tm . 2i i A M B O
i s , en d e n fg ty - C o l e , d ie z y m e en d en and e r
d e n R^jafSahoelau t'e bebooren^ en d e a l -
w o f ö ’z f o o k g r o o te t e g e n ß a n d v o n d e n , b e b -
b e & iv e rm e e ß c r d , e n o n t r e n t 6 7 p e r z o o h e n
d dfid g e ß a g e n , en z a 5 gemangen b e rw a a r d s
T g e b r a g t , v in d c n d c d a a r i n and e r a n d e r en §
e en h o e d e n e en ro o d e -ro k | d ie m e n g e h o fd e
d a t d e Compagnie v o o r d e z e n t o t e en te k en
v a n v r ü n d fc h a p a a n Radja Sahoelau g e *
f ib o n k e n h a d d e , m it sg ä d e r s e en c o n t r a ß v a n
v r e e d e t u ß i b e n d e r e fp eSH v e Radja’s Sahoela
u , e n Somiet V d o o r b em id d e lin g v a n o n -
z e n v o o r z a a t d e H e e r Gouverneur Simon
Cos-, h o o g lo ffc ly k c r jn em o r i e a lh ie r i n d a to
d e n 7 Januari 1 6 6 4 . g em a a k t , e n b e ß o o te n ,
Z y n d e do o r g em e ld e H e e r Gouverneur g e te -
k e n d , e n m e t Gompagnies z e g e l b e k r ä g t ig d .
w a a r in n e e x p r t f f t ly k g e ß i f u l e e r d ß a a t | d a t
by a ld te n d e e en d e n a n d e r en een ig e f c h a d e o f
n a d e e l in z y n e la n d e ry e n , o ß e w u g tb o om e n
q u am en t e doen , a ls d a n d e Cofapagnie
m e t a l b a r e m a g t d en b e led ig en d e h e l f e n b e -
ß r y d e n , e n v e rd e lg en z a l | d a t ’ e r g e en t e e - \
k e n v a n b a r e n egryen o f n a am e n , m e e r g e -
h o o r d z a l w e r d e n , d a n a lz o o d e n Radja
Sähöcläu m e e rm a len g en o em d f z y n d e e e n jo n -
g e r b ro ed e r v a n d en R adja, • die- jo n g f i o v e r
z ja a r e n o v e r led en i s , e h in d e s z e l f s p la a t s
e h rege r in g e g e fu c c e d e e rd , a lh ie r a a n Y Ka -
fteel v e r fc b e n e n i s , z eg g e n d e g e e n l& h h iß e
t e h e b b e n v a n a l ’ t g e e n e ib ie r v o o r e n i s v t r -
h a a l d , z e l f s 00k n ie t v o n V v o o r f z : co n tra61,
doende o n s m e t e en en a a n w y z e n f d a t d e g e -
ru in e e rd e negerye Cole w e l g e h o o rd e on d e r
z y n e j u r i s d i ä i e , tn a a r d a t d a a r o v e r com -
m a n d e e rd e e en a n d e r m a g t ig OrangKay g e n
a n n t d Abuflee, m e in e n d e 00k d a a r , e n b o -
v e n , d a t d e z e negerye .Cole g e e n f c h ü ld en
h a d d e a a n d e f c h a d e | b y d ie v a n Lißabatta
g e le d e n , m a ä r -w e l tw e e a n d e r e n egery en op
d e N o o r d - k u ß v a n Ceram, w a t n a d e r by
d e z e c k a n t g e le g e n , m e t n am e Roemaela
en d e Hatoenoeroe, a l z o o z y z u l x w e lm e e r
g ep le eg t h a d d e n , e n d a a r do o r o n d e r d e la n d -
z a t e n a ld a a r v e rm a a fd w a r e n , z o o i s ’ t d a t
w y d e n g em e ld en Radja' Sahoelau d a a r in
v o lk o om en g e lo o v e g e v e n , n a v r u n d e ly k e b e -
w eg in g e e n 'g o e d o n th a a l w e d e r n a z y n la n d
g e d im i t t e e r d h e b b e n , h em t e r b a n d ß e l j e n d e
e en c o n t r a t t tu ß e b e n Radja Sahoelau en
Radja Somiet g e m a a k t , en h i e r v o o r e n
m e e rm a len a a n g e b a a ld , ’ t w e lk e w y m id s
d e z e n a pprob eeren .
