■0 B E & c H Ri Y Y I<N G E v a n
• rifSHwaaa-r
tien cn een halve myl in de breedte, of
Zuiden en^Noordcn, ¿beflaaqjrr r j
D e N O O R D -K U S T van C E R AM .'
Gcrams Gm dag yan dejN ¿pr^o f l^uiteh-lsh4
jsioord- van C eram , ter plaatze daar wy het
kuftbe- met debefchryym g.van- Hoewamohel ,
fchreven. ^¿nqeno ,gclaten hadden,
te beginnen* zulien'w.y van ’t land ÄS-
laH ö e d i'^ y d d e ontrent .^et Ooftefyk
clefl vari <jle Pas, la^s'hetÖ oÄ elykded.
Grooten yanCeikin^NQÖrd pp^äan, alwaaföns
bydePassülerberft tot:aah <3ie Pas eenInham, vol
van Ta- rifFep , Ün eilandekenS öriforipet,. wäaf
tiocnoi van het grootfte NoeiTa Ela genaamt
Noefiä ~worp? zypde een n jy llä n g , e n a a n i y n
Ela* buiten-zyde, na de kant vanBonoa töe,
jn^een nf'ömzec. Het heeft geenrL
vieren, en Js'daarom waaifchynelyk onj*
bCwabpL
( i£en half myl van de *E&a heeft.mffn^
tocai& *^4' dj^jeja^ dog fm^riihpp|£*M
Q.pft aang^anj^ aari welke men
jjiggje een fpitzen ülffibek , Zmd-Weffc
aän längs een fwaar fit,, ¿kt ’ej-yöorltgtj
beeft, Wel' tef lengte van een myl, zqö
Jang pok äfc inbögt if, Jopende dit rif,
^ t vlak'in ’-t Welten yan Ceram legt',
2^ui4en en Nporden . wel ■ yyf^'by^rp
jhyl* _dog 'Qo/t en Wpft aVmaar een
tgsyjf intftre^ltende,. en. woff vah d.eri fef
knder HatöeaiTagenaaipt.
Even .'da dir nfontmodt men een riffi-
ge’bäay of inham, 'die wel-een kleehe
inyt in ’ t vierkant meeft I^bordr-Weft'
en Zuid-Ooft geilrekt legt, zyn.de het
|and daar. een halve. myl ing§P9gen nä
'’t Qöi^n toe , van waar. het danjeerv
klpene myl ftooril-QpÄ; dän weer ge®
inyrWeft aan, riiet epn ftpmpe apg
fmalle hoek uitloopt} gelyk dan’ t Lind van
dsuir weder na ’t NoordrOoften nog een
groote myl verre loopt, zynde die baay
Jangs hareOoft en Noora-zyde, gelyk
bpk die hbek wel een groot myl ver
!Nqord-.Ooft aan, tot pas voorby de.ri-
vier van ; Cauwa, of Cawa , met .een
fmal rifje bezet, waar.op, gelyk Jade
riffige. inbogt, veel D.pejpngs,, of zee-
koejen, by andere voormcerminnenge-
jibuden, in ’t groen zeerwier, dat daar
'veei ;is, zig in een ftille zee'onthouden.
Eer men van de Pa? yan Tanoeno na
joDngose.-
Dedoren
penPoc-’deze bogt van Cawa g a a t, heeft. men
cnSo^1’ agc rnyleh van ib'and boveri aan de fi-
moeri. vier het dorp Poepelow’i, en wat Zui-
delyker het dorp Som oeri, die ondcr
Tanoeno ftaan.
pebocht D e b o g t, en rivier van Cawa legt van
enVivier de' Pas vari Tanoeno ontrent drie myleri.
^ Ca? Z y is vry groot, zöo dat’er verfcheide
■' ' fchepen können inleggen. H ier maakt
van Cawa een myltje verre tot aan
d^-ävierr-yan Wayhplp- lopende, daar
meniweer igen to lle ^prnpe b.oek heeft,
die Noord-Weftelyk üitichiet.
men^^ipn^hp^ j^swji is, komt^f It'ier
by Tanfier® ^wa^iaieze Noord- lo> °"
Wefthock van Ceram genaamt is.
Recht daatygor, of wat bezuiden^ieeft
ihen. een kleeri. ’eiläfidft", het Toppers-
höqdje, ofl^beiiaCainoc genaamt,den
h'oejt bm heeft mbn'obk ni^t dan een bar
ehj^iffig ftrand zon^erinwopncrs,gelyk
qe Noord-küfl: op yed plaatzcn is.
Van daar tot deii uitilekendeh hbek Hoek,
Cälpeyky i loopt de küft, die daar eefft '
recht de iQ ootakuli:- vän Cei-am word^ .
Oolt aah, beüaande eeri ftreek van. vier
lüyferi.
