Befpot-
teiyk le ta
l van
bzcedke- rge-
doener.
H R Y V I N V a s
l i o B M S C
kan melk daags geeft, hoewel-die veel
vetter, dan die in Holland, valt. Ook legt
'hier een Wondheier voor de bezetting j
rdog een Krankbezoeker kan dit Comptoir
niet dragen, die lait zou te gröot
zyn voor de E. Maatfchappy,endaarom
Werd ’er Zöndags een Predikatie door
t een fl egt zoldaat, die ’er dubbeld rantzoen
voor trekt,voor’tOpperhooft,en debezet
ting in de. Vefting, uit een Huispofti
Voorgelezen,gelyk hy ook dagelyksge-
woon is ’t geoea voor hen ’s morgens,
en ’s avonts te doenj maar zoomen ’er
een ordentelyk krankbezoeker toege-
bruikte , zou men ’er waarlchynelyk
' zulke belachelyke en befpottelyke ge-
Vallen niet hebben* als’er in myn tyd
toen iekere Ifaak de VtJJcher daar als Opperhooft
lag , meteer, zoldaat, een Deen
van gebooitc ¡Kalvatius in de wandeling
• genaamt, voorgevallen is.
Deze zoldaat zou. dan voor d’eerite
• maal op zekere Zondag .in de Vefting
_ ’t nagebed* na de Precfikatie, voor die
Gemeinte,, zoo als dat agter onze Ka
teehifnius gedrukt is , lezen. Men moet
nu zieh te binnen brengen, dat Lari-
kc Mohhammedaans, en dat daar geen
andre Ghrifren Overheit, dan ’t Opper-
hooft, is. Ook dat de plaats, voor welke
de leflenaar ftaat, recht voor, enook
| zodanig regt agter een groot fchiet-gat
van de Velting was, dat dietwee, by
de minfte wint, wat fterk tegen een
trokken, het geen ik, om dathet tepas
komen zal, voor af zegge*
Alles,; het ganfeh gebed door , ging
Wel, dog by die woorden y ;daar -men
• vbor denSchout, Borgermeefter, en Sehe-,
penen bid, gekomen zynde, hakkelde
hy zodanig, dat hy’er byna- geheelaf-
■ raaktc, ’t geen groote ontftichting aan
*t Opperhooft, en reden vanftil raora-
pelen en lacchen onder zommige dertle
zoldaten gaf.
Het Opperhooft tegen deze onorden-!
telykheit,zo veel mogelyk was,willen-
de zorgen * ontbood,zo ras dedienlt geeint
digt was Kalvatius by zieh , vragende
hem , hoe hy zo gehakkeld had, en hoe
het in zyn gedagten komen kon , in een
plaats, daar niet als Mooren woonen,
vbor de Schout:, Borgermeefter, en Sehe-
penen te bidden. Hy zeide hier op,
Seigneur, het is zo, dat hier Schout
Borgermeefteren, nog Schepenen zyn,
en dit is ook de reden van myn hakke-
-len geweeftj want, by die woorden körnende,
en wetepde, dat my belaft was
tot dat gebed, niet toe- nog af te doen,
dit my, onbewuft, wat hier in te dddn*
zodanig, datik’er by na afraakte, ge-*
lyk ik ’er ook vlak afgeraakt zouhebben
van pntfteltenis, zo ik niet maar zoo
als ’er ftont • voortgebeden ha$l. Seigneur
vervolgde hy , ik verzoek pardon
hier over, alzö ik,geen krankbezoeker,
en gfien manben,die hier in geoefent is,
weshalven ik UE. nader bevel, of zodanig
een verandering hier in, als UE.
goet vinden za l, verzoeke - te mögen
hebben. Monir. De VtJJcher hier mede
voldaan zynde, zeide, ik zal ’t uopeen
briefje geven, hoedanig gy voortaan, by
die woorden körnende * bidden zült.
De Zondag’er aari zou Kalvatius ditna-
gebed weer doen, juift op een ty.d, dat
het een ftyve koelte waeide,, en d iO e t
vry fterk in die twee ichiet-gaten tegen
malkanderen trokj waar door zyn bnef-
je, dat hy los in dö hand op ¡zyn boek
had , het fchiet-gat agter hem uitvloog,
zonder dat het Opperhooft die zynhoet
voor de oögen had , dit merkte.' Kalvatius
ondertuflehen, in de grootfte be-
naaudheit , weer By die vorige woorden
gekomen zynde, en niet meer willende
hakkelen | alzo hem de gefchrevene woorden
vergeten waren, ging hü zonder te
haperen met de gedrukte woorden maar
door, en bad, gelyk te voren , voor
Schout, Borgermeefter, en Schepenen
van deze plaats j. waar over nog meerder
ontfteltenis by ’t Opperhooft" dan te
voren, en niet weinig gelach onder de
zoldaten, hoewel vry wat ftiller, was.