F o o r d s b e lo o fd Radja Sahoelau , d a t b y
d ie v a n Roemaela, e n Hatoenoeroe z a l
t r a c h t e n t e d isp o n e e r en , 7 z y i n d e r m im e ,
o f t e m e t m a c h t v a n w a p e n e n , t e n e in d e z y
eenige v a n h a r e v o om a am ß e OrangKaja’s
b e rw a a r d s z e n d e n , o m h a a r o v e r d e v o o r f z .
o v e r la ß a a n d ie v a n Lifläbatta g e p le e g d ,
^voor ons t e koom en v e r a n tw o o r d e n .
£ n d e d a t h y 00k a lle a n d e r e , d ie d e Compagnie,
o/ite h a a r e ond e rd a an en en d e bon d g e -
n q o ten - e e n ig z in s b e le d ig e n , b e t z y . d a t z y
op V la n d v a n Ceram w o o n e n , o f t e a ld a a r
N 5 0 H 7 E
v a n b u t te n a a n ko om en , en d e i n h e t b e z d n - 1666,
d e r d e Macaflaaren \ o f t e h a a r en a a n b a n g y
n a z y n v e rm ö g en t e g e n ß d a n .I y p r d r y v e n end
e v e r d e lg e n z a l , 0 0 k 'd e s v e r z o c h t zyr td e $
j d e E . Compagnie z o o d a n ig e m a c h t v a n v o l k
m it sg a d e r s ly f - t o c b t e n w a p en en le e n e n , end
e J ä t e n g e b r u ik e n , z ö ö , en d e d a a r Y d e
Compagnie g o e d , e n d e h o d ig a g te n z a f
. z y t e w a t e r , ö f t e la n d e , m i t s tr ek k en d e
d a a r v o o r a l z u lk e e r k e h te n ijfe en d e belooning,
a ls d e Compagnie; a a n a n d e r e Inländers
h a r e o n d e rd a a n en i n Amböinil g ew ö o n i s t e
d o en . >
E n d e b e lo o fd ^ Compagnie a a n d e a n d
e r e z y d e d e n g em e ld e n ; Radja Sahoelau
e n z y n e o n d e rd a n en in h a a r e b e fc h e rm in g e
t e h em eh teg en a lle n , - d ie h u n e en ig le ed
. z o u d e n w i ll e n a a n d o e n , w a n n e e r n a d e -
z e j t o n s d ie rg e ly k e M a c h t e n ih o g ten v o o r -
k om en v a n d ie v a n -LiUkbatta, o f t e a n d
e r e o n z e v r i e n d e n , en d e bondgenoten h i e r '
t e l a n d e , w eg en s een ig e o v e r la ß , o f g e - •>
w e ld 5 h u n v a n Radja Sahoelau, o f t e z y n
e o n d e rh o r ig e a a n g ed a a n , o f t e g e d r e ig ß j ■
z u l l e n w y , v o o r e n a l e e r Y z e l v e ;t e g e -
lo o v e n , h em Radja Sahoelau.- h e rw a a r d s
o n tb ie d e n , o m 'b e m d a a r - o v e r- t e -ho o ren
J p r e k c n , e n d e : z a l g em e ld e Radja o ö k 'c J s
d a n . g e h o u d en Z y n Z y n o f f ic ie r e n , n a d a t
■wy Y z u l l e n g o e d v in d e n t e b e h o o r e n , 't e l -
k e n s o v e r t e d o en k om e n , to t b e k ra g tin g e
v a n b e t w e lk e e n b e tu ig in g e v a n e e n op -
r regte mcinjng in dezen , n em e n w y t o t g e -
tuigen van onze oprechtbeid den alderhoog-
I f i e n , e en ig en en e euw ig e n f j q ü x . , d ie
m e l en a a r d e , m e t a l w a t ’ e r in i s , g e -
fc h a p e n , en d e g em a a k t b e e f i f A m & x J '-
E n ’ h e b b en d i t m e t o n z e h a n d te e k e n in - '
g e b e v e ß ig d . Amboina in Y Kaftecl V i - ’
¿toria dOn - v f Juli 16 6 6 : w a s g e te e k e n d ,
Pieter Marviüe, en Y m e r k v a n d en
Radja Sahoelau. T e r z y d e n f l o n d , ons p r e -
z e n t , G . E . Rumphius , en Francifeo
Hatoelay , fc h o o lm c e f le r op Elipapoeteh.
