tg â B E S C i î R Ÿ V I S G fi V a n
ingevoerd wîldè hebbèn ÿ nïet meer te dui-1 Men vràagdé hem vérder , hoc hy
den^dangy myn Hcidenfchen' Godsdienft ||||| wreedheede» aan onderfaaten vart
zoud bebben willen plaats geben. Ook zyn
■f fnync onderfaàten om geen andre reden
r Chriilen geworden, dan om zig ban de
jaarlykfche Schat ting, ; die zy myfchûl-
dig waren, te onttrekken. Wie heeft u
me regt gegeven , omzülke wëdërfpanni-
gen tegen hunnen wertigen Köning te be-
Jçhermeft? zoud gy my met regtveerdig \ zo
ik zitlke rcbellen bän u befebermt hàd, den
Qorlogover zulkeen oaregpveerdige befehér-
rhing, die tegert alle, recht en reden aan-
gaat, bebben aangedaan ? en of dit nogniet
troülm genoeg was, dat gyrrtyne weder-
fpannclingen zoo ofiregtveerdig aanhàudy
gy ddet my y een Koning y1 die immer s on-
der u niet fia , en die , zoo ik uw bond-
genoot al ben. y immers nérgehs in tegen u
gefondigt, en ontrent myn oflderdaanen
maar gedaan heb, dat aile Koningen ontrent
Rebellen doen , gy doet my , als of
ik onder u fiondy op zulk een veiraderfche
wyfe | door een ichelm , die ik als myn
boefem-vriend gehandeld beb \ gegangen
nemen , en hier voor uüven Raad, ßeilen y
daar gy nogtans wel weet, dat ik een v ry
Koning ben y die onder u niet fia , en ü
niet fchùtdig ben rekenfcbap ban myn doen
of laten , ontrent faaken myn eigen onder-1
faaten betreffende, te géven.
Dierbahen Zoo vrage ik u , .wie heeft u
magt gegeven , my te doen vangen | my zo
gegangen te houden, en my zoo veragt hier
voor u (even of ik tegen u misdàan had,
en onder ü fiond) te doen verfcbynén, dâar
ik in ’t myne zoo oppermagtig bèn , als gy
ln V uwe zyt'j en met wat febyh vah recht
kond gy dit uw doen oit of oit biïlyken, van
een Koning , die zyn eigen Meefter isy
en die nergens in weet misdaan te bebben |
als een misdadigen voor uw Recht-bank te
brengen y aïïeenlyk daaromy om dat hy goed
gevonden heeft fyne wederfpannige en -af-
gevallcne onderfaaten ten fpiegel van an-j
dre te ftràfféri | ja ’/ isywel zoo verre van
daar , dat ik u misdaan zou bebben y dat
gy Heer Landvoogd, my ten hoogflendaar
in misdaan en veronge/ykt hebt met myne
afvallige-onderfaaten onder «we befeher-
ming te nemen.
Indien uwe onderfaaten van u afgeval-
kny en tot my overgekomen warény ik zou
ze u ten eerfien Weder toegéfanden y maar
zulke uytvaagfels tegen hunnen wenigen
Heer mit op zülken wyfe y gelyk gy de myne
gedaan hebt| befchcfmt, en veèl min u
gevraagt bebben, waaromgy hen zo ofzo
gefiraft had. Dierhalven | d&wyl ik dan
ondet u nïet fia , nog u eenige verantwoor-
dingfchuldig beny zoo eifeh ik banuy dat
gy my aanfionds op vrye voeten zet \ met
die verzeekering, dat ik , die een vrygebo-
r en Koning ben, u ander Sy opgeen eene vrage
fneer het allerminfte antwoorden zal.
dé E. Maatfcbappy, en die nu Chrìfiert
Waren, hüd durven^plegén.
Aangàande tiwen Gódsdienfi, 2eyde hy,
die kbmt immers iti myn Ltrììd niet te pas |
ddar in ik zoo ve*i 1 als gy in V! tìwe f te
'•eggen heby ik heb aan ù geen reden te gce-
'eny waardm ik die in triy^Land niet dulden
will Zou te weruemgenaam zyn,
als ik vari uwe Chriftèn onderdaanen in
uwweerwtl de mynè maaktey en ben deed
Hzidtviowerden, om van uwe Chritten-
Wetteii en Laften ontfiagen te zyn ? gy
zoud ìmniers óordèeleny datik u z'ecr ver-
bngelykte, en zoo oordeel ik y dat gy nu
my doet.
Wat de wreedbeeden belangt y waarom
zyt gy ■ zoo wréed van een dief, lie f
een of ander geftoolcn heeft, ttp te hangen•
ir ’/ niet, om dat hy uwe Wetten over-
treeden , en tegen u gefóndigt heeft, en om
andre van dit quaad a f tè fchrikken. Zo
weinig magt nu als tk beb , om u na reden
van dit uw billyk doen te bragen y immers
zoo weinig peden hebt gy , om my na federi
ban myn wettig dodi te bragen. .Moogt gy
dat in uw Land, en Ryk, doen y en mag
ik dat niet in myn eigen Ryk en Land aan
myn eigen onderfaaien deen, of fon ik u
daar af reden moeten geven. Ider V orft
flraft zyn volk y zoo als hy dat gosdvindy
en voor zyn Ryk befi dordeelt , of zoo als
de Wetten van zyn Land mede bringen.
