io A M B O rya yißi^oklcen , als Zeevoogd
van yyf jehepen na. van Heks yertrek
n£$ ¡#wderland in 1 Land gpbleven.
En van dpze wierd ’t vyfde ook geladen,
am na Holland te zéylen,;Mët de 4 andere
is hy den 8 January | fpp van Bantam
na de Moluceos t’zèyî gegaan ,na dat hy
jfrnoykhieran daar op Jay&nsngegiçrt hack Hy
komtA. quam den j Maart vpor dp kuft van Hi*
xj9o.in toe ten anker , en "wierd van dp Inländers
Arnböi- gQ hunne feopfden yrindelyk gntfengen *
gelyk wy breedçr züllen zien, .¿s. wy in
’t. byzonder van de könift der Holländers
in Amboina- bandelen, alieenlyk dit
*êr nog (byvoegendej dat die yöomoem*.
de Javonen j. als de fchepen der Neder-
En hidplanders nog yoor Hitoe lagen, met hun-
deteja- ne vaartuigçn daar aangekome%en, hy ze-
\vaancn, keren aanflag der Portugefen tegen den
plaatsie op de kuft van Hitoe, door ee-
nige Holländers (die als, vrywilligen op
? Wm de CoracorafsvmdenTemataanfchenZee-
voogd Kaitsjili Aaly gingen) geholpen
' zyn.D
it komen van W^anoykyr^s danmaar
om te handclen, en bragt de Inlanders
die hulp niet toe, die zy zig eerft van
dp komft der . Niederländers aldaar ver*
beeldt hadden.
v St*d!r ^at zelve jaar was Steven van der
j$ Z § ^ bJagenmot 5 fchepenuit T e x e l ; op d e n 6
Ani&ina^ April uitgeloopen, quam den i 3 Maart
A. itfoo op de tëëde van Bantam , en van
daar weer vertrokken zynde den 2 Mey
, met het-fchip de Son. (waüf de 2. andere
fchepen, namelyk de Maan, en de Mpr-
genlrer dreyen Ämboina. voorby j.na Ban-
aa), .voç>E Hitoe ten ankes.
Zyn komit was. hea byzonder aange-
naam , en de ÖcangKaja’s van: Hitoe,
en de Koning van Noeflkvel, verZogten
den Zeevoogd met allen emifc om hulp ,
ten einde zy , van. hen gefterkt, de Por*
_ Die ’* fugefen van daar mogten verdryvem Hy
geefch ttaßg dat eerfir a£, met.veel beweegrede-
Cafteei te060 om hen daar van a£;tebrengen j.maar.
veigeeß vond eindelyk., na lang aahhouden der Hi-
bdegert. toeefen , goed hen té helpên , gelyk hy
bond metmet ¥ belegerenvan’t PortugeefchKasr
dcHitoe-tGel j dat zy na 8 weken belegsmoeften
Éfcn verlaten, dadelyk getoont heeft.
maakte Niet tegenftaande nu van der Hagen
Neder^*6 qp dien tydmet veelnitregtenkon,maak-
lîùiders J,te hy nogtans voör zyn vertrek van daar
daarlieÊ met de Hitoeëlen een verbond, liet on-
der Jan Dirkszoan: Sonneberg als. bevel*
hebbeir op ’t Cafte^ van Verre bysHa.-
toenoekoe, door de Inlanders aebouwt,
een bezetting van.27 vrywilhgen^jen verr.
trok van daar den 8. Oéfcob. na Bantam,
en-verder-den. 14« Febr. Kfor na^ ’t Va^
derland, met belofte van hen na 5 jaren
met meer hulptroepen te zulkn.komen I
helpcn.
N S G H E ...
