u B E S - C H R Y V I N G E - v a n
De Ve-
fting’t
Huiste
Vellen.
cn daar buiten deOofter-wal eenigc kats-
koppen , gelyk ook op den Noord-Ooft-
Strand ze^-» J S en |aatften ^höPk pas om
van Ha- zynde, vint men hct vcrmakclyk ftrana
tocwana. van Hatoewana, daar van ouds al een
Hoofd plagt-te- leggen om .aan (die
karit va.n ’t eilend ec&.wakend oog op
alles te hpudpn v, •.'.
_ : Menhecfteen Fraaje vlakte ontrent
dat (trind/, en daar op' een fchoonpn
TBoöhi in:-*t midden , .die" ontrent bet
Hui^ van den Korporaal een friflche
ichaduwc cn aangename zit-plaats geeft,
alzo inen ,nä de zec-känt. een fchopn
gezigtV zö'p na de zee^ als lia ’t Land
.van, Ceram, Keeft , dat. zecr hoog is,
en ’er pntrent twee mylen af legt.
Hier plagt in oude tyden ook een
fteene. y efting te leggen, ’t Huis te
Vellen ‘ genaamt ,' met v y f . ftükkPn
gefchuf^.ee.n Sergeant ? en zo zoldaten
yoorzien. Nu is ’er maar een Pagger
van ^allifladen., dieN m^n ook Vellen
noemt, waar in een Kp’rporäal över vier
man *t gczag heeft, die niede Över al
de inlandcrs daar ontrent, onder ’t ho-
ger gezag van ’t Opperhöoft, gebied
Op dit Hatoewana, en zoo vervolgens
ontrent /dat ftrand , en ten decle een
weinig landwaard in na den körten weg,
die na Sirifpri dwars over het land loopt,
heeft; men vericheide Chriften-dorpcn.
Eerft öntnaoeten wy daar het dörp
ToeHaha. Dit lag wcl eer tüflcben Itawacka
(toen’t nog aan de Zuid-zyde
Toeha-
ha 's oude
eu tc-
genwoordige,.;.
plaats.
dezes lands lag) Oelat en Sirifpri, mid-
den m ’t land op een klip, ontrent een
ihel afvliPtende ftroomr dog is daar na
op *t land van Hatoewana 'y- p la a t s
daar het nu nog is,. verlegt. Het ftaat
-onder een Pari, die 446 zielen , 1 4 3
weerbare mannen, en 8p Dati ’s fterk is
Papcroe, Naaft ’er aan Weil op, heeft men Pa-
metha-’ peroe. Dit lag wel eer op een hooge
rcir'T berg agter Boy cn Haria, dicht by de
■wen-ko- hogt van Tigouw, dog is nu mede op
niua Hatoewana geplaatil. Hct ilaat onder
een koning, die de tweede in rang der
Örangkaja’s is, hebbende nog een Pati
• onder zig , behalven welke men hier
nogeenenLatoeMahina,datis koning der
vrou wen 5 plagt te hebben, zoo genaamt,
om dat hy altyd van de döchter van dezert
koning geipfoten moeft zyn, en omdat
.. hy ,als de vrouwenietste verzoeken had-
den, haremonden voorfpraak was,hoe-
wel hy over lang al om zyn misüagen af-
• gezet is. Zulke vrouwekoningen waren
op meer andre plaatzen in Amboina,
enmetname op Titaway,en Porto.- Dit
dorp is al vry vermogent, zynde yyo
zielen fterk , waar onder 15*3 weerbare
mannen, en 76 Dati ’s zyn.
Itawacka'; dorPj dicht daar aan, volgt’t.
■ dörp Itawacka-, ’t geen wel eer een hal-
ve myl benoorden Oelat lag, maar nu
al mede hier op Hatoewana geplaatft iss
ftaande onder een Pati, die over 44p
zielen, 140 weerBarC'mannen, cn P3
Dati’s , *t gezag voert. Een fchoon
doip, leggende al mede, in die ftreek op
den konen w eg , na de over zydg des
la'nds. . .
