i&8.,
Eenige
Ambon
fche
grootcn
vcrtrekkenna
Batavia.
Prins
Aali uit
Ternate
herwaarts
gexon-
den.
74 A M B O
dm Landvoogdy «et íaee? te doeri ter
r en toonden ¿se mettc#
dW> abüöo 2y ook weigéedén- op den- 4ag van de voorftelfing van dien- Hder,,
föTgens gcWoonte, aan ’t Kafteél Eg ver-
íéhynen.
_ Uit t e vorig- bericht vaff den Heer
Zeyjt blee^'onsy dat de borgéry Van Am-
boina aL in eenige fchulden vérvallen, en
niet wel in ftaat was, om die licht te
boyen te komen,Tchoon zy daar toe haar
beft dccfe.
DeZe iehiddcn , van- tyd: tot tyd ver-
ipcerdérd j waren zoo hoog gerezen ,dat
’er gern hqpe van, Setatmg, mfcer over
^as.; Weshaiycn de Heer Landvoogd
hucaffbon in kragtige terinen tot haar
voördeef naBatavia fchreef, dat haar E-
cfelhed‘el>'goedvonden haar van de twee
pagteh ,. nameiyk van de viflchery, en
van de dappus-boomeri^ hief en daar irr
bare Crven ftaande, te ontlkan.
Dewyl men ook zag, dát teverkoo-
pen yan nagelen aan vréemddingen ZVn
oucfeh gang ging x en men geen werk*
maakte, öm de moord op Cambellö,
door der Macaflaaren toedoen meeft ge-
pleegd, te'ftraffen, zoo zond de Heer
Landvoogd ,’t jagt Mocha na de Straat
vari Boeton , om op de MacaíTáaríche
jbrikeh, die van Cambello ftpnderi na
Rüis te k é e re n , te km iiie n , en om ons
Zoo o v er ’t een en ’t ander te wreekeny
r f i ? dat het daar tot het kenteren
-van ’t ßtiZöen op hen zou blyven
i - Xd .Septemtar yertroíc•, fepfl , ; of de
d iÄ e m :Ä i , mct;- -vier Leyti-
nio^1ie,ig i9ngKaja’sJ te Weten'j Don
jfmreq. KoTm^g, van ííoeífeavel, Do»
Lditrenjo de Sy Iva, Koning väfi Soya*
Manuelr Qctßauyaj Hhoekom vän HatiVe,
éúPaylp Gomes, Hoofd van Mairdheyka*
op net Üerk aanradenvan den Heer Z,«-
casZQojt na Batavia, om /zopjbetdenaam
had , den, nieu wen. Heer Qpperlangvoogd
Coen té begróeten.
Ondéi^üílclien zond_ de Kdnlng vari
Ternate, die weí wenfchte van denFrins
I A a l i ,pnt flac^nte zyn, gelyk ook die
misnojfgae.Prins, mi tweemaaí iii ’c kie-
zejl yanreeixKoning Voprby gegaan, im-
meisr:zcK) zeer, wenfchte om qit Ternate
£e zjrn ,, nu ¡al eenige niaanden geleden,
dien Pnns elders na buitett, ¡ maar égter
zoodanig, 4it men in vripndfchap feheid^
de . :
- Om .dit te gemakkelyker voort^ng te
doen nemeti,.gaf men vppr ^ nieuwe Landen
te willen gaan winnen ,. Waar toe-de-
ze Pröis vörzocht gebruikt, en als Hoohd
-yan.dpzen, tocht aangc|leit«te -werden1.
verzoek- w ie rd toegeftaan eeñ |
¡y lo b t van, 17 Cómcoi^E byeen gezameld,
meé 1 f 00, mannen b e z e t y eö. aan h em in
N r s C H D E
den zefcr breede dbinmifHe, als Zeevoogd 1£ t
laft gegeve% om de gefehülen wegens
de grenzen in Amboin« , en de verdre
qüeltien aldaar yte vereffeÄen,en vandaar
dan na de Xoelsde EiiEinderi1, en na Bangay
te vertrekkeri, om die Macaflaaren
te verdryven, die daar over eenigen tyd
ingevallen waten.
