116 f , A M B O. '' 1653. lig va#nüri khd Ceram, Iferi Weinig
bcwcÄen i ^
biizen iä8t ¿eris ' V
Macaf-“" Den ^ H^ef; Zeevöogd;,
la’s noch eens te- gaan 6jp zocken, V/ierd
hunne Vkiot^f a xi als hybriWdnp. Mani-
pa’s Weft-cinde was, ZV'.quamen
4Ö^bnkcMft^ , ’ylak w hen*'aan 3 |
doch' dis i'y onze. icheben^iiji ’t bo£ kre-
gen zochtcn zy.ichert'by'de wind qp
benoorderi Manipa om tc loopen.
; rDe Heer de Vlaming, alopi kerinis vap
Bunne kömit gegevbiij- ¿n de'Coracoras
ipoedig by -zrcn' ¿rittöden hebj>endC.,
zocht. t;en ec*ften‘bezwdcn Manipa om
te komcrijfom nen ^ zee iUin te nreffenj
doch de \idnd di&ae' ne^ hiet j eh'de
Coracora’s?quamett vry läfig£aatiü by de
Band, waar döor 'twec ybonoopere der
Macaflaren op Kelang by Salatti behou-;
den in de Ricvier quamen. |
De apdre traetten door *t Naflaufche
gat te rakcn, pat onze fchepen zogten
te beletten, die heil wakker met ’tfchjp
Zas van1 Geht hantäftten.
öpAia- Zy verlören ’er 2 jonken, dochdean-
hocdl. dre quamen behouden in de RieViÖr van
Aflahoedi, daar zy zieh ten cerften Zoo
verichanfteh j dat wy hen met ons ge-
! lchut weinig nadeel konden dqen. Men
zogt dierhälven ’ met den vyänd in een
'minnelyk-geiprek te komen^ ten welken|
einde de bloed-vlag ingchaald, en de
. wit^e ylag bygemaaktyyierd. ggg
■ Meji jdeed .hen weten , dat zy döor
MMjtrd b’edrögen , eri dat hier geen na-?
’ gelen ter wereloWeer Voornten waren,
eri, , zoqzy. in vrede vejtrekken wilapn,
de Zeevoogd hen , een pas geveri, en
om de reize goed tc maken, al’ hun lyft
voor gefd ovememen zoü.
Gefprek De Macafläarfe Zeevoogd, Dayn
methen. Bolecan zeide, datzyjuift niet gekömen
waren, om deNederlanders te beöorlo-
g enm ä ar öm hunne geloofs-geitoten,
die, volgeris'Madjird's zeggen, tot het
Chriftendöm gedwöngen wierdert, te
helpen, dat immers voor een kläre aan-
zegging yan oorlog moeft öpgenomen
werden, alzoo \ Madjira tegen geenan-
dten.als tegen ons had.
‘ f De Heer de ^7i«r/»^liet dierhälven de
' bl^dvlagweerwaejen ,oni ri? töorien,dat
• ’-'Hy hem zeer wel vCi^önd^;:en'liet opze
feheperi deri 1 April niet weinig og^hunnc
werken ichicteri j makendeop NoeflaNi-
toe een houte fterkte tegen over de zelvc.
Hy zelf liep na ’t Zuideri by de zöute Ric-
'vier, in welkere'binrien-Mdrizy hünne
jonken gehaätd hadden, verövCrde daar
hünne werken', en verbrändde 3'jonken.
Veilingen, Hymaakte oök aan de Zuid-zyde der
tegen he» Rievier cieri1 batery met een Ichporie hou-
0Pgcwül'"te veftirig, die. hy den Macafläarien Bril
N' S C H E
noemde;doch die. hem T man kofte.eer •? jsj,;
"zv vpltoyd was. Mm vond nog z joh-
dqe^ffar pc Riéviér y1 die mede verbrand
riyiw-den j ïcrwyl andre, bezig waren daat
-pbch: eèri; Meenc vierkarite vefting 5 Vàop-
'•brirg; genaamd ^ op: te werpen, om den
vyand-Zpö vcèl meer afbrcuk te doen.
