B E S C H R? Y 'V IHN G E / v A N
delt^cden gegeven j: dog het hangt daar Jtaa.len, alto *cr geen Gelds genöeg by
I
A m p t
betreff
veel aan, dat’er ter Secfetary goede Reißers
• van, den beginne af over allerley |
aaken gemaakt zyn, die dan de Succes-
feur zeer licht vervolgen kanj. '. j
Envan - Wat nu cot het ampt van zulk een
?llos,datbedicnden behoord , brengt tcn naaften
.by zyn naam mede. Hy is de fchryver,
of de h and van den Landvoogd cn den
Rand, pm-alles, wat door hem en Raden
beiloten is, net,engetrouw, op te
. teekenen, en is pok verpligt verder alle
zodanige brieyen , ’t zy haBatavia, *t
zy na andere Ge weiten, waar heen; het
den Landvoogd , of voor zieh, of uyt
name van den Raad , ordonneert, te
fchryven •, en dit alles ook geheym te
houacn; maar het gebeurt ook wel, dat
zulk een Geheimfchryver veeltyds in ’t
opftellen van een Refolutie uyt de Notulen
, die de Landvoogd eerft refu
meert, meer den fin des Landvoogds,
dan wel de rechte meining van die ver
gadering,volgen moet; alzo hy,anders
willende doen, met de nek van hem aan-
gehen werd-, zonder dat de Raad be-
letten kan, dat de Landvoogd hem niet
onderdrukt, wanneer ’t hem maar luft
en in !t hoofd komt. Met een woord^
de Geheimfchryver moet maken , dat
hy de giinft van den Landvoogd behou-
de, zo hy wil gevorderd zyn, dat is
hy moet hem blindeling gehporfaamen
' en noit het allerminfte tegen hem , al
1 zag hy ook nog zo klaar, dat de Land-
voogd, andren yei'PPgelykte , qnderne-
men , of hy is. eenbedorven man.; alzo
die HeeV-HÖtoirert'middelen aan de hand
heeft^'öm zuilf'een man le foeken , of
‘ Kerri, hoe vo'örfigtig hyook weien mögt,
door oyertöliige beveelen. te dwingeii
zieh idöod te pluggeren, zonder hem oit
te helpen; hoedanige lieden ik wel gehend
neb , die een goede gewifle , dog
een flegte beurs,en zeer weinig tydhad-
den , öm te eeten, of teflapen, hoewel
' zy egter noit geen genoegen konde ge-
ven , om dat zy den Landvoogd in alles
niet blindeling konden,nog wilde volgen,
Hoe den Een man van die bediening moeft
zdven, rnede geenfins zodanig van een Landvolgenscvoogd^.
ja ; om recht te fpreken,' hy
de?. moeft zelf van den Raad, nog van nie-
Tösoor-manc*y in faaken , daar in zyn gemoed
deel, vryheid tifchte, eeniger maten , en veel
nog van min van een der zelve afhangen , wan-
Land neer hy , of de eerfte Klerk , als de ee-
voogd, nige Notariflenin deLandvoogdy, ver-
nogvan pligt. zyn Atteftatie aan allen, die zulks
den , verfoeken, in faaken tot hun deugdelyk
behoor- rechtbehoorende, zonder aanfien van
deafte \ Perfoonen , al was het tegen den Land-
hangen- voogd zelf, te geven: want, by voor-
beeld, zeker Landvoogd, zig zeer verlegen
vindende, om dcNagelcn te be-
Gafla was , gaf laft aan zeker Lid van
den Raad , om aan alle, die de Comp,
ten eerften eenig geld wilden fchieten,
een haive Ryxd. per Cento ’s maands tc
beloven.
