B E S C H R Y V I N Ö TE v a k
alfefoedc gebriiyken, en zeden , door
Giften en Gaven als vertreden wierden.
;,öoIc bleek by fchryvens van den 14.
| •April i6f8i uyt her Vaderlattd , d a td e
vooriz. Refplütie goed gekeurd , en be-
ycftigd zynde', die nog daar mede ver-
meerderd wierd ; dat niet alleen alle
H o o g c en laag’e Minifters \ maar 00k
der zclver Huisvrouwcn1,; D o g te r s ,
Dienftbodcn, en andre van hunne Familie
loöve ,- dat : zy de waarheid ZeideV
Wierden ’er nu maar- zulke 'Gavöh
genomeny dit wÄs’hietrmet allen frfoaar
noe yeele werden ’ër niet tot nadeefder
Onriobièlén in Gèrcch'tsdaaken', o&önr
; den rec-h tvéerdigen te veroordeelen ’ y en
den Godloofen^ry ^tcTpreken | ën: ömi
dëzé en gene amptéri" ààn önweerdigen
op te dragën , en de waré geregdg-
dén daâr' àf- te;^béroôvën , gêgëv'en;
| daar oöder moefteh verftaan wer
dat; wàarlyk ilaàken • zyn \ die tôt ;God
den, op psénc.van meyneedig, en inhábil,
roépente meer,' :deWyl-^f zülke-itrén-
verklaard te werden, zo men daar te-
:ge beyeelëntegen lëggér»; dôg wat hêl-
gen quam te doen.
pen-'dië^al’s men dë-'ilraf^èn,daar by be-
dieygd , tegen niemand 'i^tyoer#,-en
als;, die ’ t quaad ftraflFen ifioeften',; an-
dren daar in zelfrVoorga^f '
1 k-geloof | dat-’ér zeer wëinig Mr-
nifters zyn y- diè‘ maar: eenige AâmM-
ftratie-^', ô f èën Ampt van eeùig bèlaôg
;in Oolt-lndiën *, van dës Hoogé- tot de
ilaagfte toe , hebbënf,"die z-ig daar- aan
.riiet al eenigër maten-j^als ty maar kbn-
înen , ichuldig maken; want wié wëës
zulkè geichenken y Voo?al ',r ak zy Wat
waardig -waren j ' ôit vân de hand ? 4k-
weet-’ër een of tweê Voorbeelden van,
maar -oôk geeh àïïdÎe";" enmoët ’er by
zeggêri^' dat zÿ -zeër feldiaâm, en 3ÈÊÈÊ
ver-'
wönderens-waardig in Indien -zyn.-Aan alle Landvoogden werd zëer rt ,
emftig het poinéfe van Menagie , ën torn;g>Ln'
gelyk ook in ’t jaàr rdyp. den zS Jânlpbelait
enzFebruari, en y. den ipju li, aari-'^k
bevoolen geen Capitale ,'of nicuWë ' Gep^fS®
bouwert , .dan by uytdrukkelyken IJaft tigen.tn
van Batavia, te ôridërnemen, of dat hetyboezy
zo Zy zülks lcomen té döen , alles voôt’-^'1 Da^°*
hun reekening loôpën Zal. Dit en be^mcn*
let egter n«t, dàt Îbmrhigëf- Landvoôg-
den altyd middeien hebben weten'tiÿt te
vinden , om aan eenigë Gebouwen- (zîg
hier in al wcdërom met den Raad j als
een boggetuygé, delckënde) ’t zy in ’t
Caftëèl, ’f zy eldërs zodânigë répara-'
tien te doen , dat het wel voor een1
hieuw gebouw vqrftrekkën kon , van
welke Timmeragien *zy grooté voordé-
len trpkkeri, dooFdien ?er' geweéft zvtî,
die den inlandér de' kalk:Öm met bràn-
den , -of wel een^ienigte van balkën
voör hen kappen lièten j daar zy hen
geen iluyver voor betaaldcn , en
hen' quaiië dîe' maârid dan vry van de
Hongi-Togt lieten*;' Welke kalk en bal-
ken däar rta de E. Màatichappy in die
Timmcragie wel rietjens aangerekend,,
en aan den Làndvpogd, onder de naajn
. 9 , Wal ltnccn tejvan van aaen dciëri or of genen gehen iinrilîaannddeerr ,, eevveenn 1- zzoooo
Kmigen, daar nog wel by hooren voe- bctaald wierden: Gelylc zeker Land-
En 00k Dit was in zieh zelven een: heerlyk
doorde bevel 5 maar hét is zoverre van daar,
Heerqi dat de Landvoogdenöf haar Hoog E-
tierien. delheden, die'héylíame Réíolutie zedert
naeekomen zyn , dat ik kan zeggen ^op’
zekere nieuwe Jaar zeíf in ’t büys vatf
zckeren Direfteur Generaal geieten, en
daar ,gefien te hebben , dat .’er naeu-
welyks meer plaats was,, om de Gefchen-
ken , die de Chineeien difen Heer , -of
wel zyn Gemalin , toebrágten , te können
plaatfen , behalven dat haar Ed;
zelf tegen my zeide, dat hare Solders
daar van mede nög völ ftondeh, en dat
zy niet wift Waar zy ;0 verdre zetten
zou. ''.■•i' - 98
Waarby Wat nu de Landvoogden van Am-'
verboden boina, en van andre Landvoogdyen ' S S - Lel?n^j. ikJ eb ’er w & tä M r t aante - cuclmoedig waren ¡ van niet bet’ minnemen.