Dus ftraft gy uwe fchelmen en afvalligen
op tìwe mauser, zotider imand n ^enfchap
tè geben, en ik heb de inyne geftrafty zoo
als ik heb goedgevonden, en ben niet ge-
houden, nog genegen 5 u eenige rekenfchap
daar vati- te geven.
Het antwoord op alles nu , wat men.
hem verder vraagde, quam daar op uyt,
dat hy ònder hep niet ftond, en dat zy
wel konden toezien, wat zy met een
Koning"deden y die hen niet misdaan,
nog met al hun vragen niet te doen had -,
dat hy wraakriepover’tongelyk,datzy
hem aandeeden, en dat, her ging dan verder
met hem zoo’t wilde,de zynen niet
naktcn zouden, dit ongelyk zo aan Du
Pree, als aan hun, te wreèken j dat hy
geen van hen alien in \ minile vreesde,
dewyl hy geen fwaarigheid maakte, om
aanftonds te lleryen j en dat hy in zyn
verder gedrag hen klaare bewyfen daar
van geven zou.
Terwyl nu deze zaak by forme van
proces behandelt wierd, zo ftond men
daar mede, als men die eens Indcngrond
inzag, Zeer verlegen, alzoo veele van
de Rechters zelfs (gelyk my dat eeni-
gen uit hen zelf gezegt hebben) oor-
deelden , dat die man waarlyk ontrent
ons niets misdaan, en niet anders ontrent
zyn volk-verricht had, dan wy
zelf
Zyn
Doodi
A M B O
z e lf o n tre n t d e o n z e n , als z y van ons
afvielen, d o en zouden.
H y daarentegen wild e n e re en s meer
op an tw o o rd e n , en a t zo w e in ig van de
f p y s , die m en h em geven l i e t , d a t h y
cmdelyk , van fp y t z ig u ith o n g e ren d e ,
alvorens h e t proces voldongen^ w a s ,
q u am t e ile rv en . M e n meinde in *t
c e rft , d a t h y z ie h v erg ev en had d o g
g e o p e n d , en g e en teek en en van v e rg if
g ev onden z y n d e , z ag m en d a t zyn
m a a g le d ig , c h n iet dan een u ith o n g e -
r in g van z ie h zelven o o rza ak van zy n
d o o d g ew e e ft was. H y w ie rd b y de
b e e n en längs ftraat na d e g a lg g c lle e p t,
e n ’e r o o k aan o p g eh an g en . D ie met
h em mede g e k omen wa ren , van zyn
g e v o lg , had m en als g e tu ig e n teg en
h em g e b ru ik t , e n to e n zö n d m en h e n ,
a ls onfch u ld ig aan d it m isd ry f , w e e r
n a h u n Lan d .
D e L a n d v o o g d was b l y , d a t d e dood
van dien m an h em van d en zelven b c -
v ry d , en in ftaat g e fte ld h a d , v an zyne
b itte r e v e rw y te n n ie t m eer aan te
h o o ren .
l k h eb d i t yerhaal v an verfcheide
lie d e n , die h em g ek en d h a d d e n , maar
o o k men igm aal aan d e w a a rh e id g e -
tw y f f c l t , n ie t k ö n n en d e geio o v en , dat
’e r in zo b een w o e f t menfeh z o o veel
v e r f t a n d , om z ig zo p k r a g tig u y t tc
d ru k k e n , fta k 5 maar ik h eb h e t daar
n a ? o o , als ik h e t h ier v e rh a a l, u y t
d e n m o h d v an e en ze er bequaam R e c h t
e r , d ie verfcheidemaalen z e lf m e t hem
o v e r die ilo ffe in ’t M a le i ts , d a t by
red e ly k w e l f p r a k , g eh an d elt had , o p-
g e f t e l t , en die h e e ft m y v e rk la a rt, d atl
h y d it alles m e t zo o ve e l v rym o ed ig -
h e i d , e n k r a g t v o o r h u n allen geen
eens , maar m en igm a a l, zop overtui*-
g e n d e , e n m e t z u lk e n d e ftig h e id , ge-
Z e g t h ad , als de b e fte Ho llän d e r Zou
k ö n n e n d o en 3 wesh alv en o o k veele
v an die R e c h te rs meinden , d a t men
b e te r g ed aan h a d , indien m en dien
K o n in g w e d e r n a z y n L a n d had gefon-
d e n , alzo z y n ie t z ien k o n d e n , dat h y ei-
g e n tly k teg e n ons g e fo n d ig t had , o f
o n d e r ons ito n d 3 d o g die L a n d v o ö g d
' b e g re e p h e t anders , n iet willen d e b e k
en n e n , q u a ly k gedaan t c h e b b e n .
fc h o o n h y b o t a an de g ro n d wa$ 3
d a t w e l m ee r in In d ie n g e b e u lt 3 hoc-
w e l h e t d e E . M a atfch ap p y geenzins
d ien ft doed.