• Het dorp Nöllbt lc£t daar didif aan, Noiot.
ftaande onder een koning, die onder¿ig
P70 zielen, 462. weerbare mannen, en
138 Dati ’s , heeft. Zy plagten wel eer
wat nader na de Ooft-zyde van dezen
hbek te leggen, dog zyn in ’tjaar ib f f
hier op ’t ftrand van Iha, daar zy .nog
v^oonen, geplaatft! Zy zyn in de tyd
van Maafira's oorlog aan onze zyde'ge-
bleven, en voegden zig By die van Ue-
lat , tot dat de wederipannigen. na. Ceram
vlugtten, na welke tyd zy vàn die van
Oelat weer afgefcheidèn, en hier gelegt
zyn.H
et is Het vermogenfte dórp aan dezen Alk
kant, en wel eens zoo fterk, als een van Jdkc
de andre, die by ’t zelvc leggen. ^0(^in°r^ I
plagten alle deze dorpen, (gelyk oolt ftenea I
Iha, en Ihamahoe,) Oelilima’ste zyn j 4yD* I
dog deze gelyk ook de vorige dorpen,
zyn nu Chriftenen. In dit dorp is in ’tDeVfrl
jàar 16jy de vooraamc Vefting het Huis I
te Velien,op eenzeer fteenachtigegront I
gelegt. Een weinig Zuidelyker tun ’t ' |
eerfte riviertje , lag het dorpje Hatala, Oudel
;(dat is halfwegén) eri nog wat Zuidely- ^ I
leer het groot dorp Mahoe (zoo na aec^w I
Javaanen, die daar gewoQnt hebben, alzo
Mahoe in ’t Amboine.es Java bete-
kent , genaamt) en een kleen myltje Ziii-
delyker , aan het Càymà'ris-gat, had meri
het dorp Wattelette, en op de Noord-
zyde van het middelfte lana was Pia,en
wat mfeer na’tWefteri Oehöe,of Köeloer.
Dog alle deze dorpen, zyn al ten tyde
der Portugeefea, na deh. berg Oèkoè
Kaloe, die boven vlak, envan allebergen
daar ontrent afgezondert is.j uit eigen
bewegingyerhuift, en daar geble-
ven, tot dat zy ten tyde van.de Heerde
Fläming na Ceram gevlugt zyn,. al waar
zig die van Iha en Mahoe, een myibe-
oottèn het dorp Latoe,recht tegenhaar
oud land van Coeloer en Pia, welkers
volk nu op Ceram nog anderhalye. jpyl
Weftelyker legt, nedergezet. hebben,
gelyk z y ’er nog zyn. In dit door hun
verlaten land, woonen die van Toeha-
ha, Papero, Itawacka,en Nollot, nu al
te. zamen Chriftenen, daar ’er voorheen
niet dan Mooren plagten te leggen.
Een quart myl van Nollot na ’t Zuir Ihami*
den toe heeft men het dorp Ihamahoe,hoc>
beftaande mede uit Chriftenen, leggende
aan het ftrand Patah Hitoe, onder
een Pati, die iztfozielen, 380weerbare
mannen, cn i j f Dati’s, onder zig heeft.
De
Hare
Son’s.
Veel
Goudfmids
hier.
kDeong ma- flecht
werk.
Körte
^ a A M B
O I N" A . 8 7
fte boven fiàalde, zoo dat die koning
met zyn vrouw en dogter in ’t water
raäkten. Terwyl nu ieder van hen ge-
noeg met zig zelven te döen had , en
die koning bezig was, om zyn vaartuig
weer om te keeren, en zyn vrouw te
helpen, ging de Kayman met zyndoch-
ter na zee toe, zonder dät hy öf iemant
dczelve redden kon, ofze oit weer ge-
zien heeft.
Afkomll De öude köfringen vanlhagevenVoor
derlo-- uit een Calapä Radja,. zynde een Weene
en läge zoort väü Calappus-of Cocos-
¡Seen boomen, gefpföten te zyk
kleene Die' Van Ina' plagten Van ouds in Zeven
Cocos- Soä’s verdeelt te zy n, dog dät is zedert lan-
boom. gen 2eer verandett, en zyn zy ’er
nu pas vier fterk. Dat de Ihanefen van
oüdsher Göiidfineden zyn,is,üit ’tgeen
wy onder Cdram Väri hun zeiden, al
eenigzips bekentj dog hier voegen wy
yer by, dat Zy het fatiaeeren vän eenige
Chorömändelfehe luidefi, daar aangeko-
men,geleert hebben.Het Söä Vän denPati,
die zyn dogter aan een van deze Choro-
manaeifBhe Goudfmeden ten hawelyk
gafjiöuöt daar in alleen,en wel zödanignit.
datzy dit göütfmeden onder hen,gelyk als
___erferiis in dtet vöege houden, dat zy dat
zelf aan geen andre Canipön,of gehugt van
hun dofp,leeren willen.Zy hebben weinige
en zulkefi kleenen gereetfehap, dat zy al
hünne werkfuigen in een kleene zakmet
zig vöereHs ffiaar zy zyn zeerbedriege-
lyk , en maken flecht werk, ’t geen
veel ontrent de goüdeilaögen,hurt voor-
naamfte werk ,bevonderi woft, alzo die
van binnen Zilver, en van buiten maar
riiet wat dün göüt aTs ovötbfaZen zyn,
\ geen yeelen in hot töotßn mifleyd.
v äri Ihatnahöe loopt dwars over van
weg van rt jq00fden na "t Züiden, een weg na
hwsa" Biriübni , of Sirifori , gerfieenelyk de
Sirifoni. körte weg genaamt, die ontrent eenuur
of vyf quart myls lang is , zonder dat
men daär iet anders, dan een Kaymafis-
Kaymans krCek, Ontmöet, daär ’er oök veel in Zyn.
