u m A M B O
.Colji, en -pp.hau.p0r
bocken, en by God, de booggb»elde Ifey-
- Staaten, PxiriceMe Expillen.-
tie, 'de Heeren Bewindhebberen, oße bare
Gouverneurs , jegemubördtg 9 oße toc-
ftfom,ende, in ßlles gehowjp en gptrouw te
M zyn, en tef bßven, en jegens alle vyanden,
zoo te voatej als te fände, gefyk getrouwe
onderdanen: betaamßf fe aßfieren. .
Ten der den \ bejoyen \dp bovengemelde O-
*®ng uit den name van bare fuperimjwfyan
| | a f aan met niemand ee-
nigé '-jjìtfaringe meep te houden, als met
voorweten va» den Gouverneur vommmd,
nog 'Peel min met imanfi anders te roejen,
als met -de hooggemelde ffeere» bare Gouverneurs.
Daar en legen beloofd en^zweerd de
Heef Gouvcmeür ¿an Speult. wegens'de
Hopg Mögende Heeren Staaten Gcrie-
taal, zyn Prmcelyke Excellentie, en de
Ed. Hécren Bewmdhebbèren over de £i-
landen van Amboina, haar in bare gereg-
tighüd voor te fi aan, en jegeus . aßen overlaß
te befcbermen, en te beviyden^ als een goed
en geirouw boofd betaamt endefchulMg is
ie dèe».
Ten vyfdeh, beloven de Orang Kaja’s,
de najelen aan niemand anders $ afte geetu
andere natien ter wereld, te verkoopcn, oße
te levefen, ab aan de bovengemelde Heereni
baren gecommitteerden, gelyk voor dezeti
gèfchièd ìs, oppcehe, dat mende gene, dìe I
däar op zullen bevonden worden, capitalyk
aan den lyye zalßraffen.
r>^±5. bovengemelde artikelen de
Gouverneur hy eedffrerft, bezvtqqpe»., voor
zooveelhem färeßytjzjAlg» markame»,
en aan de ändere zyde, beloven en ziperen
déorAdgemelae Granj^ K^ja’s (ß bare toet
alles, 'äat hier boven gementioneerdts, an-
VfSrbrekclyk naar te korhen, en te doen ag-
tervolgen. In kenniße der waarheii ts deze
atte van beidp de party en onderteekeyd hui-
ten arg. Ufi oße• bedrog, ten overßaanva»
de Köningen van Kilang, Soyä, deboof-
de», en Orang Kaja’s, van Halong,Ha-
tivc, Tawiri, en Mardika.
A6tum in V Kafteel Amboina dezen 14
Januari À. 1 5z j , was getekend, Herman
van Speult, Ifaac de Bruiri, Laurens de
Maarfchalk , Lebe Sabtoe , OrangKäy
Toeba Picoe, merk w» OrangKay
Loèkóli, J merk van nuel Radia Ki-
S* Laurens de SilVa, Radja Soya , 1t
merk van Diego, Pati Ifelong, Manuel
Caftanja, V merk van Don Pisfro, Paulo
Gomes, ’/ merk van AnjtQiü Xasyiri.
, A. i 522. den 8 September verboden
de Heeren in ’t Vaderland, geen Am-,
bonfche Princen meer te zeriden.
Op den zelven voet van djç. van. Leffi-
h l - ° ° k ^ van. Mapipa, onf-
flnande zieh al mede van, de trotfe be-
N S G H E
handeling van liijaja: , tot ons over, meet
Wt zugt tot een hete- bchaodeUne, o£
wel uit warshetd çr,Walg van zyne se-
weldemryen, ;dah dat zy weleigentfyk
gcnegenheid voot ons hidden % geen
wen zieh van geen Mohhammedaanver-
beeiden moet.
Hct contxa&.zelß zien wy hiet mede.
41zeowy^ onderlefchreven, hooficn, o, Alsook
'Jranglvaja svan V ßaland, ende de negoryen ^at met
van Manipa, in Jupio laafileden door d e& Via
Orang Kaja’s, Leílébeífi,eñ Walkgekoi^T
onzç gedeputeerden , ons hebben begçven onder gegaan.