' (Na dat nu de Hèqr de, Vlaming hietpp-
"alles'goede ordre gefteld had , vertrok
'Ky den zy April na ,’t' Kafteel, alwäar
;Hÿ hoorde, dat de Koning van Tèrna-
fte den Hhoekom Laulata, en Capiteiri
Gigogo had- doen dboden , dat hem aan-
leiding gaf,; om de zaak .-van Jan Pays
00k Cens by der hand te.riemcn. ;
Hy liet hem den 2p“ dier maand in den. Grooten
Lanaraad komen, daar hem alles, dat hy ^ ^ema*
genoegzaam ¿1 beleden had, wierd vöor-
gelegen j doch *t geen van hem nu wber
öritkend wierd, zeggende, dat hy dat
door de pyq maar beleden had. Dewyl -
nu de Heer de Vlaming 00k eenige ont-
"fteltenis in, verfcheidè QrangÇaja’s be-
fpeürde,deed hy den Raad voor dierityd
feheiden-j vöorgenomöri hebbende deze
zaak W zÿnen Raad van politie af te
£doeti; -,;v c ' ‘
Hy -liet hem, öm tc.toonen ^.dat hy
:zync bëlÿdenis riiét nù:er Van nopden,en .
ldarc bewyzen génoëg ten Zynen lafte
had , den f May derdbod aänzeggen, en
voor zyn oogert 'een horiten krriis ver-
veerdigen, om hem te doen zien, wat
llraf men hem aandoen. zou y om hem
dus te eerder tôt belydenis van zÿnemis-
daad te brengen. •'
■ ; -Hy depd;- ondertuflehen nog een tocht
na Honimoa, om met de X^àilèriè O-
rarigKaja’s over de vlugt der Ihamauwers
tc fpreken , welke" laatfte^Tc ftoutheid
hädderi den p May onze gezanten op ÎE-
lipapoeteh in ’s mecilerf hiiis vyandig
aan te taften, en 00k hunne Qrembacy in
llukken te.ilaan, waar over zync gezanten
zfeh eenigzins dbor 2 Cöracora’s ,dic
hen op de vlugt dreven, gewroken, en
de zoonèn van 2 ftokoude Alfoereefe Köningen
niedé eebragt hebben, die men
met 3 kanön-lchoten en eenige charges
ingchaald, eenigen tyd ’er na eerlyk be-
fchonken, en weer na huis gezonden
heeft.
Daar op vond men goed die vän Iha-
mahoe, als 00k die van Latoe, Haloy,
en Roemakay, die hen onderfteund had-
den j (hpewel daar na. onfchuldig bevon-
den)' voor vyanden te verklären, en de
eerfte voor eeuwig hun land af te ne-
men, en dat onder de Chriftenen van.
Toehahaj Papero, cp Itawacka, te ver-
deelen, voegende deze dorpen op Ha-
toewana byecn, en belaftendc hier een
houte vefting met zäunten te makèn,
prii hen te dekken.
Daar op keerde zyn Ed: den 18 tveer
: na
xöcj. na ’rKafteel, alwaar-hy den v’erloften
De Heer Mdliikfen Landvoogd, den Heer van den
Bogaarde vond, diens voomemen wasj
■gaarde ten eerften na Batavia te zeilen. De Heer
hier. de- VUming, genegen het oordeel van dezen.
Heer over de zaak van Jan Pays te
Kooren, beley ten eerften vergadering j
f en liet hem voor de zelve verfchynen,
: ? alwa^r hy beleed f wel kennis van hun
voornemen gehad, 'dog ’t zelve noittoe-
geftemd te Hebben 5 niet tegenftaande
alle zyne medegevangenen hem van het
tegendcel oveituigden.
Dewyl zyne fcnuld aan den raadklaar
gebleken , en men egter van oordeel was,
dat het openbaar tc regt fteHen. van een
man yan zoo veel aanzien by den' Inländer,
dikwils opfchudding ondef de in-*
landfehe Ho’ofdcn zou kormen geven^
vond men goed hoc eer hoc liever^ dog
ftil., en by nagt j zyn vonnis uit te: voe-
ren. ; ■r r ""' ■'
. - D itis in de nagt voor’den- zi- May ge-
> fchied, op welke eerft Leffiy OrangKa-
’ ja vari Wakkafihoej mede aan ’t zelve
verraad ichüldig, voor den dag quam,
beklagende zieh zeer Van allcen door Jan
_ Pays hier toe gebragt te zyn. Hy wierd
onthalft, rievens andere OrangKaja’s van
Hitöe en Hative j al ?t welke Jan Pays
, aanzag. |
r Däar-op wierd ook-hy zelf, in *t bid-
den.nc^ Zynde, (en dris iri fchyn als ceii
Chriften ftervende) onthalft p en!’gevie-
rcndeeld. De hoofden dezer tweehoofd-
verraders.wierden: op de groote zaal ,met
ccn toegedekte mab gebragt j en daar tot:
’¿ anderen daags gclaten -9 wanneer al de'