O n d e r f i o n d Compagnies z e g e l in raoden
la k k e g e d r u k t , e n la g e r f i o n d g e f c h r e v e n , ,
t e r o r d r e 'v a n d e H e e r Gouverneur, w a s
g e te e k e n d , Jacob de J on g , Secretaris.
Vooral nogtans gaf hy van zynequade z
gefteldheid des hoofds en der zinnen-näverdre
de dood van zyn gemalin blyken, alzoo buiten-
hy zoo dwaas was, Yan zieh op zyn ziekfj50”^®'
bed met een Caftice , een trompetters ^ ^
dochter ,,te verloven, waar van 00k het 1667.
eerfte gebod ging , y doch % het tweede
wierd door den Fifcaal w» Zyll, toen 00k
Prefes van de Weeskamer, geihiit,wa^:
of> hy kort daar na A. 1667 den 10 A-
pril, dezelve echter getrouwt hebbende, ftierf.
D e Inlanders zeiden, dat h y , en zyn
ganfeh huisgezin kort na den anderenr
(gelyk waar was) geftorven waren , i al^
leen daarom , om dat hy eenige flangeh,
die
m I a a
i t ó j . die Jay hi zyn wooning vontl^.gedood
had*; doch ile geloove, daC zy hem j en
alle de zynen, om dit zegges te bewaar-
heden, een papje gekookrhebben, waaj;
van hy zòo gek en narrig geworden* en
00k eindelyk met alle zyne huisgenoo-
ten , zoo kort aan den anderen j geftorven
is. .
H y h eèfein zyn leven daar met veèl
goeds, maar wel groòt quaad aan veléni
- en byna niets j dat verdiend aangetekénd
te werden j gedaan.
Y Planted ;Egter fchreven haar Edelheden den.Z }
der nägel-November 16 6 6 herwaards^ dat z y ji op
boomen advys van dezen Heer Landvoogd, met
geftaakt der nagelboomehgoedgevònden
hadden .eeri jaar o f twee op te
houden, mits dat men ègter de reéds ge*
plante boomtjes wel waamam. En zoo
men ai fchrale gewafichen rkrygen m ogtj
dat men dan wel eenige nagèlboomeni,Qp
Hoewamohel of'-Mampa voortkomen-
. d e , kon laten in wezen blyven.
ö o k belaftten haar Edelheden toén,
den Inlander w e l cn minnelyk tia han-*
delen, en hen, voor ons werkende , 2
iti de plaats vani 1 pond r y ii , en z ftui-
vers daags,by vcftitìg-werken toe telega
gen , om hen daar door zoo veel luftigerj
en genegener tot Ons te maken.
De Stad - ' In dit jaar wierd 00k de Stad Ambon
Ambon ¡n wyken verdeéld, en daar toe Wyk^
“ Ä nmeeftersbefteld. -------
Verdeelt. ^ p ,e ^ g ^ hM d e r t töt dèZfintydtoe opk
h'tln brdinair randzoen, en een fchelling
daags in 4t ^iékenhuis verteerdj dog daar
was nu göed gevönden, dat ider ziekd
vöoftaän' zyn halvè gagìè voor k o il enl
• drank by den fchaftmeefter in dat huis
■ verteeren zou. i ,
' k ) & V Nw\ . _ . i i i : .
tot Pgeiidentiiv^ii; ^ernate /agflgeftelAi, t f ß #
daar h y öU na tfie . . , - : ,
Hep. ifi immevs Avaarihhyk dit dit ; De Heer
jiohfyv.en van Edpjhed^n., ||| zyliet Cops,
doen van dezen JUandvoogd ontrent de
Heer de Jong votkomen afkeuren 5 rAlzfio -
zy hem ander?, geen hopger bedicoing,
zoo hy in ha^i' öogen fcfujdjg geweeft ?
