m E L F T ; E L E O M E L I . E L Z E ;.
een menigte uitrekende punten vertonen-, die
niet verre vaa elkanderen verwydert. z y n ,
naby het vafte land leggen en vooral in
de groote kreken geplaatft zyn die door
de Zee gevormt worden*. De alleen liggende
Eilanden vind men in het midden van
den Oceaan. De dryvende Eilanden , die
men in het opperfte gedeelte van de Adri-
atifche Zee heeft,, worden van de wortel
e n van het riet gevormt, die uitgefcheurt,.
vervoert y en door een gevlochten zyn. Het
grootfte gedeelte der Eilandjes,. die zich da-
gelyks naby het vafte land vormen, komen
van de flyk en het zand voort,, dat door de
Rivieren afgevoert word'. In de Landen in
welke het dikwyls en zwaar regent, op Mar-
teni^uë by voorbeeld, alwaar men meer als
veertig bevaarbare Rivieren te lt, ziet men
een menigte van deze Eilandjes, waar. van
eenige door diergelyke doorzinkzelen van
het zand" én flib der Rivieren gevormt zyn,
de andere zyn het gevolg en voortbrengzel
der Aardbevingen. A lle de Eilanden van
Martenique, ondergingen dit onheil in het
Jaar 17:27..
E L F T . f Byvoegz. Z y n mg heeft een-
geelachtige witte kleur: zyne zyden en buik
zyn zilverkleurig. Zyne vinnen zyn klein
in evenredigheit van zyne groote, Zyn e
tong ia zwanachtig..
E L E M E N T E N , zie H o o f o s t o flE
N .
E L E O M E L I ' . Dit is een zeer olie-
achtige- balfém, die veel dikker als honing
en zoet van fmaak is , hy vloeit uit een
Boom ih Palmyra, een Landftreek van Sy-
riën : men trekt hem mede uit de olieach-
tige knoppen van dezen boom: zie daar alles
wat men van den oorfprong van den
Eieomeli weet: deze balfèm met water in-
genomen zynde, looft de raauwe en galachtige
ftoffen-door den ftoelgang;: de zieken
die hem gebruiken worden door verdovingen
aangetaft, en verliezen hunne krachten,
maar deze toevallen zyn niet te duchten.
HioscorJdes- en Cbamiers-,
E L Z E . ( Byvoegz. ) Om een Elzenbofch
te vormen, moet men de jonge planten een
en een halve voet van- elkanderen in geulen
plaatzen. die een voet diep, en drie voeten
"van elkanderen verwydert z y n , en die.men.
E M I T E S . E M P E T R U » .
weder met aarde opvult, men fnyd de planten
twee vinger breedtens- boven de aarde
a f t men. laat hen tien en zelfs vyftien ja-
ren groeijen, wanneer men hen tot ligte
landgebouwen wil doen dienen , als hoenderhokken
, ftallen , enz.
Men wil dat de verfche bladeren der El-
zenboomen de Vlooyen verdryven. In het
Alpifche gebergte geneeft men de beroer-
tens die. van uitwendige oorzaken ontftaan,
door de lyders met een hoop bladeren van
Elzenboomen te bedekken, die in een oven
heet gemaakt zyn: dit hulpmiddel verwekt
een overvloedig zweeten.
Het Elzenhout ’t geen op den oever der
gronden groeit, die uit kalkachtige lagen
beftaan , bezit de eigenfehap om a c h te
konnen inplanten,. en zelfs, om te verftee-
nem.
E M I T E S ; D it is een zachte en witte
fteen,. waar van de Ouden gefproken hebben.
Het is een Valfcb Albafter. Zie At, .
BAS. fER. ( V a l S C H J ,
EM P E T R U M . £ Byvoegz. J Men on*
derfcheid noch een ander foort van Empe-
trum: ’t geen eenige Kruidkundigen , gelyk.
het vorige foort, onder de Heide plaatzen::
dit uyeede foort van Empetrum wofd mede
Heide met: zwarte vruchten,genoemt: dit
is een Heefter die zich meer zywaards ver-
fpreid dan zig in de hoogte verheft :h y fchietv
uit zynen voet verfcheide fteelen uit , die
een roodachtige fchors hebben , over de aarde
kruipen-, en zich wyd uitfpreiden. De
bladeren van dezen Heefter hebben zeer veel
overeenkomft met die van de gemeene Heide.
Zyne bloemen die zich v an h e t begin:
van de Maand: July tot het einde van de
Maand Auguftus vertonen, hebben een grasachtige
en witachtige kleur, en komen aan:
het einde der takken voo rt: zyne vruchten-
zyn ronde es zwarte beziën , die met fap-
vervult z yn , en voor alle andere door dé
Ouerhanen tot. voedzel verkoren worden —.
de mosachtige , onvruchtbare en vochtige-
gronden zyn die gene, welke deze Heefter
bemint: hy is zeer hartlevende, wederftaat
de geftrengfte koude , en zelfs de uitvloei-
jingen der metalen , zonder ’er door om te
komen: om deze Heefter te vermeerderen
moet men de beziën zayen wanneer zy noch
groenachtig z yn : men vermeerdert hen mede.
door affcheurzelen,.
