m B E S C H R Y V I N C E
■ Ora nu van ider van dczcBedicnden
der E. Maatfchappy .wat nauwkeuriger
tc fpreken, zullén wy, als den cerften
in rang, den Heer Eandvoogd wat nader
befchouwen , dit met een woord
hier maar byvoegende , dat, gelyk het
met hem , en de verdere Dienaaren in
deze Landvoogdy, het in de meefté fa
ken byna-eveneens met. de andre Land,
voogden, en verdre Dienaaren , in andre
Landvoogdyen, gelegen is
Van den
Landvoogd,
enzyn
Ampt.
Van den Heer LANDVOOGD.
De Landvoogd is de Prins, en als de
Oppcrkoning des Lands, wiens Opper-
gelag over alles ook gaat.
De Titel, die men hem geeft, als hy
maar Landvoogd alleen* is , is Agtbare
Heer, og Heer- Gouverneur, dog zoo
"7 a ^ Van ^nc^ n 3 Commiftaris der
Qofterfche Landvoogdyen is, werd hy
Edele Heer genaamd. Zyne Gemalin
alleen draagd de naam van Mevrou w,
werdende , als zy uytgaat, van twee
oppaflers, gelyk zyne Dogters, van een
Oppailcr , gevolgd. Ook heeft hy
aUecn hier een Karos ,-die de Compag-
nie hem geeft. *
De Wagt, die hem toegevoegd is,
beitaat in een Sergeant, een Corporaal,
en zö of 24 loldaten j. dog als. hy uytgaat
, treden gemeenelyk een Sergeant
met 6 Soldaaten voor uyt , de Landvoogd
gaat in 't midden, cn dan vol-
gen nog 4 Soldaaten agter hem.
Voor zynHuys,’t zy buyten, of in’t
Kafteel, waar hy dan ook woond, ftaat
altydeen fchildwagt met een piek voor
de deur, met nog eCn Soldaat, of by-
wagt, om alle Lieden , die den Landvoogd
geerne fpreken zouden, aan te
dienen.
Dit plagt voor den tyd van den Heer
Landvoogd de Haas zo niet te z y n 3
maar is onder zyn Ed. ingefteld, omniet
meer zo onbeleefü , en zo onbeichaamd
overvallentc werden, als aan zyn Ed., met
my op zekeren tyd over eeniaak van belang
fprekende,door imandgefchiedde,
die de onbefchaamdheid had , om ons
voor de Rotang-tralien van de venfters
een tyd lang , zonder dat wy het bemerkten,
te beluyfteren, waar over hy,
die had behooren de deur in te komen,
gelyk de gewosnte was , niet weinig
deurgehaald wierd, hoewel het een van
de eerfte Heeren van aanfien was. Men
was anders bevorens maar gewoon tot
de Galdery toe in te komen, daar men
aan verder van den Landvoogd, die
daar wandelde, binnen veriogt wierd.
Als hy ’s middags zal gaan eeten,
houd hy voor de Opperhoofden der
Buyten-Comptoiren, als mede voor aa-
V A N
dre gäände en körnende OiRcieren van
buytfti, te weten Schippers, Boekhou-
ders der Schepen,enz. open tafel, waar
voor hy ook maandelyks zeker geld
trekt j dog fchoon hy die lieden alcyd
aan zyn tafel behoort te hebben , zal ’er
e£Tcr geen van allen by hem komen ce-
ten, ten zy hy wel uytdrukkelyk daar
toe verfogt werd. . Deze opene Tafel
kan hy ook gemakkelyk van de Prefen-
ten en Gefchenken. die hy.geduurig
vanhoendecen, ganfen, enden, vifch, en
de hertê-beeften, die hyalleweekvnnde
Pas. Bagu wala, Way,- en andre plaatien,
en van zyne Jagers aan ’t Kafteel, krygt,
houden , zonder dat hy zyn Koft-gcld
eens behoeft aan te raken.
Ook is hy gewoon daar by veeltyds
een,, of meer Predikanten, met hunrte
vrouwen, en oudfte Dogters, of ook
wel van de aanfienelykfte Vry-borgers
met hunne vrouwen , te verfoeken; en
dus gemeenelyk een tafel van io of zo
gaften te hebben.