jwas,. gegeven ,Zönden hebben.;J;. ; Ip p l l
;, Na de dopd; van den Heer, MarviUe^
(die niet anders da» het dak aan deOoft-r
zyde des ikafteejs Aken)
Z y keurden oolc goed het aanftellen eil
houdön der negotie-boeken opdebüiten-
plaatzen, begerende jaärlyks yooraf 00k
t é weten^ höe groot men gifte dat het
aanftaandc nagelgewas vallen zou , om
däar van na ’t Vaderland 00k kennis té
gevén. - ■ 11 1 T ^
ordre : Ovèr den Opperkoopman, M a x m *
• ontrent Ha a n d e f o n g Z ziàiC.n z y , dat het fchefenj
Verfchei- -¿Is 0'p de Landvoogd zieh niet veel aaq
f i S ® den Opperkoopman had gelegen gel?-
gegeven. ten 5 daar hy nochtans b y de dne vorig«
Landvoogderi als tweede "pérzoon in góe-
de agting geweéft was, en goede erya-
renheid van AmboinaY gelegenheid had,
wéshalvcn haar Edelheden niet qu^yk
zouden hebben genoitìén, indien hy däar
DeHeergcbleven was 5 doch alzoo dit feheenöm
de Jong, ruften vréde gefchied te zyn , zoozou^
tnT^a-dc men daar geerne óver hencii zien, e-
tege- "venwel hadden zornmige hatelyké be-
maakt. wöordingen, waar mede hy was
fehreven, w e l wat befcheidener können
uitgedrukt werden, en was h y , by del
opöntbieding vàn de Heer v * n V o o r ß ,
quam de Heer. h andvoogd J ac°k
Cops maap Y0dr eenlprii^poeht hißrj,ftel-"
lende ten, ee.rften optrent allߧ behoprlyr;
ke Qrdre, enkeerde, ¡pa dar hy deHeer ,
Äntoni Hardt hier A. jöiSy al§gezagheb?i Laatde
: her blyven iie t’(’t gof^x h y ri;iiimpweejaa-^eef ■■
ren was) weer, na zyne- Landvongdy vsoLe^g.
; Bandasi dpfeh tuirehen hem en den Hieß%ebber.
A/^ivfehynR-yantoen afal geen gocd6>
grpndfigeweeft te z y n , alzpiä de Heer Quade
H u r d f J p hreefi dat die Heer : een harmp°n^
voor ?t Kajfteel had tePeh makpn,, d a t id ^ g^ j^
Heer^ C o p s ontkende. .■ ■*•.•'«■01*
N ie t lang ’er na in May vericheen DeMecr
■ hier de Heer C om e l i s .S p e e lm JJICi MC IICC» uw »ww .ujdn«.»h"h ji Extju-Qgyy.f™flfr-p
ordinaris Raad , als Superintendent, ^Wejaaii.;
Commiilaris der drie Qofteifche kandi- ^gr;
voogdycp , Zeevoogti , en VeldovcritG; .
v a n ’s Compagnies krygsroagt in de Qe-?
fterfe geweiten, . . . . . . - ; t v '
Z yn Edelheid b ragt hier mede, m i t *
den: van zynen Raad, ' den’ Opp'erkoöp-
man D a n k e r i v a n d e r S t r a ß e n : , . Capitcin
P i e r r e d u P o n , k o r t te voren als Capitein
van Batavia gezonden öm hier teleggen*
en dep Fiicaal, A b r a h a m G a b b em a .
Den zd May wierd b y de leden van Zyncver«
den Raad alliier (zynde de Heer S p e e lm a n , riStin8cni
den gezaghebber de Heer H ü r d t , den
Opperkoopman v a n d e r S t r a a t e n , Capi-
tein d u B o n ,Capitein B a u lu s A n d r i e s z o o h
V i ( f c h e r $ de Koopman R u m p h iu s , de
Fiicaal G a b b em a , de Fiieaal v a n £ y l l ^
en de .Koopman v a n V w b u r g ) goed ge-
vondbhj: Capiteih d u B a n , opzyneedeli
moedige aanbieding van den Macaflaar-
fchen tocht eerft met Zyn Ed, te willen
bywooneny Zyn verzoek toeteftaanj en
daar bp v i t gefteld, dat Capitein F i f -
f c h e t Xdie anders na Banda moeft vertrek-
ken) zoo lang hier blyven zo u , tot dat
dd eerftgenoemde van Macaflar wederqUamv
, ' j l j
O o k was ’er goed gevonden.j dat de
Raad van Amboina gezamentlyk de zaay
ken dezer Landvoogdy vöoreerft bezor-*
gen zöudft. ; r ~ .
Den 18 dito wierd aap L o r e n / o i P a t i
van Alitngj den 3 in zyn brbeders plaats
daar toe geköoren j zyne a£te op zyn Verzoek
w el toegeftaan, doch heni den ¿ed
eerft afgenomen, dat dp Heer S p e e lm a n
. met ften Raad, goed vorid, dat voortaan