öndertuflehen; begon V geniqhtj dat
die magtige Portugeefehe VJoot oijder
Don Andrea Furtado de Mendofa ftond tc
f OIoen, meer en meer door te bteken,
’t geön oorzaak was , dat de Beyelhebber
Sonneborg geraden vond, zig met zynin-
gezamelde 300 Bharen nagelen,enalzy-
nen omilag., in de twee ichepenwan
den Z,eevoogd Heemskerk, die in dat
zelye jaar in Ainboina quam, in te IHwtpen,
en in de maand van Juny, oi Juhr, met
dezelven, vermita hy *t in datKafteel van
Yörre -in veer na niet harden kon, van
«kar na Bantam te vertrekkea, tot een
byzonder groot geluk voor, hen $ want
by- aldien zy daar langer gebleven hadden
, waren zy buiten me twyfiel in banden
van de Portugefen gevallen. Dus
hadden de Portt^eien nu we£r wat ver-
ademing, en toonderi aan de inlanders-^
die zig door ’t verbond met van der Ho*
gen9 en ’t Cafteel van Verre, nuvan.de
gewöldenaryen en flavemy der. Portu-
al verloil agpten ^ dat het werk nog
zöa klaar niet was; Een geringe (ireuve
daarafgaven zy kort mSonneberg'sv&faek$
:Wanneer zy de Hitoe^b ln dät zehre jaär
met zulken emipaantafttöi ,.dar zy al eeni-
ge Negryen ingenomdri hadden jmaar te
happig op bint , en zönder ordre hier en
daar in ’£ ivild loojpende^ wier-deri zy
door de HitoeefearVeer zoodanig aver-
vallen, dat zy over hals en kop weer
weggejaagdwierden. Her opiieefdit
eenige tyd fikeulen tuffchen dePortugeer -
fen. cn Hitoeei^, die malkanderen als
benfirde,. bonden. väm verr»_ aankekdi
zondck fets: to OTdernemen j hi dienitaat
fehokrea: de zaakertvoort tot dekonift Van
dien gevreesden Pomigeefchen geeflel., w
Andrea Furtado de Mendofa , wd'eet van Für*
Gapitein van Maläji<a, maar na Zee-tt*«
vpogdi gemaakt. | De Ohderkoning. A-
ria de Saidanja, ließ hein te Goa eene
aanzienlyke vloot töeruilen, waar mede
hy den zeefchuimeri Cunaißoegf . e» on-
derbragt. JaffenaPatani, CeH voor-
npm Ryk op Ceylon Jr'had by weinig
tyd .te vor.en aan de Kroon Van Pör-
-ttigal gehegt,, en zig daar door zoo 011t-
facche^Jgemaakt, dat hy nu meinde in
ftaot. te zyn,-om alle* de Köningen van
Java na. zyn band: te zetten, exrrhen tev Zyn(.
könne» voorfchryven, dät« met me^ eroote
mand, dan.met de Peamgeeien zöud^oediyvca.
hebben-te handelen, Dit ging zelfezob
1 verre,. dat hyvoomäM- dtevreemde Eti-
ropeiTche Natien, Ei^elfehen, Hoöän-
deis, en andere , die op de Möluecos
reeds Werken handel dreven , - eöbsklaps,
uit Indien te vagen, en akod al de in-
gezetenen van die geweften t’eenemaäi
van de Portugeefen,of eigenelyk van *t
Ryk van Spaens Poitugael, tedocä af-
hangen, - ,
m m i À A
En tobv Hier toe vCTV^rdigdfe hy Ai të
iufting Malacca thienGaljoenèn, zévèn Gal^enJ
vanèen' ¿nïzéveiï andëre vaaituigenj zamen een
vl-00t‘ getal van 24'uitmàkendej OVer welkéhy
als Zeevoogd j en Thomas de Sàjfa id&Oiir
Merzeevoogd, ’t bewind bad. Hier nie-
tertrok hy vatt Malaeea j én quam dën
24 Dec.voor Bantain, menendëdâtvôor i
een ontbytje weg te ntonën 5 teh Wèlkéïi
einde hy het al bcgon të bezétten j rftââr 1
een vloot van y iehepen ohdër déii Në-
^derlandfchert Zeévoogd tVoîfetï. Hèr-
tnanfz. belette dat^ die hem déni/. zeCt
^ bhverwagt op ’tlyfquamÿ en zoôdaftig
vpÿbavende,. dat hy, op Bantarii niet niéër
p^flenkende^ zyn rÇize vervolgdéy latètide
-ffiFPblfert Hermanfz. j die 2 Gal^yén véro^
^ y e r t had^ als overwinflaàf oi£ âe^ Reéde
f van Bantam j hoedanig de BahtambierS
^hem 00k met veel eerbewyzinginhaalden.