Het Opperhooft, te huis _gekomen
ontbood hem weer, maakte hem'^dr hy
eens reden hooren wilde) voor een fchofir,
een fpotter met den.Gbds-dienft,envoor
al wat lelyk was,-uit, vragende in Veel
toorn, wat hem bewogen had weer
zo onftigtelyk te bidden, en zyn gefchre-
ven bevel en woorden niet te volgen.
Seigneur , zey hy, een fware wint,
en trekking van de fchietgaten tegen
een , is oorzaak hier af tegen'myn wil
en dank geweeft, alzo my ’t briefje uit
de hant gewaait, en ’t gat uitgevlogen
is j gelyk ook de Sergeant (uiMrukke-
lyk geroepen, om hem daar over te doen
vaftzetten) getuigde gezien te heBbeh.
Dit ftilde de toorn van ’t Opperhooft
alzoo hem dit niet pnmogelyk voorqüam.
Hy belaftte hem egter voortaanzyh briefje
vaft te fpellen, en ook :wdt ter zy.-
deh buiten die trekking rte gaan. iVaan,
gelyk gefchiede.
Het Opperhooft van Larikeheeft ook Verder
, HUn. luv.- uug al tc uueu, twee oppaflers met geweer. agter zieh alsvoor-
maar de gedrukte gebeden zo te volgen, |hy nytgaat, en zyn huisvrouw een 5 en
gelyk op de fchepen gewooniyk gedaan hy -heeft alleen van alle de buiten-op- ¿ Ä f t .
werd,en denkende,dat het hier nietfluiten l perhoofden ook magt , om pas-cfedüflen -
kon, God te bidden voor Overheden,| aan allen, die van' zyn Comptoir'na Ha-
dic men hier niet heeft, zo verzettede j toewe om Sagoe willen , te verleenen.
Ook
A M B Ö
Öok legt hier een Affiftent, even ééns
als-op de andre buiten-plaatfen, zynde’t
yordre hier, gelyk als èlders by dé Öppe
rhoof den.
w . Digt by Larike legt het dorp Wac-
£ kafihoe} dat éertyds uyt vier dorpehbeftond,
die boven malkanderen ftotidehj
p" dog nu is ’t maar een fray d6rp ,dat aan
pv ,een ongcmakkélyk ftrand , vlak in ’c
! - Zuid-weiten van ’c land van Hitoé legt,
* wàar in men korht,zo.ras meneenkleen
heuveltje over is. ' De inwooners zyn
mede Mooren, die öökéeiifiajentetnpél
aan ftrand hebberi.
Tot het zelve plagt het dorp Séhit ,
’dat wel een halve myl van ftrarid lag,'1
gelyk ook , een ldeerie mÿl van Larikej
het dorp Tapi, te behooren, dbg déze
'îéggen nu faméri by die Van Wackdhl-
hoe j pas eën kanonfehoot van Larike,
"onder eenen Örangkaja ppo zielen , 304
weerbare mannen, en 44 Dati’s , fterk
zynde. Ook fchepjjen zy te Zamen een
Coracöra van drie Gnadjo ’s. In oude
feewys tyden bnthielden zy zieh niet alleen op
vanhun ' ’r gçbergte ; rriaar quamen öok zo zel-
on"°r, ' dén benèden , dat die van Larike hèn
lemeid. >zeev^ater Vooi* een dierbaat zop wiften
te verkobpen j dat Zy in plaats Van fcouti
ook gebruikten. Een tefeken, dat zy het
Weinig gezien hâddén, en Zeer onnod-
zél waren.
fiaarou- plagten öbk Äet dîè Vàn Oferién,
deen je- Aflaloeloe, Larike, Alâng, en Liliboy,
gen- 'èên Oeli üyt te üial<en', dog zyn, gelyk
woordi- wy oVer ^flaloelo zeiden , .van een ge-
van yZC Ccheidcri, zoo dat àckafihoe met La-
jTcIiep- riké al iri Furtado's xÿà te zamen eèn
F»; Çoracora alleen fçhegtèn, gélyk zy.hém
zo na Tërnate gevolgt zÿn.
Het volk vaii Wackaüho’e een ge-
willig yolk^en dàt Zig vry.wélgedraagr,
zô. tègën zyn ëigen lioofaen, als tegen
ions.' Öok zÿir zy in Kakiàü ’5 tyd èer ^
‘ dan de Chriftenen vartÀlang, hier af-en
tôt oris overgekôméri.
