n-r Moto ftentiam fili, quae certe permagna erat, ac de pendulorum inventa
oiu'orum refiftentia fubduci debet. Hanc accurate definire non potuij fed
majorem tamen inveni quam partem tertiam refiftentia: totius mi.
noris penduli > & inde didici quod refiftentia: Globorum, dempta
fili refiftentia, funt quam proxime in duplicata ratione diametro-
rum. Nam ratio 7t - f ad i - f , feu 103 ad i , non longe abeft a
diametrorum ratione duplicata n i t ad i.
Cum refiftentia fili in Globis majoribus minoris fit momenti,
tentavi etiam experimentum in Globo cujus diameter erat 184: di-
gitorum. Longitudo penduli inter punttum fufpenfionis & centrum
ofcillationis erat digitorum 122Ì, inter punttum fufpenfionis
& nodum in filo 1093 dig. Arcus primo penduli defcenfu a nodo
defcriptus, 32 dig. Arcus afcenfu ultimo poft ofcillationes
quinqueab eodem nodo defcriptus, 28 dig. Summa arcuum feu
arcus totus ofcillatione mediocri defcriptus, 60 dig. Differentia
arcuum 4 dig. Ejus pars decima feu differentia inter defcenfum &
afcenfum in ofcillatione mediocri * dig. Ut radius 1093 ad radium
i22f, ita arcus totus do dig. ofcillatione mediocri a nodo defcriptus,
ad arcum totum 67j dig. ofcillatione mediocri a centro
Globi defcriptum : & ita differentia 7 ad differentiam novam 0,4475.
Si longitudo penduli, manente longitudine arcus defcripti, augeretur
in ratione 126 ad 12235 tempus ofcillationis augeretur &velo-
citas penduli diminueretur in ratione ilia fubduplicata, maneret
vero arcuum defcenfu & fubfequente afcenfu defcriptorum differentia
0,4475. Deinde fi arcus defcriptus augeretur in ratione
124A ad 673, differentia ifta 0,4475 augeretur in duplicata illa ratione,
adeoque evaderet 1,5195. H x c ita fe haberent, ex hy-
pothefi quod refiftentia Penduli efiet in duplicata ratione velo-
citatis. Ergo fi pendulum defcriberet arcum totum 1243^ digitorum,
& longitudo ejus inter punttum fufpenfionis & cen-
trum ofcillationis effet 126 digitorum, differentia arcuum defcenfu
& fubfequente afcenfu defcriptorum foret 1,5195 digitorum.
Et h xc differentia dutta in pondus Globi penduli, quod erat
unciarum 208, producit 318,r 3<r. Rurfus ubi pendulum fuperius
ex Globo ligneo conftruttum, centro ofcillationis, quod a puntto
fufpenfionis digitos 126 diftabat, defcribebat arcum totum 12431,
digitorum, differentia arcuum defcenfu & afcenfu defcriptum fuit
~ in qua: dutta in pondus Globi, quod erat unciarum 5-7/3,
producit 49,596. Duxi autem differentias hafce in pondera Glo-
iorum ait invenirem eorum refiftentias. Nam differentia oriuntur
untur ex refiftentiis, funtque ut refiftentia: dirette & pondera in-
verfe. Sunt igitur refiftentiae ut numeri 318,136 & 49,396- Pars EC0M',U,•
autem refiftentia: Globi minoris, quae eft in duplicata ratione velo-
citatis, erat ad refiftentiam totam, ut 0,56751 ad 0,61675, id eft, ut
,5,453 ad 49,396; 8c pars refiftentia: Globi majoris propemodum
¡rquatur iplius refiftentia: toti; adeoque partes illa: funt ut 318,136
& 45,45 3 quamproxime, id eft, ut 7 & t. Sunt autem Globorum
diametri 18+ 8c 61-, 8c harum quadrata 351/« 8c 4773 funt ut 7,438
Sc 1, id eft, ut Globorum refiftentia: 7 8c 1 quamproxime. Differentia
rationum haud major eft quam quce ex fili refiftentia oriri po-
tuit. Igitur refiftentiarum partes illae qua: funt, paribus Globis, ut
quadrata velocitatum ; funt etiam, paribus velocitatibus, ut quadrata
diametrorum Globorum.
Csterum Globorum, quibus ufus fum in his experimentis, max-
imus non erat perfette Sphxricus, 8c propterea in calculo hie allato
minutias quafdam brevitatis gratia neglexi ; de calculo accurato in
experimento non fatis accurato minime follicitus. Optarim itaque
(cum demonftratio Vacui ex his dependeat) ut experimenta cum
Globis & pluribus 8c majoribus & magis accuratis tentarentur. Si
Globi fumantur in proportione Geometrica, puta quorum diametri
fmt digitorum 4, 8, 16, 325 ex progrefiione experimentorum col-
ligetur quid in Globis adhuc majoribus evenire debeat.
Jam vero conferendo refiftentias diverforum Fluidorum inter fe
tentavi fequentia. Arcam ligneam paravi longitudine pedum qua-
tuor, latitudine & altitudine pedis unius. Hanc operculo nuda-
tam impievi aqua fontana, fecique ut immerfa pendula in medio
aqua: ofcillando moverentur. Globus autem plumbeus pondere
1661 unciarum, diametro 33 digitorum, movebatur ut in Tabula
fequente defcripfimus, exiftente videlicet longitudine penduli a
puntto fufpenfionis ad punttum quoddam in filo notatum 126 digitorum,
ad ofcillationis autem centrum 134I digitorum.
Arcus defcenfu primo a puntto in? . . I . „ T j.
filo notato defcriptus, digitorum^ ^ 8 4 * 1 * -
Arcus afcenfu ultimo defcriptus,? g 24 12 6 3 13 i * A
digitorum ^
Arcuum differentia motuiamiffol j <5 R 4. 2 1 -1 x * A
proportionality digitorum C
humerus Ofcillatiomm in aqua f t i f 3 7 114 127 13^
humerus Ofcillatiomm in aere 853 287535
Pp In