Vooral plagt de Prpdikant, die Son-
dags s morgen» gepredikt had , daar ’s 0nic-
maandags ’s middags met zyn Vrouw, t e S
invligeo; dat veelbeterwas, dan’t geenMaaltyd
leer van der Siel naderhand invoer-voordeB
de, te weten , van Sondags ’s middags l Kf
by zyn Ed, te, eeten, alzo dan een Pnw
dikant nat van !t fweet, en, hoewel al
verfehqond zynde, ganfeh niet belüft is
om by na îets te nuttigen j behàlven dat
het ook gevcegelyker was , dat hy: en
de i redlkant 3 gelyk by andere Larid-
voogden voorheen gebruykelyk was,
W r ? 'a de, Ke rk ë inê en . dat nu noyt
gefchieden k o n , zo om ’t lang tafelen
als om andre redenen.
Men heeft dan een zeer koftelyke
maaltyd met de keurelykftefpyfen, van
vleefch , wild-braad, v ilc h , en al dat
het Lancy geeft , en met de hefte W y -
nen., die m ’t Pakhuys z yn , voor fen ;
waar °P gemeenelyk een keurelyke Na -
tafel komt te vplgen.. • I-/
Om ider der genooden ook te doen
hooren, dat het tyd is om by den Heer
Landvoogd ter taftl té koomen, werd
ten cif uuren door een Trompetter gemeenelyk
pp een Trumpet geblaafen,
waar pp dan ider. gewoon is derwaards
te gaan.
Alles heeft hier de gedaante van een
Hef. Men knmt noit~anders, dan met
engedekten hnpfde by hem, hoewel de
beleeiüe en niet al te trotze Landvnpg-
den , dan de gewoonte wel haddenivan
zelf mede engedekt te blyven , öf de
eerfte bedienden in, rang te verfneken
zieh zelven te dekken. .
De Heer Padbrugge wilde aan geen Titel,
andren dan aan de Predikanten, den dojräe
titel van myn Heer ..gegeven hebben;13“
neemen-
Pldbrog-
ge aan
denOp-
¡¡8
Koopman
gegeven.
van je- ",
vcü.van,
de Heer ,
de Haas..
A M B i o -I N’ A, Ì73
noemende den Opperkoopman', ofnaa- töyn. De eerfte om alle zaaketl van den
ften in rang aan hem , niet anders; dan
Sr.j dogik heb altyd van andre Land-
voogden den Titel van Myn Heer aan den
Opperkoopman , -Capiteyn , en Predikanten
, dien van Moni, aan Kooplieden,
dog dien van St. noit .¡anders, aan aan
Alliftenten , en Boekhouders '^fhooren
geeven. L n waarlyk die Titel was voor
een tweede van die aanfienelyke Landvoogdy
vry te gering.
; D.en ganfehen dag vaui’s morgens ten
8 à. 9. tot ’s avonds ten 4 öf y uuren is
de Heer Landvoogd befig, om de zaa-
ken van de E. Maäifchappy te beherti-
gen , en om alle lieden, die hem hier of
daar over fpreken , of wel eenige Or-
donnantien (waar op alleen alles■, door
den Opperkoopman , en andre bediene
den,' verftrekt werd) moeten laáten tee-
kenen, te hooren 3 na welken tyd föm-
mige wat ruft namen; of eens na’t Fort
(zo zy. daar buyten woonden) of de btad
rond .gingen wandelen 3 dog andren,
en voor al de Heer DeHaas, hadden de
gewoönte om yder j die by hen-komen
wilde , na y uuren op een Pyp Tabak,
en een glas: Wyn , met d’een of d’ andere
verfnapering van Soucys de Boulogne,
Olyven ,* o f iets diergelyks ’er byi
af .te wagten, en dczelve, na ’t Avond
Gebed, ook wel- ten eeten te houden 3
na welle Gebed op diëlzelve plaats in de
Oude Hollandfche Kerk, of waar zulks
gedaan wierd, door alle de Baaièn rapport
van alles , dat dien dag door de Am-
bagtslieden gewerkt was , aan den Landvoogd
. gedaan , en weder nieuwe laft
tot ander werk gegeven wierd , behal-
ven dat hy dan ook de Leufe, of ’t
Wagt-woord , zoo aan den Capiteyn
voor ’t Kafteel Viétoria, als nog een
ander aan een van dé Borger-Officie-
rcn. voor de Stad , gewoon; is te gfe-
ven.