Men wil, dat de IConing hoopte, dstt
de Prins in deZe onderrieming zyn cinde,
en hy ondertuflehen veel ruft door zyn
afwezen in zyn ryk, vinden zou. D e
Prins daarentegen, dien het gemift was
in Ternate Koning te worden1, had den
zelven toeleg , als H id a ja t 9 cri meinde
zach of in Amboina, of elders, Koning
te maken.
D e Commiffie hem van deri Koning ge-'
geven , luid aldus»:
Ady. primo Juni A. 1^28. in *t Kaj
fteel Maleyo :
Tranflaat v a tl d e d u to rifd tie v o ö r Kai-v 2™
tsjili Aali, d is Capiteirt Laoet, o fn d d a r -A uthoii-
m ed e te g a a n n a a r Amboinäi, door d en K o - iatie.
n in g v a n Ternate a a n d e a n d re siyde g e -
fcb reV ert in p re fe n tie en m e t foefternm ing
v a n de Soa Sfves, SengadjiV,’ Kimela-
ha’s , en a n d r e , tep refenterende d e n R a a d
v a n Ternate.
I k d en K o n in g ^»Terriate, hebbe d i*
z e n b r ie f g e fch reven in ’t Fort Maleyo to t
een g etuigenis, d e m a d n d Ramalaan nemen«
1 d e , w a n t t k h eb b e M y b y d e n Gouverneur1
alhier; m e t z y n r a a d , d en öuderi Fifbäal,
«jw Koo^feden, y/r z y n e v e r d r e Raads-
perloonen j neverfs d e m y n e n , d e Söafives,
m e t a lle d e Sen^dji’s V a n ' t j ß ila n d , b in n en
t Fort .Maleyo v e r v o e g d ; g e /p r i/k tn , g e -
p its jo a r d , « tied er b r ie te n , d e m ijß v e n des
Gouverneurs in Amboina g e k z e n , e n 0-
v e r z i e n , en d e d a a r u i t b efp ea rt i d a t , in -
g e v d lle h e t a lz o iv e ze n d e d a a r in n ie t
v o o rzie n w e r t , f a v o n d o f m o r g e n d e Am-
boineeien en Holländers o v e r hdop z u lle n
loggen , d c rh a lv e n m e t de Hollandere oVer^
U it h eb , om een ein d e v a n de z a a k t e m a k e n ,
en h eb g o ed g evo n d en ¿¿« Kapitein Laut,
d e n u a a r d s t e z e n d e n , ord alles t e d oofgron-
d e n , ende' t o t een g o e d e inde te b reiigen, e ven
o f i k z e l f s in p e r z o o n b y u lu id iti ^ e r fc h e e n ,
d e rh a lv e n z u l t h e t d a a r v ö d r a a n n em e n , d a t
a lle V geene h y i n V ftu k n fa h j ü f i i t i e , a ls a n d
e r s z in s , v e r r ig t, Zoo v e e l jv e Z e n z a l , e v e n ö f
h e t door m y n p e rzo o n g e fe h ie d w ä r e , o v e t
z u i x ingeV alle h y b e v in d d e Hollandere g e ly
k h eb b en , ende d d t g jf lu id en e en ig zin s q u a -
ly k g e d o a n h e b t , Zoo z a l V a a n h e th ß a a n ,
ende in z y n v e rm ö g e n w e z e n , fl'ra ffe n a a r
z y n W e lg e v a lk n , a lw d ä r h e t a a n g o ed f ly f
e n l e v e n , d a a r &ber te doen. B y ald ien g y
lu id en d a a r miede t e •dreden z y t , z a l f w e l
zji n , ende ingeD alle n ie t, z a l h y z ie h m e t
J z y n
"Z • A' A
&yp a rm a d e b y de Holländers ve rv o e g e n in
Amboina , - e n u lu id e n fir a ffe n , dog te r
c o n tra rie de Holländers h a a r n ie t w illé n d e
i n d e 'te d è ly k h e it la ten vin d e n -, z u l t g y lu id
en u m e t h em , e h d en Gouverneur in
^mböina còm bineeren, otn d a t te rem ed ie■*
r e n : w a n t w y heb b en .Z u lie a lh ie r m e t h a a r
g e p its ja a r d , en d e goedgevonden. 8 0 0 g y
lu id en m y n ordere e e n ig zin s k o m t te c o n tr 'a-