Op den hoek • yan Tanoeroe plagt Dorp
evenmaJt.Opi)^*eendprp^^van die.zSl- Tanoe-
ve naam,in eep ^een bpgtje te leggen, roe‘
\ydk|^,lmizeri wphderlyk on,def byer-
haftgende ¿nvervaaflyke rotzengemäakt
j.'yäh' Wdkfe; 'iÄ'en de yzer^houte
ftylen nog eaaf en. önyerteert,ziet ,
fchoop het dorp , ' en deszelß1 vblk al
'Vpbr kng uit de gehcugenis geraakt is,
aÜeen vint inen nog' verfcheide doods-
hopfden by .dip Äylen leggen..
Recht agter Tanperoe^s hoek , land^ Berg
waaft in, heeft men dep hoogen berg,
"MamaJphy.j' dig ro^om f te ilv o l .wit- y‘
te plekkeh, eti zeer verre in zee tezieii
is , ai'Zöo pp die kuft'geen hogerte vim
den, is , gelyk men hem ook , uit ’t
Nbörden, boveri alle andre bergen ziet
uitfteken.
; G^loeway , -Iegt. vier myjen. Ta- Dorp
ripcrpp, hpe^yql Ändrp ditzop' met ftel- Caloe-
Iejti.., en, was- in' vorige tyden teriway"
deelen by Liflabätta gevoegt, waar by
het nog een byzonder gehugt, öfbuurt,
uitmaakt , dog het ander deel ftont on- .
der e,enen Lanoeroe, dog heeft zig al
voor langejaren na Bonba begeven, daar
hare nazaten nögpnder dezen Lanoeroe,
als twede van dat eiland woonen.
Tpflchen Caloeway, enNuniali,heeft De
men.den hoek 1ha, en .de lavier Way I- hock,Iha
Ha, dog van Caloeway , twee inylen way
Öoftelyker Nuniali, eeri volkrylc dorp, a‘
niet ycrre ,van ftrand op een heuvel j £[£•
waar dp zy zeer ft out en trots zyn , jp
’t hangen van ’t gebergte , gelegen,
zynde, onveranderlyk Jhier altydt geble-
ven, daar anders veel Ceramlc dorpen,
yan plaats plagten te verwiflelen.
Zy is het hooft van een der Ceramie Hoofd
algemeine Vergaderingen , en wel van een
die Patan, of Vergadering, die ontrent S e i den
Stroom Sapalewa, by een komt. gen.
. Ook voert haar Orangkaja, den erf-
titel van Elae Capiracan, dat is , gro-
•het fand een bogt, wat kleener dan de ten beftierder. Toen zy nog met die
vorige, dog byna mcde zoo geftrekt, yan Liflabatta , dicht by den anderen
A M B O I N; A. f 1
wöondcn, plagten zy onder, de Tema-1 ’t oudfte en ,’t . oovfpronkelyk ^LHBbatta'
bDereg , ELlaaa.ca
Vol Al- r.
fbctaaniche
Kimelaha’s een Coracora' t’za-
r. men te fcheppen, dog nu weeten zy
nict meer van een Hongi , of Coracora-
~ tocht , en zeggen vlak.uit, dat zy on-
— der niemant willen ftaan, zo, dat het een
ftout en bars volk is. ■
Die van LilTabatta, plagten bevoovens |
; ontrent Way Iha,doe Way Liflabatta,ge-
naamd,te woonen, dogjtrietdeAlfoereelen,»
in gefchil geraakt^ zyn zy Öoftelyker op
na een plaats , door hunne voorouders,
wel eer bewoont, in; weerwil van die
van Nuniali, verhuift, die daär over
altyd nog tegen hen wrokken.
Rinere Ontrent een myl van Nuniali, heeft
Wayle- men Bolela , dat in een vlak bogtje,‘.
'va’ tuflehen twee hoelcen in, aan de gröo-
man! l" te rivier Way Lewa , ten Weftcn , en
Way Naman ten Ooften , legt, agter
welk dorp zig een hooge berg, van een
wonderlyke gedaänte , Lacka t la , genaamt,
en als een out vervallen Kafteel,
vertoonende, opdoet, op welk gebergte
veei Alfoercefen hunne dorpen heb-
ben,ftaande onder den Koningvan Lis-
feoeloe, of Sifeoeioe , . die ook ontrent
reden, het ftrand van Bolela. afkomen y te we-
nader ten , zo op Lacka Ela , als wat meer
ftrandwaara op.
bueoeloe R ec]lt agtcr dien berg, landwaard in,
legt Oeli Soeri. Deze verkoopen aan
ri.C1 °e vreemdelingen, Sagoe, Boontjes, Pa-
di, &c.
De voornoemde rivier Sapalewa , is:
een van de grootfte öp die Kuft, af- ,
komftig, van Maccahala, van welke de
tweede groote Vergadering der Alfoere-
fen , by de ltroom Sapalewa , gemaakt
word, waar van de* voornoemde Rculja
Nuniali) ’t hoofd, en Manoemeten , Kapiteln
is, waar van wy nader in de Be-
iehry ving van de Saaken der AlfoerSfen,
zullen ipreken.