P1C ^'Grooter overwinning zoude hÿ bevogtehf
am^i hebben, indien zÿn IbHip dodr rt Iprin-
Welfirt gen van een-ftuk gefbhut niet een m<fr-
Htrmsni- kelyke ramp’ gektëgen had : Wànt hÿ de :
toe*- 1 ichepen der Portugefen, op de wdgt
mrdf tef&endef met zoo veel Vodrdfcel aangc-.i
P était had j datze geiioegzaam in zynmagtl
F waren; Hy had dën PortugeefchenOp-
B per-Zeevqogd, zbli ifehodn de wind 'hèm
tegen was , aangetait, rdaar Flirtaehfsf
vplk iby dit ontbyt geleerd j wafc deHol-
landers Waren-, Kaddéfe tôt het àaidd^-
inaal gée*» lufb/^.
Ver- ' Het iS wa^'| dàt dd Pëi tbgeéfe'be
ffi^teop^gcJuyvélrê de eëre Van dlzën fl% nünneù1
Zié®vdogd Furtadà toeièhryven 5 iîi&ar
geefché dat . zulx verzonnen isf blykt daar aany
SÂri^èrs dat zy dan 00k zekérlyk meefteSr van de
tatideKiiree(je geblevén j de Stad iferdfer be-
^ naeuwt jî dû de Nfe'dérlahdets d'aar- van’
daan gedreven zouden hëbben^eetizaak,
p : niet alleen op Bantam | rhaat 00M by an-
f dére Natiën in-Indien Zoo bekendj' dat
hët de: Pdrtugefen, én imornamelÿk dîétt-
^rôten-opblàfèr^ 'en fnorker, geenkîêi-
né krak aan bunnë agtShg by- dë^Vor-
• ; ften en Koningen ÿari- Indibti gëgéven
' heefe. - , - v. r. i 1^-
¿ÿne Hyvérirokdanih^liâng^^ Wié^
jerfcHy- kèn vati dààt,: en j Vdl woedê’ cfveV
ringm (Hên eeleden hoofiiti Amboina op dëîi
Amboina.^,^^ Gp Hitoe eëi'ft aan,' met
éèn vaft vddmemeri ^ om al dle fcnâde f
. ^ie- hy- vddr Bantâm' gelèdêii had, 6pKde
; Amboineièn ^vrieiïderi dét HëdeîlàndëfSj
té verhaleni Zyn Ylodty die irââye nee-
|ien gefefégén had,4 bèfmsldè hÿ zo Vëél1
^ïZoo ras ’t- bem ôbgelyk was , Vdegdë
by- de zëlVê' iiog 'twaalf néfôif:
zigd^r nïéaë iât- de Begtvan de Tapi ^
awoftg dé vier nsbùrige ëbfp'cïi'Afetiig,
Tapi,- ' W^kkàfihbe éft L^iké,' 1«^ of
tégett1 ha&r wil, zig; zyrië magt té Oti-
deiWerpéïr.