rie re n ,> o fte u fegens de j u ß i t i e , d ie a lrede
h ie r beßooten h eb b en offt o v e r u lu id e n g e -
- d a a n te w e r d e n ', te opponeeren, z o o m e u g t
g y d e n k e n , d a t t k n ie t z y g e ly k d en vo o rle-
d en K o n in g , m yn en n e e f, ' in W ien s p la a ts ik
gefuccedeprt ben \ w ie n s ord re g y zo o m en ig -
m a a l o y e rtre d e n h e b t, d e rh a lv e n Z ü n d e i k
m y n e n b ro ed er, d en Capitein Laut 5 o v e r de
Molucqos , om m y n 'K o n in k s - r e g t, ende
ju f i i i i e j e v e n o f ik z e lfs i n p e rzo o n e p r e fin t
w ä r e t n a behoore u i t 't e vo e re n ', w à a r te -
g en s g y u ,m e t z u l t fie lle n , g e ly k Voor d e ze n
m eerm a len g e fe h ie d i.s s m a a r n d a r h e t ern ie
om z ìe n ; w a n t ik z a l ook v ó lg e n y ende
d en Gouverneur : a lh ie r ■f c h r y ft diergplyken
b r i e f , a ls d e z e n a a n d en Gouverneur a l-
d a a r , d e rh a lv e n d e n k t op ' t einde. On-
derftond onder aan de regterharid door
den Konink zelfs gefchreven, was ge-
teekend : k fT a fa lam B ilh a a ir y j *t welk
te zeggen is, G o d ,gev$, u g o ed g e lu k . ■ Ende
aan de Jinkerzyde , z ijo u - M i l a h u a i
dat beduid jj u lS tu m op den d a g a h r a d , ’t
w é ì k (QD 3$;Sondag is/ ende böven op ftaat
S o e r a k S u lth a h A c h a lu E tn ie r e t M o em e n tn
. H h a m z a N a jfa r o e n M in a la h i sja h .
.. W y . ondergefchreven Gi’llis iZeyft, preß*-
d e n t Over : d e . Nedeilandfche Forten, èri
comptoiren i n d e Moluecos j ’/ z a m p t d ie
v a n o n z m R a a d c 3 iertificeeren 3 ende v e r k
lä re n m tts d e z e n op o n ze m a n n e w a a r h e it
d a t. de d f t e , o fte b r ie f v a n a u th o rifa tie o p ,
h e t a a n d e z e n a n n exe p a p ie r m e t Arabifche,
le ite t Si in : del T emataanfe ta a le b e fc h re v è n ,
w a a r v a n h e t tr a n fla a t i n D o r jo d q sze lfs.
ß a a t , in co n fo rm ité a ls d a a r in v e r h a a ld
w e r t4 in o n z e r p re fe n tie 3 - door d en K o n in g
v a n 'Jernäte , Emier elMoemenin Hhamza
, met. to eß em m in g e v a n d e Soa SiveS,
en d e S.erigadji’s v a n H .E ila n d Ternate,
reprèfenteerende. d e n Temataanfchen R a a d 3
g ep a jfeert y . ende a a n z y n b ro e d e r, Kitsjil
A p i y , Capitein L a o e t/ vc rle e n d i s , w a a r
v a n h y K o n in k v y f alleensluidende ondertee-
k e n d h e e ft, d en e e n e n ,o m a a n d en E d /H e e r
Generaal, d en tw e d é n ,) o m de H i e r Gouverneur
in Amboina toegezohden te w erd en ^
d en d e r d en v o o r h e m ., d en v ie rd e n b y ons ie
b eh o u d en , ende d en v y f d en j g em eld en Capi-
.tein Laoet m ed e te g e v e n . I n kenniffe. d er
w a a r h e td hebben d e z e n ', e n d 'a n d r e , m e t
o n z e gew.oknJyke fiig n a tu re o n d erteekent. A c tum
M.aléyo in ' t Fort.3. ady primo Juni
16 28. W a s g e te e k e n t, Gillis Z e y ft, P io
ter Wagensveld, Nicolaas van . Dort-
taondj Qornèlis de Njoyer, Daniel Ol-
1 K ' É N;
I ton Henrik Harotifen: k a ,
De ze Prins quam in Auguftus i S z S i Enzyi
met zyn Vloot voor Aflühocdi iuift op‘ko,nft
een ty d , dat daar eemaardbeving w a sÆ ^ Æ
een quaad Voortéeken voor den Inländer} Lochöe.