^ ° n^nDePoft-höüders,die' dezen körten Weg
gevallen wel eer by nacht en öfityde plagten over
daar van. te loppeii, en över die gUyl maar henen
fprongen, hebben die nü en dan wel by
nacht öfitffioet. Zeker Zöldaat, daar
by donkeren nacht over zollende fprin-
gen , vidi Wät voor över , in welk
yallen zyn eene hant Zödäfiig op de kop
van een groöten Kayman quain, dat hy
met een Vaü zyn vingeren vry diep in
zyn eeft öög ftiet j de Kayman, cfie daar
van ontzettede, fpiong met zulken ge-
weld op , dat de zolaaat aan de andre
zy de weer agter över gefääkte, zonder
dat hy verder eenig ongemak van dien
Kayman leed, alzo die ten eerfte weg-
vlügtte 5 dog de zoldäat bleef daar ook
niet lang, vermits het’er niet te zeker
was s maar näderhant is hier over een
brüg gefegt.
De koning van Toehäha , Komelis
Pieterfzen genaamt , heeft my verhaält,
dät Hy met zyn vrouw en dogter, in zyn
Prahoe zittende, ’t ©ngeluk had, om
niet verre van daar in een vandiekreken,
door een groöten Kayman aangedaan te
worden,die’t vaartuigje, met zyn poo-
ten, eerft befprong, en daar na’c onder-
Wanneer men vàn ’t ftrand van Iha- Rivietem'
mahoe Weft aan gaat, ontmoet men
geen dorpen meer, maar alleen dierievier,
in welke de voornoemde koning
zyn dochter zoo ongelukkig verloor,
Waar na nog een kleen riviertje volgt.
Van Ihamahoe, na die rivieren toe, is
een groote inbogt, en pasvoorby dezelve
puilt het land, dät van daar by na in
’t vierkant woeft en onbewoont is, heel
veel uit, ontrent welke uitpuiling men
weer een ri vier heeft. Van daar tot aan
den ftompen Weft-hoefe, en- van dezelve
dan weder Zuid-Ooft aan, wel een
myl verre, en tot Porto, ontmöet men
mede geen dorpen , dan alleen dat het
land van dien Weft-hoek tot Porto toe
met een vlakke langwerpigebogt indraif}
voor welke bogt men eenig gebergte
heeft. Deze woefte ftreek lands längs
ftrand, ViStri Ihamahoe af,tot Fortö toe,
beflaat Wel drie mylen > lopende längs En een
dat ftrand een breed r if, dat met eenrifhier
fmäller zoom röndbm dat ganfeh eiländ ontrent;
loopt, gelyk men dat öok zoo ontrent ^
de eilänaen N oeifä-Laoet, ertOma, heeft. Kafteel
Op dit rif ftiet in myn tyd iyoy. het Batavia
fchip ’t kafteel Batavia5, dat door dit ka- fjtJie°tJ. ' - naal liep.
Tegen over den Weft-hoek van dit
erland ziet men ook den Ooft-hoek van
Oma, ter plaatfe waar ontrent zieh het
dorp Holahoe vertoont, alwaar veel Mangi
Mangi Zyn. Deze zandige ftreek ,
die wit zant geeft, noemt men Oeme
Foeteh, alwaar men veel vifeh vangt.
Na dat men nu die vlakkebocht längs’tDorp
dat gebergte geheel voorby geraakt is*,Porto,
komtmen by het dorp Pörto, ’t welk aan“ Vc“
een kleen diepe bogt legt, in ’t diepfte van
welke men een lcleenriviertje heeft. Eer-
tyds'lag dit dorp op. den kleenen heuvel
'p a l , dog nu legt het aan ftrand, by de
Vefting,die’er in ’tjaar 16yy. gelegt is.
Het ftaat onder een koning, die over
pro zielen, i i 5 weerbare mannen, en
y8 Dati’s, ’t gezag had. Hier legt ook
een Sergeant, en 10 zoldaten, in de
Vefting Delft genaamt, is van zes ftukken
gefchut voorzien, alle welke onder den
fCoopman van Honimoa ftaan.
Allernaaft Porto legt hèt dorp Haria, Haria.'
dicht by den anderen, hoewel ’t in oude
tyden op ’t land, by Boy plag te leggen,
dat zig byna als een eilandje ver