OrangKaja’s, die men hier medcdchul--
dig aan hicld te zyn j daarv zamen geroe-
pen wierden, om, zoo men voörgafy
methen.crgens over te fpreken. I
Z y quamen daar al vroeg ’s morgens
" tCn zes uuren, nog riiet het minfte van
* y *t uitgevoerde Vonnis wetende. De Heer-
de Vlaming iprak^hen cerft zeer ernftig
over ^t verraad van P«yi aan, daai*
byvoegende, dat, aangezien zyne fchuld
den rechter klaar gebleken j hy daar over
00k geftraft was j waar op zeer fchielyk
de mat wierd opgeligt, daar zy de quarr;
tieren en koppen dezer twee mannen za»
gen leggen , dat by vcclen van 'hen een
groote ontftcltenis, en' een doodelyke
verbaaftheid gaf, om welke aanftoncktc
ftuiten hy een älgemein zöen-fchrift opr
- lezen liet, waar byhy de anderen die men
mede. fchuldig hier aan kendc , voor de-
zc reis hun misdaad vergaf, verbiedende
malkarideren hier in 7t toekomendeiets
af te verwyten. •
Alge- Men vond egter goed , 8 perzopnen
iheenpar-uit Hative,meeft vrienden van JanPays,
hwfd.e" ^ °°k de vrouw, en kinderen van Leffii
de vrouwen, broeders, .en kinderen yan
K E N,
Hatib Heloe Lecatoelin, eil Päboe van töjji
Oerien, Pajfe vari Lebelchoe, en alledd
geilagtcn der vlugtige Ocrienecfcn, uit
deze Landen te bannen} hoewel nader-
hand nog eenige . op voorfpraak der Hi-
toeefe OrangKaja’s verfchoond zyn. •
Daar na wierden de beide Hoofdcn
der verraders op dfe markt op 2 paaleii
ten toon, en dfe bouten op de openbarfe
dorps-wegen 3 rondom ’t Kafteel gefteldj
hoewel *t hoofd van Jan Pays 9 op ver-
zoek der vrienden, cn op vcrleena ver-
lof afgehaald, en in' koftelyke petola’s
begraven wieid: \
Dit was het einde van Jm Pays ü efert JanPayi
man , die feboone, ja ongemeene gavenh?^^
bezat, en voor.eeri Amboineesj ontrentveD*
de konnifle yan ’t Chriftendöm zelf het
200 verrc had gebragt, dat hy al mc-
nigmaal als Proponent gepredikt, en de
Predicanten hoop gegeven had,; öm öifct
’er tyd een wakker amptgenöot van hetn
te maken ¿' doch naaerhand dobr den
Heer Demmer9 Hoofd van Hative (wel-i
ke plaats egter anderen regtveerdiger töc-
quam) gemaakt, cn meer van een groote
ftaat4-, dan kerk-zugt^ bezet zynde,
wierd deze man} rceds eerzugtig genoeg
van zieh zelvcn, nog veel opgeblazener,
en kreeg den tuit in ’t hooW vati zieh
hier. Koning, der. Chriften-Amboineefen
te maken -9 met onderling beforek'tuf-
<ehen Hem. tri Madjira ; aat die laatftc
Koning van de Mooren zyn zoude.
Zpmmigen meinen y- dat zyn groötc
prägt en> wereldfche ftaat, die hem tot '
ichulden vervallen deed, andere dat Vcr-
fcheidc ongelukkige bezendingen j waar.
in hy gebruikt wierd, hem tot dit verraad
hebben overgehaaM 3 doch andre
meinen* dat een voorgenomen wraakte- •
gen den Heer de Vlaming allcen oorzaak
daar. van geweeft z y , ontrent ’t .welk,
zommige van gevoelen zyn, dat die,
wraakluft in hem .ontftont, om dat
die Heer , ziende, dat^hy zyn magt in
deze bezendingen te verre, cn- tot ons
nadeel uitftrekte, die buiten zyne ver-
wagting introk, en hem daar door geen
kleene krak in zyn fatzoen en beurs gaf:
Zommigen egter , die de zaak beter röei- Verfchc^
nen te weten, die 00k te dier tyd ge- derede-
lccfd, en_my alle omftandigheden mon- nenvanv
deling verhaald hebben oordeblen, dat^Y^'
Jan Pays over zekeren fchop, die hem
de Heer de Vlaming, als hy een trap op
quam * in dronkenlchap cn zeer beichon-
ken* gegeven zoude hebben,zoo wraak-
zugtig geworden zou zyn, dat hy zwoef
hem dit betaald te zullen zetten, en het
noit tc zullen vergeten.
Indien; dit laatftc al waar was 3 zoo
moct men bekennen* dät die man zieh
zeer verkeerd op de E. Maatfchappy, ,
die hem niets misdaan hadde, cn niet op
A a z den