ae gehoorzaamheid van de Ed. HoçgMo-
gçndc Heeren Staten, den Prince van
Urangie , de Heeren Bewindhebberen,
ende hare Gouverneurs alhier, en dat ten
aanzien van den contimele» overlaß zoo ons,
o»ze geajfocìeerde vrienden , te weeten die
■y#» Leflîdi, Çatnpello en Loehoe, zyn
doende y nu onïangs zyn geconßringeerd ge-
weefi onze , toevlucbt te nemen tot de bçven-
genielde Heeren, om baren Gouverneur van
Amboma ajfißentie en bulpe te verzoêken
jegens^Kimelaha Daja, Gouverneur we-
gens den Konink van Ternate, die tegen-
woordig op ’/ Eiland Manipa aan de Ooß-
zyde legt y met een armade van 2 0 a Z f
Corcorren, om hoar land af te lopen, en
dat ovemits de voorieidè' Oräsg Kaja’s
haar onder de bchengemelde Heere» hadden
bçgeven, waar over de» Gouverneur van
Speult, ten aanzien van haar ernfielyk
verZQfky ztg toerpligt vindende volgens be*,
lofle va» de Heeren Generaal en Raaden
‘van .lppiây baar in baren mod daar tegens
% Mueren met het jagt Pera, de kaag
a e? ?encbaloep, de welke ¿verßam
hebbende, dat onder de hoof den van vooriz.
negrys eenig verfehl! was,, beeft geraden ge*
vonden alle de mdergefchreven Orang Kaia’s
van Manipa te beroepenj ende de» eed van
getrouwe onderdanigheit, die zy voor dezen
dfn Éd: Heere Generaal Coen, perzoon-
lyk t» des bovcngemelckn Gouvçrneurs ive-.
Jsntte. zqndett vernìeuwn, btt welken zy n
«wvokende conditün by btae MoshhÄfv*/
W et-bpek hebben. bezwoore». ;
Eerftelyk, dat zy de bovengemeltje He&*
ren, ende »iemand anders voor hetrè Souveraine
overigbeid aameemen , willen erkennen.,
ghoorzamen en refpcHeren, hm
jegens alle, vyanden , zoo te water als te
lande, willen aßßeeren als. getrouwe en
gehoorzame onderdanen fchuldig zynte doen,
hem nu nog tot geenigen tyden te verlor.
ten.
tWeden , beloven de bovengemelde
Orang Kaja’s , in gevaUe den dienß
vtf» de bovengemelde Heeren vereifcht .ee-
nige brieven aan ’/ Kaiteel, ofte andere
by gelegene plaaizen te zenden, dat zy die
zonder eenig loon zullen beßeilen, i ' - : '
Ten
i- fc M A : a
i ,Ten derden, goo^beloove» .zoo|de
'bovengemelde Goiuy^neur gerade» vond\
(fdaar een fort^of ßeenen -L$gje tehwh
keny dat jzy alfy mnterialen , zoo^van kalk,
, ficen , bout 9 ,en arbeit daar., toe.' zouden
' Wwfll§?'e% zonder. eenig J°o»- ■ 1 ,i<:i
Ten yicrajm ^ <prezenteren,;de Vßgrfz.
» ! ;.Qrang Kajil’s de» bovengemtUon Heeren
¡bare Souverjfinen te^g^en zpdanige joly oftè
¡; . fnrkenteniffh:f als 'Zy onder den anderen^
naar vermögen , p» rede,», zallen, -bevinden
\ te beßaan^-■ | . ■. : . • iSpt
, • Hier en tegen beeft de G óuvemeur van
Speult 1, wegens :de voorfz. Heeren haar
keloofd, en gezwooren V marvolgende te
houden, en naar te körnen . ,
I j Eerftelyk, dat wy haar zullen . defern*
decren en beßberme» jegens alle vyanden ,
die bdar zouden yiillm overlaß doch,n4ar
o»s vermöge». . É v .
Y Ten tweedpri , rfo/ trten haar tn hu»
geloove geen geißeld, nog qverlaß en zal
doen, of dwingen hç^r; geloove te verla-
ten, dan dat zulú dan haar zäl ßaa» .
daar. by te blyveh , ’ of .*/ zelvp af te ßaan,
waar. in ider van haar, zyn eigen vrye
wille zal hebben.
, Ten derden, dat men niet en zdl ge-
dqge»± dat loare vrouwen of hinderen dbor
de onzen eenig overlafi oße outrage zottde
gefchieden^, zonder bgboorlyk regt. "
.'Ten vierden, dat men haar hunne na-
gelen zal bet alen ten>_pryze als mendie
van Loehoe ¿ Hitoé en Gämbello', Itóet,
en dot gelyke prys de kleedkn ta l 4^koO’f
pen, nçg minder, nög meerder.
„ Ten beßuite, om dat alle de böPjenge-
melde artikelen van wederzyde volkomen
onverbrekelyke zoude agtervolgd, endenaar-
gekomen werden, zoo hebben het zelvenin
%. ■ kenniffe der waarheid met hun eigen han-
I?. den onderleikent. Aldüs gedaan, en gear-
reßeerd, op. V Eiland Manipa, in dè . ne-
gry van Toebän, dezen j. f Februari i<$Zz.
