i 8 B E i C f i R Y ' V
oifi liifccr Ä lfbereefen do'Ör beleeftheitby
licH te lokken, maar kbn ’er geen meer,
dän de vöornoemde agc Pcrföemen,tqe
bewegiw/, behaivcn daf ook die zeer
woCKj zelfs zo onkuridig in de tale
dfe§ fehds fairen, dat men^’er niet Veel
bericht door bekomeri , c r i dierhalveh
öok riiets van dkt opgeven va'n zommi-
ge ihläifdfefS höbrfen kori j te weten, df
’er ttridäfen in ’t landr hog een byzon-
der Bldhd, £n hoötjer op?* eenzelafame
boom ,. die allerlei bladeren droeg, zyri
I N G E v a N
zöhde, ’t geen andere Véer vitó etti ei-
landje in ’t middéh Vari’t .meir, èri vari
eeri obóm tfaar öp, voorgeven.
deie
Tocht.
Verder
bericht
wegens
ter verzekeririg’j dat zy dadr riietälsYbr-
fpieders vän haar larid, maar teri goedfe
gekbfneri wären, Vfebzeridd diät Het iri-
zicht yan die1 to’bhc niet anders Vfäsydäh
oin hrin alle nieefter te Werden ,• 6ri in
flaVerny te brerigeri, wadr voor zy etri
dobdelyk afgryferi hebben.
Meri vraagae ään die Alfoereeieri eok,
bf zy-in dit ineir by iloriri öf oriWedct
eenige verandering vernamerri, Wdar op
zy' tot aritwöora gaveri, dat ZV ’er gol-
Veri fcri Bdreii als in de openbarc zee ,
en niet andersvan eenigjebpmerking daaf
in vernbmeri hadderi.
Dewyl de onze daö hier niet mder tri
doen zagen, begori nien weer vari de te
rüg-reize te fpreken. Men pafleerdfcl^ngs
Ret rileir Veel thriinen der Alfoereeleh,- ¿0
als meri- ria- ’t Oofteri ging, en ontiriöet-
te ‘eeri fterk äfloopende rivier, diB na
allefchyri zig in de bogt van Cajeli bnt^
-laftris.' Z y natrieh Hüririe ri^hF-ftift by Hy raakt
die rivier, dog raakten ten eerften dl'de ^Yne
Alfoefeefche W eg-wyfers quyt, ’t geen
heri grboter belemmering gaf, äls menqUyt.
denken, zog. Men gifte echter nog nidar
twee Iwäre Bef^n övdr te rtiottoi^ en*
dät meri dän Vorder wel gcmakkelyKer
aari ftrand geräken zoii.
Mßti* 'dit is zekery dat de onze toqn
daar in geen ander, dan een Ideen ei-
läridjb , waar op maar wat ruigte, en
kreiipel-bofch grqfcidej gezieri hebb.eri.
Äan de ¿ene zyde vari ’ttneir, daar
men *t gebergte äfkoiht, hadderi zy
ook, veel bloedfuigers vernomen, die,
een *hra^'e vinger lang, ,en by na een
pink,dik, lien in ’t op en af klimmen,
voöf at als, zy ftfthielden, debeerieribp-
gekropen Vteren, dan teri eetften aan *?
bioediuigen begonnen.) dat egter dcori-
ze zo veel.ichade niet toebragt , als wel
de koude en vogtige grpnt, waar door:
EUendi- verfcheidfc latri gewordcri ^ in *t vervolg;
gegtivbi-alie aridre äfgefchrikt ’bebbieh, die gc-j
gen van ^¿ätiyke en doodelyke Reize^ waar Van;
iÜ i z^ j tbri beftbri gfenomen, niet ddn ebri
lattl lichaam tnuis konden brengbn-,
ty&r te onderneeraen', BeBalven dät dök.
alles , ’t geen zy daar geziSn hebböi,,
niet Vdri die tyeerÖewaSyöm iCmänt$die
zyg gezöiitheit bemiride, daar na toe üit
te/lqkiten.
De Aifderfcefen. die men ¡¿leereren J ga
eri dääri riä öok §eld adnbooä, maaktenji«
zo: w'ei rfi Vterk vari *t een en arider dat
fbaefen het te VerWonderen was , dat nienfehen
’ die geftfeel mäktgingerif behalven een
trs]aäkb , 'o F w ig te lj van ballen van
boomen om hunne. fchdmelheit, al was
’t maar om zig voör d6 koudfe van de
boflehen te dekken j ddar tberiiet be-
geeriger waren j dbg de gfcriVdorite isby
hen , gelyk by alle menichbn j detwee-
de riätutt , eil heieft heri hfct quaat, dat
andre van die bofch-kdiide hebben^ äl
vah jbrigs afdoen te boveri kömen. Ons
Volk zag hen ook ffraarden en pararigS
hebberi, een kladr bewys, dat de inlän-
"fes vdh de ilrarideri rhet henin goetyer-
ftant Waren, en inet hen, alszy iridar
wilden , verllaanbaar fpreken konden,
llzb zy dit geWeer van geen andreh kon-
äeri Bekbmeri , nori ftorre , nog middel,
ribg kerinis, om die ¿elfte maken hdd-
deri.
