D e M o t o In experimento columnae quarta:, motus mquales ofcillatinnii,,,
' fiffi in aere, & i f in aqua amiflì funt. Erant quidem ofcillation!!
in aere paulo celeriores quam in aqua. At fi ofcillationes in aqUa
in ea ratione accelerarentur ut motus pendulorum in Medio utr0
que fierent atquiveloces, maneret numerus idem ofcillationum j*
in aqua, quibus motus idem ac prius amitteretur; ob refiftentiam
auftam & fimul quadratum temporis diminutum in eadem ratione
fila duplicata. Paribus igitur pendulorum velocitatibus motus *.
quales in aere ofcillationibus 5-35 & in aqua ofcillationibus i f amiffi
lunt; ìdeoque refiftentia penduli in aqua eftad ejus refiftentiam in
aere ut 535- ad if. Hate eft proportio refiftentiarum totarum in
cafu columniE quarta;.
Defignet jam A V -f C V* differentiam arcuum in defeenfu & fub-
fequenteafcenfu deferiptorum a Globo, in Aerecum velocitate maxima
V moto ; &• cum velocitas maxima, in cafu columnte quarte fit
ad velocitatemi maximam in cafu col umnre prima;, ut 1 ad 8; & diffe-
rentia illa arcuum, in cafu columns quarta;, ad differentiam in cafu
columna; prima; ut ad feu ut 8ji ad 4280: fcribamus in
his cafibus 1 Se 8 prò velocitatibus, atque 8 f i & 4280 prò dif-
ferentiisjircuum, & fiet A - f C = 855 & 8 A + 64C —4280 feu
A + 8C — 53 y5 indeque per reduftionem acquationum proveniet
7 C = 449i & C = ó4ff+ & A = 2 i f : atque adeo refiftentia, cum
fit ut A A V - f i C V*, erit ut 1 3 A V + 4.8 A V 1. Quareincafu columna:
quarta;, ubi velocitas erat 53 refiftentia tota eft ad partem
fuarn quadrato velocitatis proportionalem, ut 1 3 A - f 48,-« feu
6 ii f ad 48 f- , & idcirco refiftentia penduli in aqua eft ad refiften-
tiae partem illam in aere qua; quadrato velocitatis proportionalis
eft, quoque fola in motibus velocioribus confideranda venit, ut dii,
^d 4§}<s & 535 *7 conjuntìrim, id eft, ut ad 1. Si penduli
in aqua ofcillantis filum totum fuiiTet immerfum, refiftentia ejus
fuiflet adhuc major} adeo ut penduli in aere ofcillantis refiftentia
fila qua; velocitatis quadrato proportionalis eft, quoque fola in
corporibus velocioribus confideranda venir, fit ad refiftentiam e-
jufdem penduli totiys, eadem cum velocitate, in aqua ofcillantis,
ut 800 vel 5300 ad 1 circiter, hoc eft, ut denfitas aqutg ad denfita-
tatem aeris quamprqxime.
In hoc calculo fumi quoque deberet pars illa refiftentia: penduli
in aqua, qua: eflet ut quadratum velocitatis, ftd (quod rnirùm forte
videatur) refiftentia in aqua augehatur in ratione velocitatis
plufplufquam
duplicata. Ejus rei caufam inveftigando, in hanc in- f i be'«
cidi, quod Arca nimis angufta effèt pro magnitudine Globi pen- secunuus.
juli, & motum aqua; cedentis pra; anguftia fua nimis impedie-
bat. Nam fi Globus pendulus, cujus diameter erat digiti u-
n;us, immergeretur; refiftentia augebatur in duplicata ratione velocitatis
quam proxime. Id tentabam conftruendo pendulum ex
Globis duobus, quorum inferior & minor ofcillaretur in aqua, fu-
perior & major proxime fupra aquam filo affixus eflet, & in Aere
ofcillando, adjuvaret motum penduli eumque diuturniorem reddest.
Experimenta autem hoc modo inftituta iè habebant ut in Tabula
fequente deferibitur.
Arcus defeenfu primo deferiptus 16 8 4 2 1 i l
Arcus afeenfu ultimo deferiptus 12 6 3 ì l i » h
Arcuum diff.motui amifo proport. 4 2 1 I . l i I |
Numerus Ofcillatiomm 3I 61 12 A 21} 34 53 627
Conferendo refiftentias Mediorum inter fe, effeci etiam ut pendula
ferrea ofcillarentur in argento vivo. Longitudo fili ferrei erat
pedum quali trium, & diameter Globi penduli quali tertia pars digiti.
Ad filum autem proxime fupra Mercurium affixus erat Globus
alius plumbeus fatis magnus ad motum penduli diutius conti-
nuandum. Tum vafculum, quod capiebat quafi libras tres argenti
vivi, implebam vicibus alternis argento vivo Se aqua communi, ut
pendulo in Fluido utroque fucceffive olciilante, invenirem propor-
tionem refiftentiarum : & prodiit refiftentia argenti vivi ad refi-
ilentiam aqua;, ut 1.3 vel 14 ad 1 circiter : id eft, ut denfitas argenti
vivi ad denfitatem aqua;. Ubi Globum pendulum paulo majo*
rem adhibebam, puta cujus diameter eflet quafi 7 vel f partes digiti
, prodibat refiftentia argenti vivi in ea ratione ad refiftentiam
aqua; quam habet numerus- 12 vel 10 ad 1 circiter. Sed experimento
priori magis fidendum eft, propterea. quod in his ultimis
Vas nimis anguftum fuit pro magnitudine Globi immerfi. Ampliato
Globo, deberet etiam Vas ampliari. Conftitueram quidem
hujufmodi experimenta in vafis majoribus Se in liquoribus tum
Metallorum fuforum, tum aliis quibufdam tam calidis quam fri-
gidis repetere: fed omnia experiri non vacat, & ex jam deferiptis
latis liquet refiftentiam carporum celeriter motorum denfitati Flu-
idorum in quibus moventur proportionalem efle quam proxime. Non dico accurate. Nam Fluida tenaciora, pari denfitate, procul-
P p 2 dubio