Carpen- Ondertuílcíien kreeg men Van Batavia
iier.vyfde tyding, dat de Heer Goen ¡den i Febrü-
Oppcr- ari 1623 na .’J Vaderland vertrokken, en
H v . door den Heer -Pieter de Carpentier ¿ als
rfof.» vyfde Opperlandvoogd vervangen was.
In die zelve maand deed zieh een gc-
weldige donkere wolk op, die met een
zware uitberfting van veel onhcilen 2Üch
nièt- alleen over Afnboina, maar nog veel
jäaren daar na over den geheelen Neder-
landichen ftaat, vëftoont heeft.
Moeje- ^ Het is dát befàamd werk van Ambor-
lykheden na tuflèhen de Engelfchen en ons, waar
vap zy zulken grooten ophef gemarkt,
gelfchen en waar ovér zy öns zedert zoo vçel
en ons moejelykhedën aangedaan hebben,voor-
Iiier voor- wendende, dat hare natie door de .önze
gfcvallen. zeer. zou verongelykt, en verichei-
/ den van de zeWe buiten hiin fchuld door
de onze maar gerecht, en tôt de wereld
K ] . E N . .. , j j
zouden geholpen zyn. Ik Zal: däar'niet
meefc Van zeugen, om geen otíde won*-
den bp te Itrabben^ dari dit allêën. _ .
Het is^ zeeker ÿ dat -yÿ van hünnè ipis-
daàd.rdobr verieneide getuigen overtüigd
zypdèjde zdakörnihmdig beledeh hebben^
en di^rhaìvon Wfktig ter doód verwezeii
zyn j^dòch de Heer Ländvöögd en Zyn
Raadj zou zeer voçazigtig gedaan heb-^
ben, tódien hy deze gevonnilten met de
ftuklßen en bewyzen na Batavia , en die
y an Batavia de zelve Zoo; nà het Vader-
land,1 en aan hun eigen nätie, overge-
zonden liadden, tom nen te klaärder hün^
ne fchuld. te doen biyken, en hen dan-
zelfs Rechters daar over te laten zyn,en
dan zou’er zòo veelgdchiliiiét overgevà*
len hebben , ab onze E. Määtfchappy,
en Staat nadfcriiand daar over met dé Eny
gelfchen ,:en h unne Maatfchappy, gehad.
heéft . û ; : . :
Ook lag ’er ons weinig aan gelegen, Aan*
of zy jüilt in Amboina , dan. òf zÿ in mertìri-
Engeland aan hun dood quamen, dewyl
hèt dog bymy väft itaat, dat de Engel-
iche, hier in onze edelmoédigheit zien-
de, dat wy ze met dit vònnis aan hunrie
beicheidermeit, en om ’ei na hun ge-
moed mede te handelen, overgaven,
hen zekerlyk daar zoo wel,: op Z09 klar
re biykenI geftraft zouden hebben, als
zÿ nu rn Amboina geftraft zyn ^ en dan
hadden wy ’er de zelve eer af gehad,die wÿ
op eén andren tyd väri diergelyken zaak ,
wegens eenige aoodfchuldigen.vapdezel-*
ve natie, met hun vonnis na hun Land
overgezonden, gehad hebben,,
Ö f zig ook andere ErigelfcHeri, buî-
fèri deze JLkndvoogdy, hier aan fchuldig
gemaakt hadden, hebben wy noit können
ontdekken. Maar men heeft raderli
and gezien, wat moeite dé Engelfchep
daar over den Opperlandvoogd Coen aangedaan
hebben , hoevreì die Heer (gelyk
wy in zyn leven toonen ) daar .Van
geene de minfte kennis,vééi mip fchuld
’er aan, gehad heeft,alzoo hy den t Fe**
bruari 1 , en by gevolg voor ’t uit*!
beiften vàfi deze zaak,? n$ ’t Vaderknd
vertrokk^ was.}
De bewegingen, die zy egtef däar o- Watle-
ver nàderhand gemaakt hebben ÿ zyn den daar
oorZaak geweeft, dat A. 162.6 venchèi- 4
de van deze Rechters na Batavia ontbo- lan¿
den,ondereede géhoord,en eenige daar^onden
van im ’t Vàderland gezonden zyn, zoo ^yn, en
men zegt , met name Ja» Jooften de Roy,
en eenen Teller y of.Tellier ,'oök meine i k , '^ ^
dat Laurens de Maarfchalk hier ovo: gc-
zeten, eri zeer waaifchynelÿk Ifaac de
Brui», aïs Fifcäal geageerdbeéfi:.
De Engelfchen wilden den LandVoogd
van SpeMli., zelf ook ;dáar hebben 5'
doch die was in Mocha in OäEober
1 1616 al overledèn. PI
G ? P p