DE F IN I T IO III.
Mat erice Vis înfita ejl potentia r effendi, qua corpus unumquodque',
quantum in f e ejì, perfenierat in jlatu fuo niel quiefcendi niel
monendi uniformiter in direílum.
Hæc femper proportionalis eft fuo corpori, ñeque diftert quic-
quam ab Inertia maflæ, nifi in modo concipiendi. Per inertiam.
materiæ,fit uc corpus omne de ftatu fuo vel quiefcendi vel moven-
di difficulter deturbetur. Unde etiam vis infifa nomine lignificane
tiffimo Vislnertiæ dici poífic. Exercet vero corpus hanc vim folum-
modo in mutacione ftatus fui per vim aliamin fe impreflam fatta ;
eftqj exercitiumejus fub diverfo refpettu & Refiftentia & Impetus :
refiftentia, quatenus corpus ad conièrvandum ftatum fuum relutta-
tur vi impreflæ; ímpetus, quatenus corpus idem, vi refiftentis ob-
ftaculi difficulter cedendo, conatur ftatum ejus mutare. Vulgus
refiftentiam quiefcentibus & impetum moventibus tribuit: fed motus
& quies, uti vulgo concipiuntur, refpettu folo diftinguuntur
ab invicem ; neq; femper vere quiefcunt quæ vulgo tanquam quie-
fcentia fpettantur.
DE F IN I T IO IV.
Vislmprejfa ejì aclìo in corpus exercita, ad mutandum ejus ftatum
nel quiefcendi nel monendi uniformiter in direUum.
Confiftit.hæc vis in attione fola, neque poft attionem permanet
in corpore. Perfeverat enim corpus in ftatu omni novo per folam
vim inertiæ. Eft autem vis imprefia diverfarum originum, ut ex
Ittu, ex Preffione, ex vi Centripeta.
D E F IN I T IO V.
Vis Centripeta e f , qua corpora nerfus punUum aliquod tanquamad
Centrum undique trahuntur, impelluntur, nel utcunq; tendunt.
Hujus generis eft Gravitas, qua corpora tendunt ad centrum terr
a ; Vis Magnetica, qua ferrum petit magnetem ; & Vis illa,
quæcunq-, fit, qua Planetæ perpetuo retrahuntur a motibus rettili-
neis, & in lineis curvjs revolví coguntur. Lapis,, in funda circumattus*
attus, a circumagente manu abire conatur ; & conatu fuo fundam defili.
diftendit, eoq-, fortius quo celeriusrevolvitur ; &, quamprimum di- t I0KES•
mittitur, avolat. Vim conatui illi contrariam, qua funda lapidem
in manum perpetuò retrahit & in orbe retinet,quoniam in manum
ceu orbis centrum dirigitur, Centripetam appello. Et par eft ratio
corporum omnium, qu s in gyrum aguntur. Conantur ea omnia a
centris orbium recedere; & nifiadfit visaliqua conatui ifti contraria,
qua cohibeantur & in orbibus retineantur, quamque ideò Centripetam
appello, abibunt in rettis lineis uniformi cum motu. Proiettile,
fi viGravitatis deftitueretur, non deflettere tur in terram, fed
in linea retta abiret in caelos > idque uniformi cum motu, fi modo
aeris refiftentia tolleretur. Per gravitatem fuam retrahitur a curfu
rettilineo & in terram perpetuo flettitur, idque magis vtt mnj,^
gravitate fua & velocitate motus. Quo minor erit ejus gfavitas,
v l f major velocitas quacum projicitur, eo minus deviabit a curfu
"rettilineo & longius perget. Si Globus plumbeus, data cum velocitate
fecundum lineam horizontalem a montis alicujus vertice vi
pulveris tormentarii projettus, pergeret in linea curva ad diftantiam
duorum milliarium, priufquam in terram deciderei : hic dupla cum
velocitate quafi duplo longius pergeret, & decupla cum velocitate
quali decuplo longius : fi modo aeris refiftentia tolleretur. Et augendo
velocitatem augeri poflèt prò lubitu diftantia in quam projiceretur,
& minui curvatura lineai quam defcriberet, ita ut tandem caderet
ad diftantiam graduum decem vel triginta vel nonaginta ; vel etiam
ut terram totam circuiret' priufquam caderet; vel denique ut in
terram nunquam caderet, fed in caelos abiret & motu abeundi pergeret
in infinitum. Et eadem ratione, qua Projettile vi gravitatis
in orbem fletti poflet & terram totam circuire, poteft & Luna vel
vi gravitatis, fi modo gravis fit, vel alia quacunque vi, qua in terram
urgeatur, retrahi femper a curfu rettilineo terram verfus, &
in orbem fuum fletti: & abfque tali vi Luna in orbe fuo retineri
non poteft. Haec vis, fi jufto minor eflet, non fatis fletterei Lunam
de curfu rettilineo : fi jufto major, plus fatis fletterei, ac de orbe
terram verfus deduceret.Requiritur quippe, ut fit juftae magnitudini« :
& Mathematicorum eft invenire Vim, qua corpus in dato quovis
orbe data cum velocitate accurate retineri poffit ; & viciffim invenire
Viam curvilineam, in quam corpus e dato quovis loco data
cum velocitate egrefluma data viflettatur.Eft autem vis hujus cen-
tripetae Quantitas trium generum, Abfoluta, Acceleratrix, & Motrix.
D E F I -