ite geichenfc ! voor 'niet te willen aan-
nemen ? 3 maar aan den - ichenkcr een
veel grooter tegengsfehenk dedenj
dog dat wareh Heereh die reeds o-
vervloed van geld hadjlen, en daar in
volflagen meefrer van zieh zelven
waren j maar de meefte Landvoogden
zoeken eerft geld , en zommi-
,gen zyn ook 9 al hebben %y reeds nog
zoo veel byeen gefchraapt , noit te
verzadigen.
Ik heb tegenwoordig geweeft , dát
aan dö Vrouwen der Landvoogden, by
haar yerjaaren, en by ’t verjáaren van
ider kind, door alle de vöörname bediene
n der -Landvoogdy, groóte en zeer
veel gefchenken , meeft van fray Goud
er» Zilver, gedaan wierden; en die dat
niet deden , wierden mét de nek aan-
gefien» en met een fwarte letter in den
Almanak ,• gelyk de andere met een
Goude, en Zilvcre, na dat het Ge-
| fchenk was , geteekend. Ja ik heb zekere
Gemalin van een Landvoogd, die
haar gemoed -deswegen wat ■ feheen te
% dat im verbod™ is v0°gd zyn f i l l inäandelyks vänWe
"/ Gaven^aan te nemen ; maar\ Lont , die door- inlanders- , • öf? andre
Z0U J i at Zo° \wel niet doen, lieden in zyn wagt zelf j gefponnen
als andere) daar haare Edelheden opBa- wierd, door de Sergeant van de wagt,
my (laar m worgaan? en ik ge-ldie dat onder de naam^ van fommige
inlan-
G«?
Lan'Ü-
voogd
mag Pardon
ver-
lccncn.
A M B O
inlandei-s mede ontfing , plagt te trek-
ken; datimmers dingen zyn, die zig een
Landvoogd behoorde te feharaen, eri daar
geringe, lieden, dien hy dus ’c brood uyt
den mond neemd, van behoorden te le-
ven.
In -t jaar 16 fj. den 16 April verboden
de Heeren in- ’t Vaderland, dar geen
Landyoogd zig zou hebben aan te ma-
tigen , van aan dezen of genen , by een
wettigen Raad verwefen , Pardon te ver:
leenen, maar dat z y z i g befwaardfindende
, den yerwefen met de flukken
en bewyien, met hunne aahmerkingen
’er over, na Batavia tc zenden hadden}
dog dit heeft niet belet , dat egter door
eenige ^Landvoogden dit bevel overtreden
ts ,'die izig ■ aanmatigden ’t beflotenp
van den Raad des Genf ts alleen op hun
blöpt gezag te veridelen , en den ge-
doemden Pardon te fchenkeri.
^ Men ziet daar van (om van geen an-
dre fevallen, my bekeiid, te Ipreken)
'een klaar voorbeeld in ’t Extra6t van
ihaar Edelheden uyt de Generale Mifli-
ve, van de Heeren Majores in ’t Vaderland
den 23 Juli, 17QI., in opiigt van
de ftoffe4 van. de kuit van Cprmändel
getrokken , alwaar deugdelyk blykt,
dat ’de Landvoogd .aldaar j ¿ökeren Ma-
labaar, op diefftal verwefen om gegees-
feld , en voor vyf jaaren na de • Caap
der Goede Hope gebannen te werden,
op eygen gefag yrygefprooken had , als
nog nader by den Brief van den Fifcaal
aan haar Edelheden in ’t jaar iöpp.
den ro. Oftober gefchreven , quam te
hlyken.