Zy verzögten ’t Opperhoofdook, öm
hun Mätakau inet hen te drihken , ’t geen
Zooveel is , als by ohs den Eed te döen,
Den i8de wierden zy vah de Gidftih
die zy nog by zig haaderi, tot ¿ah äfe
rivier Wáy Nipel j die öok uit hêt mëif
¿yri öbrfprbrik neeft, òvbr akèligè bärgen
5 eh längs afgiyzëlÿke viégén, vbör
geen Nederlander tb paflferên , gfebragt %
riiaär wdt raäd , de hobt Brak Hier de
Wét^ cri mêirmoeflr üiët hët ùitëHBè gë3-
vàM- van lÿf en leverij wilde irien ih ’t
bbfèh nièt vàn'hbrigéf en ëhgëriiak vèr?
Kufe 1 ¿¡finafréri
té bèrgéritìe-
dèn- jyzeft, ria Beriédén afè^ckeri. y er- En in 't
riémèndé toen het te laatj eri ’et gètti Acrile
middel otìi te rug te kéetén Was, dàtgevaar*
nien hen eeri verkeetdèn wég, eri mé-
gélyk al willens aangewefezeh hàd;
Dèri ipdé wièrdèh zy zéèr dbòr db
Iware regen in ’t gebergte bèlet, wäär
döör zy pas drie myleh bp diédàgvoèft^
trékkén konden.
Den zofté koridéh zy ihéde hiet véèl
fpbédén , doordiéri Lèipjìg oripafleiyk
geworden, en yry fwak was, weshdly^ri
zy ¿ièh by èeri kleene forüit tìédérflbfegen.
Deri 21, ¿z, en 2.3 ite hiéld0i iy riiét Koomt
étìi brave marfch döor het dichte bòleh, nogein-
hier en daar wat uitràftfendè, zèè fterk ddyk
¿ari ,' yrèzehdè hè't 9dt ahdérs riiet af te
¿riliéri brèngèri j dat z'y éiridelyk bri die
ldàtfte dag wèet aari ’t Ndörder-itrAtit
by de riviér "Way Nipèl britrérit Tagallila
weer aaa
’tftrand.
^uameh j vàri Wàar zy met eén TsjaM-
pàri vàriLiflHlaria'Gajeli vèrtrbkkén^ ditàr
zy die zelve dag^ nà twintig dageri vari
htìis geweeft te ¿yh, aahqriaméri.
Zedert
iBericht
vanden
Equipa-
gie Mee-
iterMars, wt^ens een |
Tocht
'Ä0.1710-
-doorhem
der-
waarts
gedaan.
A M B O I N A. *9
wefen daar te zamen gekomen was, en
dat hy ruim 160 mannen, inde^pvroii-*
wen, en fo kinderen gezien hadt« ■
. Dit alles gezien, en zeer nette op^
merkingçn ontrent alles op dit meir ge-
nomen hebbende, is. hy. aan de Zuiafc
zyde, in twee dagen weer afgekomeni
moetende, zoo veel langer nu icheppen ,
om weer aan. de Vefting by de rivier
Way Abbo te komen. » m H >v
By zyn te rug komii aan ’t kafteel^0^
Viktoria -is ’er volgens dit ,zyn bericht,>ninp vad
een tçkening van dit meir voor den Land-; dit bin-
yqogp geraaakt, waar van men de we-ne“'
derga hier N°. IV. afgebeelt ziet.
Eindelyk meinde gemelde Man ook ,
dat Way Nipel, die hy hier en daar in
’t opgaan maar een knie diep. bevonderi.
hadt, de eenigfte rivier was, waar in'
zjch dat meir outiaftte.
Om du nog netter kennis van dezen
tqcfit Van den Hçer vander Siel na dit.
binneij-meir te krygen , oordeeleri wy.
niet ondienftig een bericht yan zyne b.e-
yinding te ^ier tydt volgens de aantee-
kening -yan .-dag . tot. dag op did.
ganfçhe Xpchtgeda^ri, hier rnede opte',
geyen. ,
-îfÉedert deze Reize van Johan Leipfig
Wete ik niet, dat oit iemant de luft be-
kropen heeft, om diegevaarlyke Tocl\i;
ié ondernemen, te veë|door zyn bericht,
en de gevaarendoor hem, ende.zynen
geleden , afgdehrikt -zynde.
