G O L F , Sinus. Deze naam geeft men
aan een arm o f uitgeftrektheit der Zee , die
in het Land inwykc , en grooter als een
Baai is: Zie dit woord. De Golven van
aanmerkelyke uitgeftrektheitworden Zeen
genoemt. Tot dezen behoren de Middelandfche
Z e e , de Zee van Marmora, de
Zwarte Ze e , de Vermiljoen Zee. Zie Zee.
Men onderfcheid de Golven in oïgenty~
ke en onmiddelyke golven, en in oneigentJy-
ke en middelyke golven: de eigentlyke golven
zyn van den Oceaan door natuurlyke
fcheidspalen afgefcheiden, en hebben geen
gemeenfchap met de Zee tot welke zy be-
hooren., dan door een ftraat, dat is te zeggen,
door een o f meer openingen die min-'
der wydte als het inwendige van den G o lf
hebben. Dus is de Middelandfche Z e e , die
geen gemeenfchap met den Oceaan , dan
door de Straat van Gibraltar heeft; zoo ook
de O o i t -Z e e , waar van de ingangen de
ftraten z yn , die men de Belt en Sond noemt.
De oneigentlyke golven zyn veel wyder aan
hunne ingangen, en meer naar de zyde van
de Zee geopent, waar van zy een gedeelte
uitmaken; tot.dit foort behoren de G o lf
van Gaséogne ;en die van Lions. De middelyke
golven zyn die gene , die van den
Oceaan door een andere golf afgefcheiden
worden ; ’ t z y dat hy ’ er een gedeelte van
uitmaakt, gelyk de G o lf van Venetiën , ’ t
z y hy een afzondertyke Zee vormt, die in ■
de grenzen befloten i s , die de Natuur haar
gevormt heeft. De onmiddelyke golven zyn
die gene die met den Oceaan gemeenfchap
hebben, zonder dat ’ er een andere go lf tus-
fchen beide geplaarft is , gelyk de Ooil-Zee,
de Roode-Zee en Perliaanfche Zee-Boezem
o f de G o lf van Perfiën.
De Golven maken een zoo groot aantal
u it , dat het zeer moeijeiyk zyn zou om ’er
een naauwkeurige ly lt van te geven. W y
zullen alleen die gene opnoemen die het
bekendlte in de vier Werelddeelen zyn. Te'
weten ;
1. In Europa, d e .G o lf van Bothnië , die
van Finland, die van Venetiën , van Lions,
van Tarente, en van Lepante.
2. In A z ia , de Golven van Perfiën en Van
Bengale.
3. In Afrika, de Arabifche G o lf, en die
van Arguin,
4. In Amerika, de G o lf van Mexiko, en
die gene die men oneigemlyk de Hudfons
en Baffiris Bayen noemt.
G O L V E N en B A R E N , Door het
woord Golven verrtaat men de beurteiing-
fche verheffing en nederdaling van het oppervlak
van het water wanneer het zachte-
lyk bewogen word. De naam van Baren
geeft men aan groote golven die zich zeer
hoog verheffen wanneer de Zee fterk bewogen
word: zie Z ee. .
G O M . ( Byvoegz.j) Bladz. 370. 1fle kol.
reg. 14. Men geeft noch in de Apotheken
en Drogiftwinkels de naam van Gom aan
harftachtige fappen: het is dus 'dat men on-
eigentlyk ze ch t, Gom Animé , Gom - L a k ,
Gom Kopal, Gom Elemni , Karanne Gom ;
in plaats van het woord Gom , enz. enz.
moeft men zeggen Harfi Animé , enz. zie
deze woorden.
Bladz. 370. ijle kol. reg. 28. Deze Tappen
in waterachtige fchèivochten gedaan zyn-
de,brengen een melkachtig pntbindzel voort.
Wanneer dit vocht door ftil te ftaan helder
geworden i s , verfchaft het een daorzink-
z e l , waar in de zuivere harft de ‘ overhand
heeft, en het geen men door geeft van Wyn
affcheiden kan. Men kan de Harftgommen
geheel oploffen door een fcheivocht, ’t geen
voor een gedeelte waterachtig, en vooreen
gedeelte gceftig is , gelyk brandewyn, water
en azyn: het is nodig dat men aanmer-
k e , dat onder verfcheide van deze fappen,
eenige meer flym o f Gom bevatten, en de
andere meer olie o f Harft.
G O M A N IM E , ( Byvoegz. en verbet.)
Deze Harft is brandbaar, citroenkleurig wit,
v a ft , doorfchynende, en zeer aangenaam
van reuk, hy verbrand ligtelyk wanneer hy
op gloeijende kolen gelechtword; men .wil
dat hy niet oplosbaar in de brandende gee-
ften is , noch mede in de wezentlyke oliën
niet, noch in de foorten van vet. Deze
Harft heeft zoo veel gelykvormigheit met
de Gom Kopal, dat men deze twee zelfftan-
digheden niet gemakkelyk van elkanderen
'onderfcheiden kan : men kan, door een by-
zondere handel wy s, haar beide in de doorfchynende
verniflen gebruiken : zie G om
K o p a l . De Harft Courbaril koomt uit
Nieuw-Spanje1, Brazil, en van de Ameri-
kaanfche Eilanden. De Heer de Pref.mitaine
',ne zecht, dat ’er de Indianen zich van bedienen
om hun vaatwerk te verniflen : zy
.gieten hem in zacht hout, ’ t geen hen tót
-toortzen verftrekt; hy vloeit uit een oude
-boom, die in Amerika onder de naam van
' C o u r b a r i i . bekent is. Deze boom is
een der grootfte en nuttigfte hoornen: zyn
hout is -hart-, bekwaam om gepol-yft te worden,
roodachtig-en uitnemen-t voor allerlei
foort van werken, en byzónder tot de rollen
die men in de Suikermolens gebruikt:
de planken die men ’ er -van zaagt, hebben
.actuien duimen breedte; men maakt ’er zeer
fchoonë huisfieraden van.