: 'Ook fchryven zy in'dat zelve jaar,
over de floffe van Ceylon, vdit navol-
gende:
• Het vonnis by den Raad van Juftitie,
tot Colombo op de aanklagte van den Fifcaal
Ferreri^ tot lafleyan den Vaandrig,
Evefärd * Cray vangef jl over V'ypteven^vari
den Lieutenant, Gabriel Heymany*^-
veld pfchynd din Gouverneur de Heere
g&veldig tegen de frorft, en na zyn oordeel
veel te flaute zyn, gelyk dat (fchryven zy
aan haar. Edelheden op Batavia) niet düy-
fterlyk fuyt des zelfs aparte Brief aan UE.
op dat ftibjeft ten Principalen gefchreven
in d a toN o v em b e r , is aß te nemeriy
waar by 'hy zig vry verre komt uyt te laten
over 'de' ongefiindeerdheid van dat
Vonnisr, des'■zelfs fentiment dieswegen
zeer omßandig onderfteunende, en beklee-
dende niet expreifien en flellingen f een
Göuvcrn ;'ur geenfins betamelyk , en niet
vry van Paflie en pertialitey t , en dat over
een Vonnis, decreet van den Rechter,
in gemoede ßen na zyn hefte kennis, volgens
deTorrn van Regtspleging gedecemeerd,
- waar by hy, en een ider, gehouden is te
I N A. 28;
acquiecferen, zo door die geen, die daar
toe geregtigd is , daar van aan geen hoo-
ger Rechter geprovoceerd werd , welke
weg in kas fubjeft immers niet is afge(heden
geweeß y en daarom komt het ons zeer.
vreemd, en niet min onbehaagelyk te vo-
ren , dat-men de Executie van voorfz.
yonnis , welkers voortgang door Provo-
catie niet is geßremd, heeft opge/ehort, en
die faak aan't onderfoek van den Raad
van Jultitie tot Batavia gerenvoyeerd;
mits welke wy verßaan , dat alle faaken,
by den Rechter daar toe gequalificeerd ,
getermineerd zynde, zoo hier, als elders,
daar het yan het zelve aanfien is , wan-
neer daar by partyen aan geen Hooger
Rechter wierd beroepen, ter plaatfe ^ daar
die zyn voorgevallen, na luyd vandx. Von-
nis zonder uytßel zullen mieten werden ter.
Executie gelegt. 1
Als een vafte ordre fchreven zy den
Landvopgd in Amboina in ’t jaar 16y8.
aan, om goede Correipondentie met de
naburige Landvoogden te houden , en
voegden in ’t jaar 1666. ’er by , dat zy:
dierhalven malkanders brieven over en,
weder dienden te lezen, en malkandren
in ’t uytvoeren van alle ordres.de bchul-
iäme hand te bieden , dat zy in- ’£ jaar
167?. en 1680.^ den 1 p Januari , nader
vernieuderi; 1681. den 6 Febr. ’er by-
vöegende,-dat zy malkandren, by on-
verwagte voorvallen hier en in Terna-
te, moeilen waarfchouwen.
Dus was hun wil in ’t jaar 166z. den
Z9- November ook, dat de Landvöogd
de Inlanders minnelyk bejegenen , geen
queitien der dorpen- met de uyterile ri-
geur vervolgen, geen Inlander in huy-
tenlpoorigc bpetens doemen , nog einige
nieuwigheden ontrent hen invocren
zou , gelyk zy dat by fchryvens van
den i p Juli 1 öS 5 ., en van, den 2,4 Fe-
bruari 169J. wel nadrukkelyk geladen
, al welke poften ondertuflehen
van eeni'ge Landvoogden zeer flegt na-
gekomen zyn.
Tn ’t Jaar 1,666. den 25 November»
beveelen zy den Landvoogd ook, het
aanftaande Nagel-gewas voor af bekend
te maken, om zig daar na eenigfints’ tc
können fchikken.
Den 28 Januari 1Ö70. belaften zy
hem geen fchepen , buyten noodfaake-
lykheid hier te hpuden , dat al mede
menigmaal overtfeden is , latende zig
in zulk een geval al weer door den
Raad dekken , hoewel het maar enkel
’t begeeren van den Landvoogd, en zyn1
Tweeden, om byfondere-:infigten van
hun beiden, was, > ^
In vorige tyden [ plagten de Landvoogden
zig ook welaan te matigen,
omjomrmge Schippers van hunne fche-
N n 2 pea