H a d n u e en A lfo ere e s , e n een w ild
e B e rg -k o n in g , h e t v e rfta n d , om z u l
k e n a n tw o o rd aan d ien L a n d v o o g d , en
d e L an d -R a a d des G e re c h ts in Amboi-
n a in den J a are 1678. (w a n n e e r d it
vo o rv iel) h veel eer
I N A. — 179
lyks met .onze Natie verkeerep, 119g
veel gro.oter er. fcherpey yèfiftaftdêfi zyil,
die zig in jjtaat beviliden , öhi ttög veel
grooter preuven van obrdecl en kcntiis-
le te geéven, dat wÿ.wél brèédef konr
den aanwyÎen , zoo ’t ofté ôiÊt te VCri'e
van ons fpoor afleiden Zoll.'
De Atnboinees is öök Väii eep DeAm-
wraakgierigen aard, IbtZo-vetrc zèlfj fenîya
dat zy hunnen haat tègéri dçfèri ôf ge- zeer
nen , die heii gevoelig misdaan lieeit, wraak-
aän hunne kindereh, als eén zôôttè Vâô SieriS*
eriîgoed, evergeven.
Mfcn heeft daar van eén droévig gé - Voor_
val by na ontrent dezen zelventy d in één beeid in
Koning .van Oclat, op Honiïnôâ, ge-denKo-
zicn. Hy liad een bitirë wrôk. ôp een Q ^ aa
van zyne blbedvriehdeh liyt ëcn î*ïoCéS,
tegen zyn Vader , .en grôotvâdéf al béfo
n n e n , g e fp ro ten , én hàd b e lo 9 it, ’t
ofte , w a t h e t w i ld e , z ie h dâar o v er
d e ebne o f de. andrë fto fid t t è Wl'ée-
k en .
O p z ek eren ty d . d ân vérftaan h é b -
b e n d e , d a t v ie r h in d e re n ', z ÿ p a c rfié is-
j e s , é n een flavin , van Z y n v ÿ à n d iia
een h u n n e r th u in e n , o n tre n t d é Tdtt,
o f ’t ftran d , g eg aan waVèn,, z o ô fiÎÊp
h y een ig én v an zyn. v o lk , en b élaftte
hen de lio o fd e n d c z er v ie r, k ia u e r ë n .,
e n d ie r fla v in , b y hem t è bréngéft.
Zy weigerden dît àls een dàâdr, di.è Dieetter
zy oordceldeh hîet té môgèn dôëfl, Wàaf ykQr_
op hy hen vopr bloodaards, ÿôôr Wy- den doet
ven , en voor mannén., aie iiiét Wäär- bedry-
I wären een broek', mâar een Vrôü-ven*-
wen-kleedje te dràgen , üytföhöld,
dreigende hen, een fwàitëft hôfid in
¡hun: huis te zullen werpen : dé bittêr-
fte fmaadreden , die men eén gëtroudcn
Amboinees in zyn aangëiicht wërpëti
k a n a l z o dit zeggen wil , dat deWÿi
zy maar vrouWèn, en niet in ftaat Wären
, hunne vrouwen te békçhnen, ny
een fwarten hond in hün huis Wefpèn
zou, om die vrouwen 'té befwange-
ren.
Z y n o n d e rz a ten d an d it làâ tftë v ê r-
Wyt n ie t k ö n n en d e v é rd r à g e n , w ild én
veel liever ’t u y te rfte w a g e n , é n béflo-
ten d ierh alv en m e t haar zeven p e rfö o -
n e n , (w â a r o n d e r een flaaF was) h ier o p
u y t te gaan.
V ie r van h e n floegen d e v ie r ki'rtdé-
ren , id e r e A ho o fd a f , de fla à f fiàm
’t h o o fd van d e flavin w e g , e n tWéc
ftonden o p fch ildw ag t. Ailes d à n dus
na h u n n ën z in u y tg e v o e r t hcbbërtde 3
droegen z y d e h o o fd èn in z ak k eti n a
h u i s , en gaven die h u n n en Ko ftitig o -
v e r , die d it allés wel, fyn meinde b é fte lt
te h e b b e n , a lzo een ig e ly k , diè d e rom-
p en daar dus leg voorviel; t e g ev en , n o e veei m ee r r e - peu uaar uus icgggceun vvuonudu ,, uoôurlduétcwleuni
d en h e e ft m en n i e t , om te g e lo o v e n , z o u , d a t d e P a p o ew a s ’s d it VétHgt
d a t o n d e r de Am b o in ee fen , die dage-1 h a d d e n , h o ed an ig o o k d e g c d a g te Vàn
Z z de