Dorpen
Tanafàs-
foe.Qua-us ,
Quam-
m er, en
Ernan-
neng.
B y* E S C H R Y V I N G E v a n om dat hier alle zcven dagen de groo-
te markt van ’t geheele Land gehou-
den word', tot welke dan de Volkeren
van-alle de Alfocrcefche dorpen aan die
kant van ’t gebergto afvloejen. Alle deze
dorpen, allcen Keüngaa uitgezon-
dert, ftaan onder Quaus > maar Kelin-
gaa behoort onder het gezag van die van
Karakkit.
Men ziet verder bezuiden Kien , ön-
.
trent twee mylen van Rarakkit, de dorpen
Tanafaflbc, en Quaus, en wat verder
de dorpkens Quammer en Ernan-
neng , die dicht by een kreek leggen,
die den hoek van Keffing van ’t groot
Land >an Geram afleheiden, hoewel
die beide dorpen onder Keffing mede
behdören.
Vlak voor deze bogt in het Oofterij
ontrent vier mylen yan de Wal, legt een
droogte^ by den Inländer Modrang ge-
naamt, op welke deonkundigen ligteeii
pngemak können krygen.
Hier mede nu van de Noord-kuft van
Geram affcheid nemeride, gaan wy o-
ver, om de Zuid-of Binnen-kuft tc belehr
yven. ’
TWEE DE HOOFDS TUK.
C Erams Zuid-Kuft, in 7 brede befchreven. Het eiland, en dorp Keffing; Eh
•wat daar onder ftaat. Goeli Goeli’sVefting. Keffing in Prent verbeelt.
Klip Solothay, by 7 dorp G oeli Goeli. 7 Dorp Oerong. Poelo Goffi. Onder
•wie de Keffingers ftaan. Hun handel en bedryf. Fan 7 eiland Ceram-Laöet. Poe-
Jo Geiler. Keffings Buurten, en iders byzondre voorrechten. E'igentlyk Ceram-
lauwers. Door den Heer Gyfeis overwonnen. Waar de Maifoy, en door wie die ingehandelt
wort, Droogte, waar op verfcheide eilandekens beooften Geram- Laoet. De
eilanden Tenimbar en Goram. Afkomß der Geramlauwers. Hun befiaan, Zuider-
deel van groot Ceram in vyf deelen. Met bare namen. Het eerfie deci Goemilan.
Hoe verte zieh dat uitßrekt. Bergi de Koom-fchuur genaamt. Ferdicbtzele» der inlanders,
Dorpen met bare Rivieren van de zelve naam, meeß onbewoont. Het twee-
de deel, Cottaroewa. Dorpen Kellibon , Cottaroewa en -Kellimoeri. Na hun
Manfchap, en verder befchreven. Ongeboorzdam volk hier ontrent. Geval des Ko-
nings <y»» Kellibon, Het dorp Tobo. En Nieuw Tobo. Magt van dézònSen-;
gadjiv ■ Verdre aanmerking over hem. Manfchap- En waar over by gebiet. s In ’c
jaar 10 3 3. door den Heer Gyfeis overwonnen. Het dorp Giffclauw. Het Mabekoe-
Rjf, Het derde deel, Selan Binauwer. Dorp Hatoemeten , met ‘Riboet, eh Ha-
kiboy, een Oeli. Manfchap. Feel Sagoe, eneertyds ööiSpeceryen hier. Dezè
dorpen door wie verovert, onder wie zy nti fiaan. Dorp Werinama, daar Selan Binauwer
affcheit. Deszelfs Soa’s, en Manfchap. • Specery-Handel der Javaanep,
JVJacaffaren, enz. op Keffing. Specery-Boflchen hier in ’t jaar 1648. ontdekt.
Fier de deel van Zuider Ceram, Selan, genaamt. jRmVrBeiroe. Dorp Hattcha-
hoe, en Manfchap. Rivier Walaja o/Jan Compaans Rivier. Rivier Bemoe.
Magtig dorp, Toloeti. . Manfchap. Klip Hatepoeteh, een fcheids-paal. Het dorp
Tehoewa. En Laymoe, en beider Manfchap. Folin, en Manfchap. Telefey,
en Manfchap. Schoone BofTchen en Hout-werken. De booge Bergen, Noefla Heli,
.Way .Ila, Tebpefoe Tenoe Poeteh en Lehoroe. De Bogt van Haja, en 7 ‘dorp.