Een groote myl Öoftelyker, dan Bo-
lIÄ t-lc la , lag het dorp Liflabatta , dat de
ii. Mooren JLeffi Bäte, noemen.
Het rechte Liflabatta, plagt wel eer,
gelyk wy bevorens gezegt hebben , by
Way Iha , dicht by , ot beweften Nuniali,
te leggen , waar van men nog op-
merkerisweerdige ' overblyfzelen van
muuren , en graven, zien kan.
Dit vermoögend dorp , ’t gecn meeft
uit uitlandcrs daar te zamen gevloeid is,
beftaat uit negen Soa’s , ofCamponsj
•ons,ofte weten, dat van Noeroe Latoe , Ta-
■uurten. malima, Paliti,Tamal,Kapoelo, Roe-
way, Caloeway, en nog twee Batsjan-
fe Soa’s, onder hären byzonderen, Sen-
gadji, of Hertog.
De ingezetenen waren ten deelen volk
van Gilolo , ten deelen Javaanen, Boc-
roneefen , Batsjanders , en andere lands-
lieden j fchoon andere het SoaTamal voor
vDieer R Sainpaadleewr
a bveefnc.hre-
Dorp
fcElfns ndees
gCeanm -
dat by Way Iba plagt, te leggen , hou-
d,en. ■
Van Way Iba zyn zy , door gefchil- Veiplait-
len, die zy met de Alfoereefen baddeni,
cerft na Nuniali, en3 in de ty4 vandep '
Heer Demmer9m HatoePetolarverhuift,
verftroyende zieh na den Oprlog met
Madjira, hier en daar, hoewelzig de
meeile op het, ftrand Loeboe, ,’t geen.
twee mylen beooften de groote rivier.
Makinan lag, ter nederzetteden. f
Naderhand - wierden zy,..doof de nuag
Landvoogden , Huftaarf ) en Cos , op
dit zelve ftrand/ by, een, gefameld ontrent
het riviertje Nihoe, dog in fte later
tyden vonden zy goed , ij»a ’t dorp
Hatoewe te verhuizenj dog terwy} zy
nog op Loeboe woonden , zogten zy
zieh meefter van de drie Alfoercefche
dorpen, Roemah-Way, Roemah-Mo-
ni , en Roemah-Peloe , ftaande onder
Radja Soeweia , de oudfte Radja'der
Oelilima ’s, (gelyk Radja Lifleoelo.e, düs
onder de Oeliiiva’s is) te maken ■> daar
zy ook de befte ruft gehad hebben , om
dat al de Alfoerefen daar Oplilima ’s
waren. . • . ,
. Van het eerfte dezer negen Soa’s ^Noe- Pati
roelatoe genaamt, waar over de Kipati
gebood , verhalen zy , dat de eerfte m5’e»j.a"
ftamhouder van dit geilagt, Pati Rotma- broeder,
ray, jonger brooder, van Prins Djami- eenGilo-
J,e, geweeft. zy , welke met zynen“ e'P ^
oudften Broeder , toen koning van Gi- gedre.
lolo, gefchil over de kroon gekregenven.
hebbende, voor den zelven met een vaar-
tuig gevlugt, en allereerft hier op Lis-
fabatta, aangedreven is' ., alwaar de-,
ze, jongfte Prins te land getreden , zig
op Takala ter nederzettede, en zig eerft
met de naam van Kipati over dit Soa
Nperoelatoe voorfteide , dog te. zwalc En
tegen de Alfoereefen bevorideri , heeft Hoofd
zig naderhant het tweede Spa , /fama- gaal^oe_
lima, of Tonimalima, by hem gevpegt, roelatoe
’t welk nog niet genoeg zynde, hebben gewor-
zy zig met twee kleenc andere •
kens, Caloeway, en Roc way, vereehigt,
waar by naderhänd nog een Soa van Javaanen,
Paliti genaamt, en nog een vari
Boero, met de naam van Kapoelo , ria
den Orangkaja, Ela Kapoelo , waar on- ,
der het ftond, en eindelyk nog een ze-
vende, Tamal, gekomenis ,by.welke zc-
ven zig riog twee Batsjänfche. Soa ’s ge-
I voegt hebben, uit al het welke klaar
te zien is , dat dit meeftendeel vreemdelingen
van andre geweften waren.
Terwyl nu Pati Roemaray hier als eer- ^'aar
ftc Kipati bleef, is zyn oudfte broeder, jjyJcder
de Prins Djarniloe, voortgefchept, en j)jami_
op Hitoc aangekomeri, daar hy (zoo loege-
ons, de Ambonfche Hiftorie Schryver, blevcnis.
en Moorfche Priefter van Hitoe Ridjali
G z in