen.
Pas vooroy welke klippen men een
rivier heeft * körnende ten deele uit den ^¿5 ^
berg waflering , ten deele uit een an-1‘0 ’ en
der bergje , daar boven leggende. De^ haar tak«
ze Rivier wert Way Sänellat Toellökeni
genaamt j dog ontrent drie mylen van
boven äfgedaalt, lcheid zy zig in twee
takken, waar van de eene , haar naam
behoudende’ , in de ’groote rivier vati
Cajeli, of de Way Abbo valt, en de
andere Tak, Way Boy, (die veel takken
, ook een binnen eilandje, en wat
Noordlyker eeri bogtje, Läboeari Befar,
datis, de groote h a v eno f aqkerplaats,
^heeft,) ¿ftortl.oiitrent Biftoc Boy in de
bogt in zee, van waar vyf quartier uurs Hetdofß
van ftrand , het dörpje Namlea plagt t^
leggen , van.’t welke de inlandei-s ,verA 2ej:van
haalen, dat het door een Weerwolf, ofeen
Reus, (zo. veel verfcheelt het hen) opge« W ä geten
is , die zig daar na •, in zee loo-
pende*, zou verdronken hebben.
Pas voor .by deze rivier Way Boy be-^ Way
gint het rif hoe langer hoe finalder teBoy,
worden, looperidc Jangs fti-and voor by .
de rivierkens Way Zemoe , en W ay Ibij ^ ay Ib-
;tot j Way Bini toe, i daari het eindigt, enway*
zynde in ’t geheel wel twee .myleu > en BiaL
een half lang , alzo Way. Bini een myl
van Way Boy, en wel drie mylen van
den Hoek LilTatetto legt. , Längs dit rif
kan men aan ’t begin des zelfs, zo als
men laaftgemelden hoek omkomt, op
vyfthien, .wat dieper. in op zes,.nog wat
dieper in'op vyf, by Batoe Boy op zes,
by Way Zemoe op vyf* en by Way
Bini, en pas voor by Way Sanellat
Toello, (een tak van de groote rivier Way
Abbo , door de inlanders, of. eigentlyk
..döi&de Malleyers gegraven,,)..op drie
vadem waters ten anker körnen.-
Een half myl yerder heeft men de groos- Way
te: rivier van Gajeli, Way Abbo. Zy Abbo, of
komt van zeer verre uit het voornoemt
binnen-meir, gelyk wy in de tochtenVanCa-
derwaart gedaan, zullen zien , en verrjeli.
eenigt zig ook met de groote rivier
Way. Oloe, by het dorp Way Samma,
aän Boero’s Weil-zyde gelegen.
Een groote myl beooften Way Ab- Way
bo, heeft men de rivier Way Soewelj ^HeweI»
dog wat beooften Way Aobo komtSnaJot
men eerft by Way Snollot, of Way Sa- Way ’
lolo , een rivier , zeer drabbig-van wa- Wamlär
te r, en wät Goftelyker by de riviern0,en,
Wvira y WTira ml1a1b.o . 1 • . . .. —; BHooeorWo -*
Tuflehen deze rivier Wamlabo , en plaats
tuflehen Way Soewel heeft men d.ehierby<
Hoofd-plaats van Boero in de bogt van
Cajeli, welk Vak lands van de groote
rivier, Way Abbo tot aan Way Soewel,
meer als een greote myl, beflaat,
zynde