7-v - Dit- verrigt îfetendéV titflàtf- fiy 7ÔÎSk
. e _ a
loélo jjdfeb riog Nôëîfà TOö génâàind) Daar ¿y
aanj: een plaàts niet verte van ftrand ; op • -v
een zeer vootdeëligen ftëiièii beüvel ge-b^ge^ tc
legçô 5- màar de jhMders, dbor dé inägt
der Portugëçfen, ^e dë htmne Z^et verre
overwoeg, ftièt in feaârvàii het lang
tegöi hen uit te bàrdfen ¿oôtdeelden voor
hunné zëkerbeid béft j zig goétiwlllig ô-
vct te gé^éit; Maar büime oVe'rKedën AOrÜï
\en Otàng Kâÿ*s vltigten na Nau edi Kaïa's
berg Vattvèel têgetiWeër j hÎet yéïfë vdi vIu^ e"
ftrarid^ ëh 'diclit by dë yeftiîig Haàî-lètïï :na ^
op de yyf Negryen, en ift ’t Koörd-ÖbP
ten va» dezelve fi gelegen. Hiëf hàddën
zig äi de.iöisnöegde Hitoeëfen | „ffiet die
Vâri Nôéflknivèî^ Ôeribièffing§n andéi-
re hutirtë bdrtdgériôteri ^ na- toe^bégèVen i
en verfchâtifcbtj met yôdriiemén om de
Péettigeièn hier' moëdig het hoofd ï e 1
bieden, en maikandereß tôt Bët, uiÊërÎté
te befchèrmen.. oe 111
Zy hadëen wat diepe^ în ’t flândj op
Làin nog een pàgjartjej niaàf ÿiûi geén,
belang, oîh tôt het Zelye èén' üitwyk îë
nemefrj wajùôm zy. dit' ööktö^tf toféén'
Verblyfvan hunne Vrouwën ën tniddéién
Melden, niet wetende, wérwaardâ zig té
begevèrij zoo zy üit acte eenige, piaàts
yan tegenWeer geflagen wierden, Met j)aar
-het uitcrfte geweld rukt Furtado pp den hcn. tbr~
y ApriÎ fti'èïi^ zyn troèpen vqof dit Naù, tadhot
bezette ;’t, zclyëyân aUekanteri,v én bët^0Yer'
fiaauwde hét ¿oôdanig, dat h y ’t ,
âagénBdëgSj ôy èen'fellerf èn'ôiiweâef- |
ifeahBäre» ftorininkité^.
De Hitdeëièrt nû uit dë lÿRëh àade
gen, zettën Het op een ibôpën; en had-begenna*
dë'n ’f geiùk vari- met dë‘ vier Perdanä’s ^ ^ 16*-
als oök met Cäpitein Httoi, ? ’.pii j en dèfi pen vero-'
Konihg Vàn Nôéïïk’nivei/ hét liîaàf pâlvert.'
te ontkorüenj maar dè nabygëlegeri ne*
geri dörpen J vdor 't geweld dd Pörtü^
gëfen nu bloot- geftëlcf, begayëfi'Zig ge-
WiMg örider huflne magt. ' 7
Dit wâs een gfoote eft ôngen&felÿkè waaf
breuk voor dè HtôeëÎêii, én huiinëpp de Hi-
Doildgënoten i .en vérôprzàalcte dàtZy | diëtôejfeQ |
Ôjp buii- dgen Larid flii 6ètgèfiS" géen^ P^"
iebuilflaa# méër vÔnden', g ë d V ô n ^ ^ ^ e-£,
wiérdën zig rià dè; ovëtkuft vaii â§td Én emibegeven
^en het op LôeÎ^e^ydôrVéM'gedtzoÉ».-
neder tdZettën. '>v-^*;-den.ogrp
Al büfi Kobjlf WaS nö' op1 ô'ntzèt
SteVett' vaii àët Hageti, èn om të tobtienderé
dat Zy fiùn‘ daät aäi zeër yêël gelegen ricOi' lj'
t Hëtèbÿ yondéfi ¿y gded eenigëliedëntiit
te zëiïdén^ OM he‘iÔ'9: df dd- NederÎÉ^ '
, dërsÿ bp” të'Zbeken, éri bèri dé»' gevàar-
' fyken itaàlÿWajÇtin Zÿ Wâff^Jte Kënàièn
1 te gevéh. Dé ftdkbudë- fabâlillè ëën
1 aànZiefiefyk'. riazaat uit fiet- y^0mââiiî
I Äamhuis■Fanhtfoè Meßftfy eëdmâiiÿbp'
t Wie gebéeiF Htbé tbeh” t- ^gmadVals
zyiide dé ÿb^rZitter oftdèf advier Hoof-
dcÄ vaii’ dé Hïtoeëfëfiè Éiuâj wël zîëri^"
< € j dé,>