»JgB B E S C H R Y V I N G E v a n
roaken .voor die Sieken , en tot andre
zaaken. Van binnen in 't midden van
dit vierkant .heeft men een groot plein,
en aan de eene zyde van des Hofpi-
talicr’s huis een fchoönen thuin, iop
voeten breed, en aan de andre zyde van’t
gcheel Ziekenhuis na de Zuid-Ooft-
-zyde eenKerkhof, 84 voeten breed , dat
.ook aan wederzyden zeer net met een
planken-borflweering afgefchoten is.
■r Het heeft een fchoone Poört recht
midden in de voor?muur , boven welke
.deze Infcriptie ilaat. •
InfcriptieSyMPTißyS NÖBILISS. SOCIETATIS,
hier op. .. •■, , u BATAVORUM.
: SUPREMI. CONSESSUS. INDICI
DECRETÖ
' | . AD. PJQSj U£tJS. EXTRUI, CURAVIT
| ■; Niypi^AUS SCHAGHEN.
gub . am b .
Dat is:. :
De Heet !Nicölaus Schaghen, Ambons
Lahdvoogd\ \heeft dit:(Huys) 6p koflen der
E. Maatfchappy tot een Godvrupiggebruik
doen Bouu'en.
Een Dit Huis, door dezen Landvoogd,
Teeke- in ’t jaar‘i6p4. gebouwt, vertoonen wy
3 v e n ® plaat, N0. xxxiv.
H - e* Het Armen-Weeshuis , ten deele
men- yoor Arme VVeefen , en 00k voor be-
Wees- jaarde Armen, gefchikt, is een zeer groot
huys. gebouw , zynde in ’t vierkant weinig
mirjder dan, 300 voeten, dog zoo breed
nier, 'als ,:,t‘ langfit. ; *
Tfer rechterhand wopnt .een b'innen-
mbederiirefeh fraey huys /'die-'daar in
gpfleld Is., om de armkinderen te ver-
forgeh , iiyt lait der Diaconen, die ’t
Huis 00k hebben laten bouwen. Aan
de andere zyde is een huis, dat wat
kleender is , voor een Schryf-Meefler,
öm deze kinderen te leeren Leefen,
Schryven, &c. Vorder is het rondom
met kleene htiisjes voor arme bejaarde
Lieden zeer net, en ordentelyk betim-
s_ mert, hebbende van binnen in een zeer
grdot vierkant plein van over de 200
voeten.
Het heeft een voor- en een agter-
Poort. De Voorpoort heeft men in de
Groene-Geufen-ftraat , en de Agter-
poo'rt Äuit tegen de wal in ’t Zuid-Oo-
flenr. r
Vopr de Voor-Poort ilaat deze Infcriptie:
A n n o i 6 8 6.
Infcriptie.
DOOR DE MILDE GIFTE VAN DEN VRÖMEN
V HENRIK GISELS GEBOVWD.
Boven de Agter-Poort flaat:
ÀRMEN-HUYS, (en) WEES-HUIS “.B o v en
G e s t i g ï d l l f e Poort.
Door
D’A R M - B E S 9 R G E R S
ADRIAAN BOÉKHOUT.
E N
AMB R O S IU SIS P E L T.
I 6 8 W
D.R.W. G.W
Mën ziet hier u ÿ t , dat het gebouwt
is door de gift van Henrik Gyjels , een
Chriflen Chinees, die daar toe eigentlyk
een groot huis, by hem nagelaten, gefchikt
had , maar alzo dit te kleenwas,
heeft men het verkogt, en van ’t gcld ,
zoo verre het itrekken kon, dit niéiiwè
huis gebouwt, en de Dîacony (die hier
ryk îs) ‘heeft ’er dé reft bygelegt.
De gèdaante van ’t zelve ziet men in Teeke-
de Plaat, N°. xxxv. en de eerfte fteen ningvan
is ddor de Heer Padbruggers Dogter ’s ^
Sdon, Joannes van Vliet, den 7. O£to-
ber des voornoemden Jaars gelegt.