dat h y hier m e t vèel goeds verrichten
zou.
H y bragt K tm e la h a L o e h o e \ zoon van
K im e la h à Æ j a ', en néef van L e lia to , mod
e , -om hem, zoo de nood zulks ver-
eifehte,in L e lia to 's plaats hier aan te ftet-
len.
Den 14 O&ober 4uam h y met 14C0 -
racora’s voor ’t Kafteel 3 wierd deftig in-
gehaalt, en g a f groote hope van hier wat
goeds te zullen verrichten i dat hy ook
zekerlyk gedaan zou hebben, zoo de ja-
loeile K im e la h a L e lia to hem in allé yoor-
vallende gelegenhederi heimelyk den pas
nifet afgeinedeh had.
H y verbood ‘ aaftftonds, hier geeu
vi-éémde handelaare méër te 'dulden, ge-
bood opentlyk de Macaflaaren als vyan-
deri wég te jagdn 3 en maakte daar op
met L e lia to , cn die van L o ehoe , Cambello
èn Leflïdi 3 een nader accoord met
den Heer Landvoogd, van inhoud, als
men hier ter néder geftelt virid :
Cbnçraét gemaakt by ddn Edr
Heer Gouverneur P h ilip L u -
•" * c a jfo o n , m ex. den K im e l a h i
L e lia to , K a its jiU A a l i , ende
de Höofderi van Lpehoe,'
Cambello, en Leflidi , den
20 Oftober 1628.
N a d a t , o n tre n t d e z e s o f z e v e n jd a re ri
g ep a ß eert 3 z e k e r d iffe re n t tu ffc h in d en Gouverneur,
w eg en s d en Prince i n Holland,'
en d en S ta d h é u d e r $ e n H oofd èn b a n d e om -
leggende E ila n d e n e n dorpen v a n Amboina
ende Ccran^ Wegens d en K o n in g v a n T e r nate,
is o n tß a a n , in voegen n ie t a lleen in
oneenigheit m e t d en a n d eren g e le e ft, m a a r
de z a k e n z o o v e r r e geloopen z y n , d a t to i
fe y te ly k h e id , e n te rm e n v a n h o ß ild e it, con-
fe q u e n te ly k to t ru in e e n v e r d e r f v a n beide
V olkeren e n v ru g te ri geprocedeett hebben $
zo n d è r n o g ta n s m e t vo o /T w etén , en fp e c ia k
o rdre b a n h a r e rejpebtrve S o u ve ra in e n d a a r
to e g e la fi te w e z e n , d a a r o v e r in a g tin g en
m em o rte g e n om e n h e b b é n d e , d a t d e o n z e v o o r
d e z e n bändige a llia n tie n j en bera am d e con*
tra u te n tu ffe h e n d in gèrhelden Prince in
Holland j ende d en K bnirtg v a n Ternatej
g em a a k t h e b b in , z o o z y n h u it e n r e d e n , eh
m e t a rro g a n tie g id a g te v a fa lle n u i t eigen
m o tiv e m e t ons in epteftie g e r a a k t j to t zd o
v e r t e , d a t z e lfs ook to t een oörlbg v e r v a llc u
zo u d e n h e b b e n , d ie n v o ig e n d e b iillih d e in d ez
e n v o o r z ie n , w eeren a lle m is v e r fa n d e n , en
ca lum nieufe g e r ü g te n , u i t o n z e la n d en v a n
Amboina en Ceram v b o m o e m d , den K o n in k
i K- * v a n