Dus hoorde men io een lange, jreçks
van faaren hier af niet fpreken, ;dan dat
de Heer LandyoogkAdriaan yan der
Siel, A*. 171,0., ip de maant Odioberdie
Reize zelf in perzoon ondernam^
De Equipagie Mee|ler: Mars,| die ’er ¡
oqk iía toe ging, heeft my’er deze,qm-
ftandigheden in ’t körte af verhaalt, - l
Voor eerft, had hy van ’t lííqprd-
ftrand/opgaande,. dit mjsir twee mylen
Zuidelyker, als het io de Kaart legt , en
maar t\yee mylen ep, een halve , van, ’t
ftrand bbvonden. Hy zeide. na dat hy
van öajeli in een dag tot Way Nipel,
f efchept hadt, van dat ftrandt maar vier-
agen onder weg -geweeft- te zyn , eri
by zyn kqmft daar ontrent den Óráng-
kaja van ’t dorp ßfykhgholo, o£ tVa-
kollo , die dé Reis ook met den, Vaan,-.
drig Leipfig derwaarts gedaan hadt,. nog
in ’t leven gevonden te hebben.
Het meir zelf had hy
¿ynen omtrek, of in ’t ront, twee mylen
lang, anderhalf myl breedt, en 2,0 var.
dem dieri in ’t midden bevonden, eg
geen andre vifch ddn Aal j- maargeen ei;,
landeken, nog eenigen boom daar .op,
(hoewel de inlanders ’er nog veel van ram-
melden, zeggende, dat het eilandt nu
onder water, en, de boom daar op was, )
vernomen.
’ Hy hadt ook Vçrfciieide. dorpkens by
dat meir, ider van i f a 20 Alfqereefen,
en boven by ’t zelve het zoo koudt be-
yqnden, qat zy malkanders adeiu g e f
makkelyksl’iss^P.nde.
Hy zelqe ook veel 'Ealingen en Ènei-
Vogels in dit meit gezien tenebbehyvdn
welke verfcheide, fchpon de Àlfoerdèn
hettegerideei verzögten, gefchoten zyrij
zonder dat’er égter eenig onweder, gelyk
de Älfoerees, toen hy dat afbad, zeide
te vreezen , op volgde.
! IderQrangkaja, zpo der Aifoereefen.
als der- ftrand- Orangkaja ’S móeft ook ;.
by de komft der onze àldaar een riet , of
een ftok ten teeken , dat zy daar in vrient-
fchap quamen, i g ’t nieir fteeken.
De fituatie van ’t meir quam hem ook
riiet fraai nog vermakelyk voor r voor
Zoo* verre het rondqni tuflehen hemel-
hooge en dkèlige gebergten, zonder
eenige vlakte gelegen, en wegens zyne
naarheit, de moeite niet weerd was,
die hy met zyn Reisgezel Herman Chri-
fliaan Dove, toen daar Opperhooft zyn-
de, ’er om gedaan hadt.
Hy zeide ook, dat al het volk, ontrent
het meir woonende, by, hun aan-
Dag - Regiñéí tan het ' °p * de ^
Hongi-of. Corcorre Tocht, . gedaan
in de Provintie van Amboina, door1
den. Ed. Acfytb. Heer Adriaan yan
, der. Stel, Raad Exiraoxdinaris
van NeaerlantS' India, mitsgaderi
Gouverneur.., en Difefyeur deefetf
Provintie, in den jare 1710. '^-
*'"gönnen \op Maandag den z j.. O&o^
r-, kW,*,- - .
„ De Ed. Heer^Göüverneür op e'^Bericfe
,, gifteren.n^ de middag alle de hqofderiweSeris
,, der prefente. Hqngi-vloqE,inde:Maleit- deT°chi
„ fche Tale duidelyk hebbende lateaHeervaii
„ vqorleefen’tReglemenrop het fchepr.derStel,
,, pender.Gorcorren beraamt, en vervol- ^“.1710-
,, gens ook aangeftelt den Boekhouder,
,, en PK Winitelier , Carolus Schulerus,tot
,, Fifcaalvande genoemde Hongi Togt
,, en wyders; de Coreorhoofden in beden-
„ kingh gegeeven, of niet lieyer .eeni-,
„ ge der zelver met hun (Uoreorren hier;
,, wilden blyven ieggen, om eenigp
„ boomen tot repareering van het zee-
„ hooft te kappen^ in plaatfe van met de
r, Hongi te fcheppen, en dezelve alle,
„ verklaart hebbende zyn Ed. met -hun
„ Corcorfen op de Hongi Tbgt te wiL-
„ len volgen , en dan naderhant geza-’
„ mentlyk de benodigde boomen nog te
„ kappen, zoo verklaart zyn Ed.-zeer
„ vergenoegt te zyn, .over hunne be-
3, toonde bereidwillighdt, io het pre.-
C 2 ' Heeren