Manfchap. Verfcheide Rivieren. Dorp Tamilauw. En Manfchap. Schoone Bof-
fchen. . Eivieren Hatoehoelo en Latoe. Touw, Befi, Tamilau, Sepa Noekau-
loe, Obin. .Totohatoe door die van Touw geholfen. Rivier Pia. Sepa, en Manfchap.
Dorpen onder den Koning Lauliflà, 7 Dorp Coak en Swauko. Makariki
en Amahey. Sterkte Harderwyk. De Bogt van Elipapoetch. 7 Dorp; -Bogt
van Amahey, Rivieren aldaar. Wanneer die van Amahey, Makariki &c. Chri-
ilcn wierden. Manfchap. Aifoereefche Dorpen, en Rivieren hier. Het vyf de
Deel van Cerams Zuiderdeel. Manfchap van Elipapoeteh. Voorige en jegenwoor-
dige fiaat. De Lacheroy in ’t jaar \6%6 hier ^ met zoldaten. De Rivier Epe. Hoek
Hatoe-Sili. Rivier Ajer Talla. Vergader-plaats der Alfoereefen aan de Zuid-kant
van Ceram. Takken dezer Rivier. 7 Dorp Tomilehoe. Perdichte afkomß der
Oelilima’s, en Oelifivafe koningen. Hoewaloy en Latoe , en Manfchap. Drie
Kimelaha’s hier doodgebleven. Iha en Mahoe, en Manfchap. Coelor en Pia * Manfchap.
Roemakay, deszelfs teekening, en Manfchap. Gamarien, deszelfs Tee-
kening, en Tihoelale, met beyder Manfchap. Het laatfle dorp zeer van de Alfoe-
reefen gequelt. Hatoefoewa, en Manfchap. Paunoefla, Kayratoe, en de Manfchap
van
■' A M B O I N A. 55»
■can't laatfle. Capkein Macoreffi,i*o/i itr ^ ¿ s j-R ife r i. Scrocwawan, «»Way
Samoe. Manfchap van't laatfie.-Hier ontrent hmt Radia Sifeoeloe aanjrnni
af. Wayfarifla. 't Dorp Caybobo, en Afteekemng, en Manfchap. Noefla Oe-
la en Nocffa Cafla. Droevige nap des Schryveis. Drrnven en Schildpadden bier.
De boot Hennawail. Van Tanoeno. Kofle Kolle. Do JRivier Rifcm, en t
dorp Tanoeno , on Maofchap. Laflilehoe en Piroe, en Manfchap. Popeloewi
en Somocri, met hunne Manfchap. De rivier Eri, derde vergaderplaats der Alfoe-
reefen. 7 Dorp Kering, en Manfchap.. 7 Dorp Lakamay, en Manfchap. Rt-
vier Goli Goli. iwei droogtens ontrent Caybobo. Seroelauy/i Saaroe. Manfchap
op Groot Ceram. E n 't verfebil met dat van kleen Ceram.
De ZL’ID-KUST van CERAM.
SChoon KeiEng niet eigentlyk tot de
Van CeZraumids
k.. Zuid--h7TTe-~tn’eTTr~kufl:,rgre_ijmMj. van e_ jeiin_Ce nun behoort, werd
-l elyk mede , hoewel
mf* on3er betrokkenj daar het eibreedt
ven
word.
Hetcilandcn
dorp
gentlyk op den Zuid-Ooft hoek, van
bcfchre- groot Ceram , als een eiland van het
zelve, met een doorgaande kreek, Ked-
da-Kedda genaamt, afgefcheiden legt.
Deze kreek, agter Goeli Goeli ingaan-
de, körnt aan de Nöord-zyde by Er-
nanneng’ uit, en loopt met verfcheide
andre kreeken doorfneden, tuflehenhet
groot eiland Ceram , en tuflehen Kef-
fing, in.
