Summa rei hue tandem redit : Cometarum ingens eft numerus ;
motus eoi urn funt fumme reguläres, Sc eafdem leges cum Plane-
tarum motibus obfervant. Moventur in Orbibus Conicis, hi orbes
funt valde admodum eccentrici. Feruntur undique in omnes
Cælorum partes, Sc Planetarum regiones hberrime pertranieunt,
Sc fæpe contra Signorum ordinem incedunt. Hæc Phænomena
certiilime confirmantur ex Obifervationibus Aftronomicis : Sc per
Vortices nequeunt explicari: Imo, ne quidem cum Vorticibus
Planetarum confiftere poifunt. Cometarum motibus omnino locus
non erit; nifi materia ilia fi&itia penitus e Cælis amo-
veatur.
Si enim Planetæ circum Solem a Vorticibus devehuntur; Vorticum
partes, quæ proxime ambiuntunumquemque Planetam, ejuf-
dem denntatis erunt ac Pianeta ; uti fupra di£lum eft. Itaque
materia il la omnis quæ contigua eft Orbis magni perimetro, pa-
rem habebit ac Tellus denfitatem: quæ vero jacet intra Orbem
magnum atque Orbem Saturni, vel parem vel majorem habebit.
JNam ut conftitutio Vorticis permanere poffit, debent partes minus
denjæ centrum occupare, magis denfæ longius a centro abire.
Cum enirn Planetarum tempora periodica fint in ratione fefqui-
plicata diftantiarum a Sole, oportet partium Vorticis periodos
eandem rationem ièrvare. Inde vero iequitur, vires centrifugas
harum partium fore reciproce ut quadrata diftantiarum. Quæ
igitur majore intervallo diftant a centro, nituntur ab eodem recedere
minore vi : unde fi minus denfæ fuerint, neceffe eft ut cedant
vi majori, qua partes centro propiores aicendere conantur.
Aicendent ergo denfiores, defcendent minus denlæ, Sc locorum
net invicem permutatio ; donee ita fuerit difpofita atque ordinata
materia fluida totius Vorticis, ut conquieicere jam poifit in æqui-
librto conftituta. Si bina Fluida, quorum diverfa eft denfitas
in eodem vafe continentur; utique futurum eft ut Fluidum cujus
major eft denfitas, majore vi Gravitatis infimum petat locum :
& ratione non abfimili omnino dicendum eft, denfiores Vorticis
partes majore vi centrifuga petere fupremum locum. Tota igitur
ilia & multo maxima pars Vorticis, quæ jacet extra Telluris
orbem«, denfitatem babebit atque adeo vim inertiæ pro mole ma-
teriæ, quæ non minor erit quam denfitas 8c vis inertiæ Telluris:
inde vero Cometis trajedis orietur ingens refiftentia, 8c valde ad-
modum Jenlibilis ; ne dicam, quæ motum eorundem penitus fiftere
atque abforbere pofle merito videatur. Conftat autem ex motu C o metarum
metarum prorfus regolari, nullam ipfos refiftentiam pati quæ vel
minimum fentiri poteft ; atque adeo neutiquam in materiam ul-
lam incurfare,cujus aliqua fit vis relìftendi, vel proinde cujus ali-
qua fit denfitas feu vis Inertiæ. Nam refiftentia Mediorum oritur
vel ab inertia materiæ fluidæ, vel a defe&u lubricitatis. Quæ
oritur a defeifcu lubricitatis, admodum exigua e ft; 8c fane vix
obfervari poteft in Fluidis vulgo notis, nifi valde tenacia fuerint
adinftar Olei Sc Mellis. Refiftentia quæ fentitur in Aere, Aqua,
Hydrargyro, 8c hujufmodi Fluidis non tenacibus fere tota eft
prions generis; Sc minui non poteft per ulteriorem quemcunque
gradum fubtilitatis, manente Fluidi deiifitate vel vi inertiæ, cui
iemper proportionalis eft hæc refiftentia; quemadmodum clarifi
iime demonftratum eft ab Au&ore noftro m peregregia Refiften-
tiarum Theoria, quæ paulo nunc accuratius exponitur, hac fe-
cunda vice, 8c per Expérimenta corporum cadentium plenius
confirmatur.
Corpora progrediendo motum fuum Fluido ambienti paulatim
communicant, Sc communicando amittunt, amittendo autem re-
tardantur. Eft itaque retardatio motui communicato proportionalis
; motus verocommunicatus, ubi datur corporis progredientis
velocitas, eft ut Fluidi denfitas.; ergo retardatio feu refiftentia
erit ut eadem Fluidi denfitas; neque ullo pa£to tolli poteft, nifi
a Fluido ad partes corporis pofticas récurrente reftituatur motus
amiflus. Hoc autem dici non poterie, nifi impreflìo Fluidi in corpus
ad partes pofticas æqualis fuerit impreflìoni corporis in Fluidum
ad partes anticas, hoc eft, nifi velocitas relativa qua Fluidum
irruit in corpus a tergo, æqualis fuerit velocitati qua corpus.
irruit in Fluidum, id eft, nifi velocitas abfoluta Fluidi reçu
r rent is duplo major fuerit quam velocitas abfoluta -Fluidi pro-
pulfi; quod fieri nequit. Nullo igitur modo tolli poteft Flui-
dorum refiftentia, quæ oritur ab eorundem denfitate Se vi inerti
æ. Itaque concludendum erit; Fluidi cæleftis nullam effe
vim inertiæ, cum nulla fit vis refiftendi: nullam effe vim qua
motus communicetur, cum nulla fit vis inertiæ: nullam effe vim
qua mutatio quælibet vel corporibus fìngulis vel pluribus indu-
catur, cum nulla fit vis qua motus communicetur: nullam efie
omnino efficaciam, cum nulla fit faeultas mutationem quamlibet
inducendi. Quidni ergo hanc Hypothefin, quæ fundamento
plane deftituitur,quæque naturæ rerum explicandæ ne minimum
quidem infetvit, ineptiffimam vocare liceat 8c Philofopho prorfus