Het. oude Huis van den Landvoogd, Het qU(j
die nu volgens ordre van Batavia in ’t Huys
Kafteel woonen moet , daar hy als een van den
Prins is gehuisveit,is 00k een voornaam Land:
Gebouw, in’t Suid-oofter-deel van deV0°^ ’
Olifants- itraat, aan de Ooft-zyde , te-
gen ovef de oude Hollandiche Kerk ge-
legen.. De Landvoogden, die bevorens '
altyd pjagtenJn’t, lÿftçel.te woonen,
quamep herwaards in ’t jaàr* 1874: By
toeval van ëeri fware kardbeving verhui^
zen, duryende zig in de ileene gebou-
wen van ’t Kaftëel niet vertroiiweh, en
zedert zyn zy hier tôt de voornoemde
ordre gebleven.
’t \y as eerft maar een kleen oud hou-
ten huis, zelfs nog in de tyd van de
Heer Padbrugge^ maar de Heer van Vliet,
Opperkoopman, en tweede Perfoon,
liet ’er een heerlyke Galdery, wel 100
voeten lang , en in de 20 voet breed,
agter bouwen, die men met befchdtten,'
die men ophaalen kon, in drie vertrek-
ken gemeenelyk verdeelde, dog als men
’er een groot gezelfchap onthaalen wil* .
dé, wierden die fchotten maar opge-
haalt. Deze Galdery gaf al ’t gemak
aan dit flecht huis 5 dat eindel.yk te
bouwvallig geworden zynde, zoo is’er
by de Galdery, en op de oudeplaats, een
fchoon nieuw planken-huis door de Heer
de Haas in ’t Jaar 1688. à 168p. gebouwt
, in ’t welke een heerlyke door-
gaandc Galdery is , nevens verfcheide
groote kamers. Ook is ’er een fchoone
lange ftoep met een nette balufter, of
“ hek-
A M B O I N A.
Afteckcning
van’c
ïdve.
Infcriptie
ontrent
debrug
byde
Heer's
Wagt,
opde
rivicr
Way
.Tomo.
hekken ’er voor , en een Lantaren,
waar in voor de fchildwagt altyd licht
brand , waar ontrent men over eenige
tyd, tot meerder fieraat, een fchoo-
ncn Hars-boom geplant heeft.
Naaft aan dit Huis, ’t geen wy in de
Plaat, N°. xxxvi. vertoonen , is de
wagt van den Landvoogd , die zig tot
aan de brug, die over de rivier de Way
Tomo gelegt is, uytbreid. In de muur
van deze brug, die daar, na ’t ontwerp
van de Heer Padbrugge, ’t einde van de
Stad in ’t Siiid-Ooften maakt, gelykzy
ookimet die wal gelyk komt , is door
dezen Heer, die veel moeite in zyn tyd
met deze rivier gehad heeft, een iteen
gezet, waar op men de rivier Way T o mo
aan een keten leggen ziet, en waar
onder dit Latynfch Vers ftaat:
ffic Waytomus erat fiuvius rapdijjimus
Hm olim
VjnRus Compedibus nunc fluit innocue.
( Dat is na onze uitbreidinge:
Way. Tomo ’s fnelie. vbed %je~ voreu niet
te temmen,
Legt hiergeboeity en in.de keten, afgebe'eldy
En leert dus zynen loop en hevighedenfirem-
men,
Dat m zyn fiil gyruyfih geen anderen ver-
, veelt. .
Even voor by dat Wagthuis van des
Landvoogds Lyfwagt is een fchoone
De
‘Thuin
Van den Thuin
Hegr
Landvoogd.
, die aan zyn huis vafl is , be-‘
flaande wel twee ä drie morgen larids.