Op dezen zandigen en moerafügen
hoek lands , ten aeele by laag water
zig als een eilandje op zig zelven, ten
öoften ontrent anderhalf myl, en ten
Züiden op zyn breedfte een halve myl
uitftrekkende, (hoewel die halve myl
eindelyk tot niet loopt) en op het ver-
dere land van Cerams Oofte-hoek , ont-
houden zig die van Keffing, Goeli Goeli
, en Ceram Labet , als 00k zeer veel ge-
l vlqgte Bandaneefen, en allerlei ander ge-
. . ; fipuis , -dat zig van tyd tot tyd hier ne-
der gezet,en zig altyd zeer weerbarftig,
wrevelmoc.dig,en w.antroqw;ig onwept de
E f Maatfchappy gedragen heeft, Het
zyn .kloeke mannen j . ganfch na geeri
Cerammers, maar beter na MäkaiTaaren,
telykende , en wakkere koopliederi,
ie fterk op Onin, het voorfte gedeel-
. - te van Nova Guinea', dat ontrent 30.
mylen Noord-Ooft vari Keffing legt,
ten handel varen , om Maflöy, Toe-
tombojs (of doozen,.door de wilden ge-
maak't, en met witte hqrenkens bezet ) '
en andre waren, daar in te ruilen, in
welken handel de Ceramlauwers, wel
het meeile deel hebben. Die verre tog-
teri derwaards, en ook'na ’t Wcften,
hebben hun metter tyd ftoute zce-lie-
den, en de groöte Winften op de goe-
dcren,die zy te rüg bragten, hen zeer trots
cn moedig gemaa^t. Gelylc de verkee-
ririg met de Wefterfche volken , - hen
00k zeer ervaren in de Maleitfche taal
heeft doen worden
En wat Onder Keffing, dat naaft de Geram-
4deara frioanat-, lauwers-le0g t’, ftaan vier dorrpen, Kes-
fongat, Kclila, Quaus, en Emanneng,
diealle vier aan de Ooft-zyde leggen. In’t
Weilen leggen vier andere} teweten,
Quammer beooften de kreek,Kedda Ked-
da, Goeli Goeli, en Keliwalanga,dicht b y .
een, en in den Weft-hoek van het bogtje
’t dorp Oerong, die 00k onder den Orang-
kaja van Oerong ftaan.
In oude tyden maaktendic agt dolpen
een gefparifchap uit.
Sdaboecan (’t geen wel *t cigentlyk- Goeli
fte Keffing is) Keflongat j en Goeli- Godi ’s
Goeli, legt van oud Keffing af, opden ^
uiterftenOoft-hoek twee en een halr myl
na het Weften, in een rond bogtje,dat /
een naeuwen ingang heeeft, aan welkers
Ooft-zyde zig een roride klip op ftrand
vertoont, waar op die van Goeli Goeli,
in vorige tyden, byzonder in ’t jaar 1 öyp.
(wanneer de Heer Hußaart hun met de
Hongi-vloot, en drie grotc fchepen van
de E. Maatfehappy, verneftelen quam)
een Vefting van groote op een gelegde
zee-fteen ., waar in zieh hun Orang-
kaja verfterkte, gemaakt hadden, welke
klip ons volk toen 00k in bezetting
had , waar op zy de geringe Vefting
Oftende gelegt, en naderhant ookby de
vrede weer verlaten hebben.
Om een netter vcrbeelding van dit Keffing
Keffing te geven, voegen wy 7 zelvc ^1
hier zeer net afgetekent, in deplaatNo.ver -
XIV. waar in wy zien, hoe. het zig nu met
twee gehelc Tempeis , behalven eenen
gebroken, en een groot getal huizen,
zeer luftig onder het geboomte vertoont.
Een halve myl beooftenGoeli-Göe-Dee...
li, ontrent den voorfchreven hoek , zict Solotiwy
men een klip Solbthay genaamt, waar ty.'t dorp
op zig dit volk in ’t jaar 1 660. zeer ,
verfterkt had, dog wierden wel haaft 0
door den voornoemden Landvoogc be- ,
legert, en de Vefting verovert en ver-*
nielt.
Aan de Weft-zyde van het bogtje 'tDorp
lag het dorp Oerong , dat nu wat Oerong;
meer de bogt in legt 3 voor welken
Weft-hoek het kleen eilandckcn, Poe- Poelo
lo Goffa zig vertoont} dog van Goeli-
Goeli, tot Keffing ftrekt zig een groot
rif, byna een groote myl breed , dat
op zommige plaatzen by, laag water
geheel droog loopt.
Die van. yoeli-Goeli woonen nu 00k
H z weder.