G O M E L E M N I . ( Byvoegz.) Byna
al de Gom o f Harft Elemni , die wy uit
Amerika bekomen, is dien Harft die ohei-
gentlyk Gom van den Gomboom genoemt word:
zie G omb o om.
G O M T A C A M A H A C A . (Byvoegz.)
De Spanjaarden Verzamelen door middel van
een infn-yding, die. zy in het foort van Populier
doen, die men Focot o f Kalfche Ta-
camabaca in Mexilcd* noemt; de Balfem Focot,
Zyn reuk is aangenaam; men gebruikt
hem op de wonden in -welke het koud
vuur is.
G O S S A M P IN . Dit is.een Indifche-,
Afrikaanfche en Amerikaanfche boom, wiens
vrucht wanneer zy ryp is-, een foort van
katoen voortbrengt, deze boom word op de
Franfche Eilanden Kaasboem genoemt. Hy
ontleent zynen naam van twee Latynfche
woorden -, Gojfipium, Katoen , en Pinas ,
Pynboom; om dat hy eenige overeenkom!!
met den Pynboom heeft, en een foort van
katoen voortbrengt. Zie S a i i i o ü n a .
G O U D , C Byvoegz.j) Dit Metaa l, ’t
geen in de maatfchappy van een zeer groote
nuttigheit-is, om de waarde van alles te
verbeelden,' ’ t geen noodzakelyk, nuttig o f
aangenaam aan de menfchen is , dient mede
menigvuldig om-zyn luifter-, fc'hoönheit
.en onveranderlykheit, tot een menigte fie-
raden en koftbare Juweelen, Men is , door
de konft der Vergulders , geftaagt, om dit
Metaal op een menigte ftoffen te leggen ,
aan welke het een uicerlyke vertoning van
■ zinnelykheiten koftbaarheit geeft: men heeft
’cr een fchone kleur uit weten te trekken
om de fmeltglazen en het porcelein te kleu-
I ren, -
Men kan zeggen dat de konft'der Go.ud-
dr-aattrekkers en Bladgoudüagers, in: welke
het. gemeen der Menfchen niets anders dan
een onderwérp van Koophandel,• o f ftoffe
voor de pracht zie t, aan het oog van een
Natuuronderzoeker wonderen aanbied , die
de waarnemingen niet óntfnapt zyn van
Boy/e, van den Vader Merfene , Robaült,
en byzónder van den beroemden de Reau-
mur. Zie Memori'èn van de Akademie dér
Wetenfcbappen van Parys , voor bet Jfaa'r
1713.
.G O U D B R A A S S E M . ('Byvoegz.') Dit
is een foort van Zee-Vifch welke veel-grooter
I s als een zeer groote Elft word.
De kaakbeenderen van dezen’ Vifch zyn
met vier groote maaltanden bezet, die men
Paddefteenen noemt. Deze beenachtigë knobbels
dienen den Vifch om een zekér foort
van Schelpen te verpletten, gelykt de Dun-
febalen, Mantels , enz. D e rug van den
Goudbraaflem is fcherp, en mét een vin bez
e t , die byna langs zyne geheele lengte
voortloopt, en vier en twintig doornen
heeft, waar van de elf eerftehard en beenachtig
zyn , en de andere buigzaam en kraakbeenachtig.
Deze Vifch is_des Zomers veel
beter als . des Winters ; hier om ziet men
hen zeldzaam anders dan in dit eerfte jaar-
getyden op de Markten te 'Rome', .Venetiën
, Genua , enz. men eet hen gewone-
lyk in Languedoc gedurende de Vaften.
De Goudbraaflem van den Oceaan , ver-
fchilt van die der Middelandfche Zee.
_ G O U D H A A N T J E , Tncbilus. D it
is een foort van wilde Müfch, wier wenk-
braauwen met zwarte vederen verfiert zyn,
en die zich 'ter zyden van de flapen van het
hoofd tot boven de oogen verheffen, in het
midden derzelve heeft deze Vogel een foort
van kuif van verfcheide goudkleurige vederen
op den kruin van den kop. Wanneet
dezen Vogel jong is , zoo is zyn bek eenig-
zins gekromt, zyn onderfte vederen byna
geelachtig, en zyn ftaart en vleugelen afch-
verwig; maar het opperfte van zyn rug is
bruin. Wanneer dé Vogel oud is , zoo heeft
hy een ronde, fpitze en zwarte bek; zyne
beenen zyn zwartachtig,de vederen van zyn
rug okerkleurig, zyn buik en keel zyn wit-,
T de