Deze is zeer fraey met alles , wat het
00g verluftigen kan , beplant. Men
heeft ’er 00k verfcheide groote Djam-
boes-boomen, die fchoone vrugten, en
heerlyke lommer met hun dik en dicht
blad geven. Men heeft ook een fraejen
femaakten dyk zierlyk met gras beplant,
at net gefneden is, dien men met eenige
trappen opgaat , öp welken ook een
fraeje zitting gemaakt is. Hier kan
men al een mooy ftuk henen wandelen 5
doch als men op die zitplaats wat rus-
flen wil , heeft men na ’t gebergte een
uitnemend fchoon gezigt. Tn ’t midden
van dien Thuin , dog wat aan de eene
zyde , legt een kleen eilandje, daar de
Way Tomo rond om geleid i s , na ’t
Welke men met een lange fmalle brug
faat. Op dit eilandje heeft men van
t-werk een zeer net Speel-huis daaral-
lerley bloemen over henen loopen. De
Heer Landvoogt heeft alle morgen een
groote ichotel van allerley welriekende
bloemen van de benedengrond van dit
fierlyk eylandje. Het is. niet te geloo-
ven, wat fraeje gezigten men van dit
eylandje, en uyt ait Speelhuisje, na alle
kanten van’t gebergte , voötal mec
het daalen van de Son, heeft.
Recht tegen over dit huis van den De oude
Heer Landvoogt ftaat de oude Holland- holland-
fche Kerk , een zeer fraey gebouw,
zynde in ’t vierkant 7 a 8 voeten hoog
van fleen, en verder zeer zierlyk ennet
van hout opgebouwt, met tralie-werk
yerfiert. Dit Gebouw is ontrent 100
voeten lang, en 70 of 6t> voeten breed,
met nette roode fleenen belegt, en voor
de Hollandfche Gemeinte aldoar over-
vloedig groot genoeg. Men vind een
netten Predik-ftoel maar geen een ge-
floelte in de zelve. Voor den Polityken
Raad ilaat een groote lange tafel met
een tapyt ’er over, waar aan alle de Le-
den op een bank zitten , dog de Landvoogd
zit alleen aan ’t hoofd der zelve
op een Leuning-floel. De Predikan-
ten, en andere Leeden van den Kerken-
raad, hadden daar mede ider een byzon-
dre bank, waar op zy zaten 5 dog beide
vry Hegt, gelyk het ook met andre gelegen
was} dog de plaats in zig zelvfeii
was zeer fraey en goed, de intrede deftig,
en rondpm deKerlc eenfleenemuur,
borftweriiigs hoogte. Ter zydeziet men
een kleene Klök die geluid wie'rd , zy
diende tot.een Vergader-plaats van den
Polityken Raad , * voor welken daäf in
alleAvond een gebed gedaan wierd, om
dat de Heer Landvoogd na dat gebed
gewoon was aldaar bericht van den
Equipagie-meefter, en Bäafen , te kry-
gen, wegens ’t geene op dien dag gewerkt
en verricht was. Daar gafdie Heer
dan ook het woord aandenCapitein der
Vefting , en beide de Capiteinen, ofte
de Omcieren van de Burger-Wagten.
Wy vertoonen deze Kerk, nu al aan ’t Netaf-
vervallen zynde, in de Plaat .N °. Xxxvn. |etee~
Zy is (na ik meen) door den Heer De cnt‘
Vicq^ of döorden Heer VanVliet^ en!
mogelyk wel door die beiden, gemaakt.
Het voornaamfte fieraad der zelve is, dat
hier in de Wiapens van alle de Heeren
Landvoogden, yan ’t beginaf aan tot
nu toe, hangen.
Ter zyden, of wel athter, deze Kerk Denieu-
ftaat de Nieuwe Hollandfche Steene wehol-
Kerk. Dit is een fraey , eh byzonder
fierlyk agtkantig gebouw, waar tegen
ik niets dan deze twee dingen hebbe.
Voor eerfl, dat zo een fraey gebouw'
niet in zulken hoek , maar ra&’t beite
van de Stad behoorde geplaatft te zyn.
Ten anderen, fchynt het my , alzoio ’t
van iteen is, wat tehoog, entefWak tegen
de aardbevingen gebouwt.
Wy vertoonen;de zelve in de Plaat, ^ ^
N°. xxxvni. Zy is lang 76, breed 74, aetCe/
en de muur van de grond tot aanhet dak-Kend.
3 0 voeten hoog , op welke muur verfcheide
balken van een groote dikte en
R 3 van