Aan dit Lid, my kennis daar van ge-
vende , zeide ik , dat ik izooo Ryxd.
ten eerften aan „ de E. Comp, beftellen
zou, fchoon die tegen \ Ryxd. per Cento
uytftondenj mits dat men my vcrfc-
kerde, dat die penn..(alzo ik ’er nog \
per Cento ’s maands op .vcrloor) by de
E. Gomp.'zo lang, zouderi'blyven-voort-
lopen , tot dat ik van Batavia na ’t Va-
derland vertrok.- Dit wierd den Landvoogd
te kennen gegeven', in den Raad
gebragt, goedgevonden en my door
dit zelve Lid , ch ook door den Heer
Landvoogd zelf, bekend gemaakt,waar
op ik die penn, ten eerften invorderde,
en dezelvc aän de E. Comp, op intereft
gaf , meinende , dat die dan töt myn
vertrek by dezelve zouden blyvenftaan j
dog haar Edelhedcn (die men niet eens
kennis gegeven had ‘,-dat’ik dit zo be-
dongen had) ordonneerden met de cer-
fte ichepen myn Geld weer af te leggen,
gelyk tot mync -uyterfte verbafing , en
fchäde , gefchieac. Ik proteffeerde
hier over wel met woorden tegen^dit
Lid, tegen den Heer Landvoogd, en
tegen den Secrctaris L dog de Landvoogd
hield zig, als of by geen fchuld hier in
had, leggende alles pp haar Edelheden,
die ’t zo begeerden. ’•*
' Ik yerfogt aan dit Lid, en ook aan
dien Sccretaris, wel atteftatie hier van,
alzo die zeer wel. wiften , dat ik myn
geld op die Cönditie' alleen geligt, en
tot myn fchade zelf aldüs aan de Comp,
gegeven , en haar daar mede geholpen
had j maar kreeg van beide een en ’t
zelve antwoord , dat alles de fchuld van
de Landvoogd, en zync flof heid allecn
te wyten was, want dat haar Edelhedea
dien laft niet zouden hebben können geven,
zo zy ’er dit berigt af gehad Had-
den j dog dat ik ook zerr wel wift,dat
hy als Lia , en de ander als Secrctaris £ niet
zouden durven onderneinen ,getuygenis
van deze waarheid, fchoon ik nog_ zoo
veel gelyk had (gelyk zy zeiden zeer wel
te weten) tegen den Landvoogd tc geven,
ten wäre zy wilden gefogt ^ en ge-
ruineerd werden; weshalven zy dit beiden
my beleefd affloegen.
Daar ziet gy, hoe vuil imand Van een
Landvoogd bedrogen , cn misleid kan
worden , zonder dat hy gelegen^heid
heeft, om die, iehöon hy nog zo;rveel
getuygen heeft öm het te bewyfen^ by
een notariale atteftatie tc können1 too-
nen , alzo, gelyk meermalen gezegt is,
niemand tegen een Landvooga getuygc-
A M B O I N A.
En dit was het alles, dat ik ’er af be-
komen heb; hoewel dien Heer dit doen -
zeer verfoeide; dog hy konegter,als hy
wilde, by deLeden van den Raad, en by
den Geheimfchryver, daarwelnaverno-
men hebben.
Oordeel nu uyt dit eene ftukje, maar
eens van’t Ampt van denGeheymfchry-
ver,enhoe zeer zulk een man,.zelf tegen
zyn gemoed aan., aan den Landvoogd
verknogt, en van hem afhangende is.
nis der wäarheid dürft geven ; dat eg-
tcV anders behoorde te zyn. -•
Op Batavia gekomen zynde, hield
ik den Heer Opper-Landvöögd het on-
gelyk, my in die läak aangedaan,voor,
aanwyfende , dat haar Edelheden (be*
houdens de Hooge agting, die ik voor
bare bevelen had) dit geld van my, op
dat Prefuppooft, en Contrafb j met den
Landvoogd , en Raad, aangegaan, niet
wel ' hadaen können ordonneeren af te
leggen. Zyn Edelheid vraagde my, of
ik daar bewys by had. Ik vraagde zyn
JEdelheid weder,' of ik het wel in myn
eedagten zou durven nemen , om zyn
Edelhcid bewys van zoo een iaak af te
vorderen , als ,zyn LEdelheid |zelf dit
Contrait mondeling met my aangegaan,
pn my -verfekerd had, den Raad däar af
kennis gegeven te hebben, en of zyn
Edclheid zelf niet oordeelde, dat ik daar
mede my vergenoegen moeft. Zyn E-
delheid gaf my tot antwoord, Ik beken,
dat gy gelyk hebt; maar die Landvoogd
| heeft al de fchuld, want hy heeft om niet
de minfie kennis daar af 'gegeven, en dier-
halven zo hebben haar Edelheden , met dit te ordonneeren, u niet verongelykt, hoewel
gy waarlyk zeer verongelykt zyt $ en wy
zouden u helpen , konden wy dit doen bly-
ken. Ik zeide ook , dat ik getragt had
hier van bewys cn atteftatie van dit lid,
en van dcn Secrctaris , te hebben ,• dog
dat geen van beiden , fchoon zeer wel
.wetende, dat de Landvoogd dit met
Om echter een netter bericht van de
faaken , tot het Ampt van dezen Geheimfchryver
betrekking heljbende te
bekomen , zoo behoeven wy het oog
maar op deze navolgende , Memoiie ,•
oftc Inftruftie, te flaan.