Sware ^as ter Zydén hét dbrj) in zëë heeft
klipin men een hooge7viérkante klip j waarop
teevoôr ÿericheide boomen groejen. Zy legt
ditd°rp. èen fnaphaarl fchôot Van denTem-
pel .af., , ‘ . . •
Hier mede Vaii Wackafihoè fcheidën-
. de^ zoItomt 'méh, denZuid-weft-hoèk
vangrootx\mboïna päs ôni, iride Tapi,
dat nü geen dörpj maar alleen een frae-
je Sandbàey is, een kleene myl Van Lanke
gelegen. Wàar mede bok ’t ge-
btïafi- zâg.vàn’t Oppëfhôoït 'van Larike aân
baey ,. • jeze kant , gèlyk aan de andre zyde
pSw.n met Ocrïen , 2yne bepaling j en eiüde
Larike. heefti
De Man.. A lle de z itlén j o n d e rd itO p p e r -h o o fd
Ichap.“ ftâande, malten u y t een g e tà l yan 2.8f 4
bhdet - mènfchen , w aa r onder z y n 8 1 1 w eer -
fLtaaarnikHeo bari e man: t.i en, en'. zr8ci Dati ’s.
1 m A. ' 111 Nu is ’er niets van de kuftHitoe meer byeüjl
overig 3 dat ik wete , dan de dorpen
Way, Soelii en Baguala, die onder het
Kafteel ftaan. Zy leggen geheel op
de andre en op de Ooft, öf Zuid-Ooft-
¿yde de2er küft, en om dat zy niet onder
een van deze twee Opperhoofden
ftbnden , hebben wy z'e vöor eerft voor-
by gegaani
Het eerfte dat ons in een diepe bogt, Wayi
tuflehen Lien, en Tolehoe vöolkomt is
het dorp Way. Het legt een myl ten
Ooften van hbt eerfte , en een groote
halve myl benöorden Tolehoe. Het
lag wel eer op ’t gebergte, wel een myl
van ftrand na ’fc Nöörd-Vreften in opzigt
der plaats , daar ’t nü gelegen is. Nu
legt het aan een ichöon vlalczand-ftrand,
Pöetch Reifi genaamt. I n ’t midden
van de bogt ¿ aan een rivier , die het
fchbonfte water, dat ik ergens oit zag,
op een hagel-witte flind-grond heeft,
waar van die rivier, ten deele in ’t Am-
bonfeh j ten deele in’t Javaanfch, Way
Salaka , dat is , filverwater * genaamt way Sa?
werd, vermits Salaka, op zyn Javaanfch, laka.
filver beteekend j zynde.de reden van de
vermenging dezer twee taalen onder een,
om dat de oude Amboineefen , geengouej,
filver ^ peerden J en wat dies meer is,
(die ’er de Javaanen eerft met woorden
in hüti taaljdie men nogbehöuden heeft,
inbragten) kenden, weshalven zy die
dingen ook in hun taal niet konden noe-
men. Dit water , op een Caladi-blad
genomen -, is ook ‘als zilver.
Het ;is eeiv zeer wifpeltuurig volk, Ditvdk
dragende quanSwys de naam van Oe- befchre-
lifiva V , en dat- dan eens Heidenfeh , veri. 7‘
dan eens Möorfch , dan eens Chriften,
gelyk wy elders zullen zienj gewbeft. .
Hier legt een Cbrpdraal met eehige schoonc
foldaaten, uit de riaam van den landyoogt, Herten.-,
dm hem weekelyks een herte-beeft twee
drie te beftellen , waar toe ¿ich daar ier*
goede gelegenheid öpdoet , alzö het
land tuflehen Way en Tolehoe fchoon
vlak, echter öok fray heuvelaehtig, en
Vol Coescoesy öf lang fny-gras is, daär
zy Veel van houden, vbor al als men dat
Wat afgebrand heeft, körnende gemee-
rielyk aan die ziltige afeh likken. O f ’er
van deeze herten-vangft wat voor den
Corporaal overfchieten kan, zullen wy
aan ’t volgcnde geval hooren; j |
Hegt heugt my , dat ik daar. eenen Seldfaani
Jan yan Hoorn als Corporaal gekentheb, >t
'die den Heer de Haas alle week wel zynherten-
' her ten volgens- zyn taks , dog die vry vlcefch
mager waren j toezond. DieLandvoogt^“^ ^
vraagde, of ’er nü en dan wel een vet Haas
herte-bceft viel, aangezien^ die hy hem en depi
iönd y zo mager waren. Edele Heer, figfflagj
. zeide- hy : Ik zendze zo , . als zy. yfillen ,™^
' tn Hoorn.