Gelyk hy het Hoofd van dé Landvoogdy
is, alzo gaat ook zyn 00g,
magt, en toezicht, over alles, en over
allen , zoo Dienaaren , als andre inge-
fetenen, hebbende hy alleen te gebie-!
den.,terwyl alle andren (uytgenomen de
Predikanten in ’t werk van hunne be-
diening) van hem afhangen, en alle zyne
beveelen gehouden zyn uyt te voe-
ren 3 hoewel hy in v.ecl zaaken (gelyk
•wy zien zullen); door haar Edelheden
bepaald, en gehouden is daar over ’t ad-
vys van zynen bygevoegden Raad (daar
alles by meerderheid van ftemmen door-
gaat) te hooren , en fig daar na te
gedragen.
Zyn twee eerfte en voornaamfte Mi-
nifters, die hem in ’t bchandelen der zacken
van deze Landvoogdy toegevoegd
Koöphandel , de ander om die van de
Militie, waar te nemen 3 in alle w elke
zaaken-hy echter als opperfte ovér hen
te gebieden h e e ft, zodanig dat ider van
hen zyn bevelen ook .volgen moet, ten
waare die geheel en al tegen de gewoo-
ne ordres van haai- Edelheden aanliepen,
ini hoedanigen geval zy z ig aan den
Raad , o f wel allerbeft aañ haar Edelheden
zyn , zyn de Opperkoopman, cn Capi-
I D. Deel.
op Batavia , gedragen können.
Hoe vermögend nu die twee eerfte Des
Minifters zyn,- zoo zyn zy egter g e en Länd’
yan beiden.,’t z y ider op zieh zelven, ’ tg°0°ote
z y als zy hunne magt byeenvoegen, by Magtin
den Landvoogd te vergelyken. W e l is oplicht
waar , dat zy beiden zieh tégen den
Landvoogd-aankantende, en zieh met re ge_
nog een item o f twee in den Raad fterk dienden.
makende , w-el een groöt g ew ig t on-
trent alle befluyten van Staat können
maken , en dan altyd de meéfter boven
hem fchynen te zyn .3 maar-het ont-
breekt den Landvoogd, als hy dit zier,
aan geen middelen, 01p alle deze aanfla-
gen van die twee Miniftcrs door ver-
Icheide wegen te v e r id e len h e t z y door
die mindere Lede'n in den R a ad , die alle
volitrek t, ja al te volftrekt van hem
afhangen, o f bevreeft te maken , o f ook
w el zyn gramícháp, d öo r hep hier ö f
daar over in hun ampt te foeken ¡ zoo-
danig' te doen gevoelen , dat z y wel
haaft tot hunne lchade leeren , hoe qua-
ly k z y gedaan hebben I en hoe ras zy
aan de grond können geräken,' zonder
dat een van die tw e e vöörnoemde
Heeren hen eenigfins tegen den Landvoogd
dekken kan, alzo hy veel dingen
op eygen gefag doe t, en iaers gedrag in
zyn ampt nafpeuren mag 3 in welk
ampt niemand zo net o f naeukeurig is ,
o f daar valt hier o f daar op wel iets
te z e g g e n d i e dan aanftoiids daar o-
ver , al w a s ’t nyaar een beufeling, ten
uvterften vervölgd , met den Fifcaal
gedreigd , o f ván den zelven ook w e l
in rechten betrokken werd.
Indien de Fiicaal zelf mede zig tegen
hem aankant, zo ftaat het vaft , dat
hem dit jaarlyks honderden in zyn
beurs , in opzicht van de boetens, die
hem in Rade van ’t Geregte toegclegt
werden , verfchild , waar in hem de
Landvoogd anders , zoo hy wel by
hem ftaat, een fchoonen flag-boeg toe-
voegen kan 3 daar hy, zo hy in bnee-
nigheid met' hém leefd , de boéte zoo
nauw als-’t eenigfins mogelyk is, bepaald,
ja dikwils nieta aañ hem, enkel
om hem te doen uytteeren , en na zyn
hand te zetten , toelegt 3 om welke reden
de meette Fifcaals gemeehelyk in
alles blindeling des Landvoogds doen
en advys in Rade, opvolgen, en die
M m