Memorte by Forme van In- ßruffiie, ter Ordre van
den E. Heer Gouverneur,
R o b e r t d e Y i c q . , opgefteld door lfaac van Theye, Onderkoopman, en Oud Secretaris van ge-
melde zyn E ., tot na-
rigt voor den preienten SecretarisS . Balthafar Bolle , en den Gefivoren Clerq, lfaac de VtJJcher. my gecontraffceerd had , en dat ’er in
Rade ook refolutie over genomen was;!» A Angefien,mits het öVerlyden van
my daar van getuygenis had durven ge- ,, ZA» den Koopman Sr. Jacob de Jong c^eim-
ven; waar uyt ik dan van agteren ook „ Zalgr. , jongft geweeft zynde Su- fchryver.
•befluyten moeft , dat ’er wel by den
•Landvoogd , eo Raad zoo een befluyt
genomen, maar ’t zelve, niet na Batavia
gefonden zynde , daar na ook geligt
tvas , om noit tegen des Landvoogds
iloffigheid te können ingebrägt werden;
¿waar uyt men al weder ziet voor hoe
verre zulk een Secretaris , en de Leden
van een Landvoogd ‘ äfhangen', en hoe
„ ballern Hoofd der kuß Hitoe , de be-
,, dieninge van ge melde Comptoir my
„ door opgemelde E. Heer Gouverneur
„ De Vic<i, en Raad, by refolutie van
,, 18 dezer, gedefereerd, en gevolglyk
,, van het Secretaris Ampt ontflagen zy n-
„ de , den Afßßent en Secretaris yoorden
Jgtb. Raad van Jußitie, Sr. Balthafar
|„ Bolle , ter vergaderinge voorfz. tot
verre dat ook al in andre faken meerU, myn Virvanger gekoren , en hem tot
gaan kan. „ zyn. Secunde toegevoegd is den Jßi-
Na dat ik nu zyn Edelheid dit allcs'jj ften* , Ifaac de Viffcher , als gefworen 5zo omftandig voorgehouden had , haal-13j Clercq ter Secretary van Wel gemelde
:de hy zyn fchoudercn op, en zeide tot » zyn E . , mitsgaders zyn Ed. dienftig
Hot van dit gefprek, Myn Heer ValenJ „ geoordeeld , en my al.zulks geordineerd
ty n, Gy hebt wel gelyk; maar daar is geen
middel om «, aan *t geen u onthouden is ,
te helpen, om 'dat hier wel ter quadertrou-
we met u gebandeld, maar geen bewys ’er
aftevinden is ; weshalven ik u rade het
daar by te laten, en in 7 toekomende noit
geld aan de E. Comp, op 7 bloote woord
van een Landvoogd te geven , om dat. wy
niet in fiaat zyn om onze allerbeße vrien-
den, fchoon nog zo veel gelyk hebbende,
zonder klaar bewys te helpen.
,, heeft op te ftellen een Memorie, by
„ forme van Inßruftie , zo zal het vol-
„ gendc dienen tot Narigt.
,, By de Secretary zyn dcör 'haär
„ Edelhedcngelicentieerd 6 AJßßiriten>om.
„ het werk aldaar tc verrigten;metby-
„ voeginge, dat ’er bovön dien nog z
„ provißonele ö f jonge rfsßßenten mögen
„ aangehöüden werden, öm byfiekte,-
„ verßerf , of vertrek, tot pläatSvulliö-
„ -ge tc dienen. S f 2