EN -
. E N K A F A T R A H E. E P-E T I T .
E N C R I N U S y zie L 1 1 . r u m L a p i -
® e u m , . en bet artikel Z e e - P a l m b o o m,
E N K A F A T R A H E . Volgens Hub-
aier, is dit de naam. van een boom die op
het Eiland Madagaskar groeit., wiens hout
groenachtig en met aderen vervult is. Men
zecht dat het een zeer aangename reuk van
zich geeft-, gelykvormig aan die der ro zen;,
•en dat wanneer men het op een fteen met
water v erplet, en uitwendig op de borft
naby de plaats van het hart lecht, het een
krachtig geneesmiddel tegens de hartkloppingen
en flaauwtens is,
EP E X I T . Deze naam geeft men aan
•een foort van ftruik die in de natuurlyke
Savannes van Cayenne groeit, De .Indianen
maken ’er gebruik van om de neus der
honden; die zy tot de jacht fchikken , tot
bloedens tóe ’er mede te wryven, om dekrach-
.ten die zy vooronderftéllen dat deze Plant
heeft, in de wonden te doen indringen. Z y
Ichryven haar noch een andere hoedanigheit
toe, waar aan het grootfte gedeelte der C reolen
niet twyfelen; deze is die van zich te
doen beminnen wanneer men haar by zich
-draagt; dit heeft gclegentheit tot het fpreek-
. woord gegeven; men beeft hem Epetit gegeven,
wanneer men van. iemand fpreekt die
zeer verliefc is. Deze laatfte kracht is gemeen
aan zekere foorten van Liane o zie
dit woerd.
E R W E T E N B O O M , Arbw piforum
ferax. Dit is een boom die van zich zelven
in Siberiën en verfcheide Landftreken van
het Noordelyke gedeelte van A z ia voort-
-köomf. Men vind hem menigvuldiger in de
zandachtige gronden , naby de heldere en
klare waters', dan op nioerasachtige en vochtige
plaatzen. Deze boom, die zomtyds
■ ter hoogte van een middelmatige Berken-
. boom oplchiet, vereenigt het aangename en
het nuttige. Behalyen het fieraad van zyn
lo o f ; ’ t geen fchoon groen i s , en dat van
zyne bloemen die goudkleurig z y n , zoo zyn
zyne bladeren en malfche takken , een uit-
muntent voeder voor het Vee ; en door de
weeking en verrotting bereid zynde , dienen
z y noch tot een Verfftof in dit Land. De
fchors van deze boom, is veel fynder en
taaijer als die vap den Lindeboom, en dient
om goed timmerwerk te vervaardigen. Het
hout is zeer fchoon g e e l, by uitftek hart,
ERWETENBOOM ESSCHENB: 125
bevat weinig merg , en is tot allerlei draai-
jerswerk bekwaam ; wanneer hét verfch gekapt
i s , zoo heeft het een fmaak die veel
overeenkomft met die vanhet zoethoutheeft.
De Varkens beminnen de fmaak van de wortelen
van dezen boom. Zommige inwoon-
ders van Siberiën , en voornamentlyk de
Tunguzen , voeden zich met de Erweten
die hy voortbrengt: zy eeten mede zyne
bladeren , na dat zy hen van hunne bitter-
heit door de koking berooft hebben.
Men heeft opgemerkt, dat wanneer den
Erwetenboom. in een kwade grond geplant
is , hy de gedaante van een Bwergboom aan-
neemt; maar hy fehiet welig ia korte tyd in
een góede grond,op. De vermeerdering van
dezen boom gefchiec niet alleen door zyne
zaden ; maar mede door unfpruitzelen en
takken die men wortelen laat fchieten, De
Mol is de vyand en plaag van dezen boom.
Men moet hem noch, zoo lang hy klein en
„malfch is , voor de Varkens en ander tam
.Vee befchutten , die hem anders vernielen
zouden, . De Graaf van Biefcb , een Zweed
van. geboorte , die in zyn Vaderland ver-
.fcheidevan deze boomen aangekweekt heeft,
door middel, van Zaden, die hy te Petersburg
bekomen had, zecht, dat de Erweten van dezen
boom , zich gemakkelyker als de onze
laten koken, dat zy beter te verteeren, veel
voedzamer , en zeer oHoachtig zyn. Hy
v o e g t’er b y , dat hy haar heeft laten malen
en ’er koeken van bakken, die een zeer goeden
fmaak hadden. Strahlenberg befchomvt
de Erwetenboom als een foort van Acacia.
E S S C H E N B O O M . {Byvoegz.) Blad-
■ zyde 309. ide kol. regel 6. van'onder. Het
gemeene Vo lk in Engeland lecht het Zaad
o f liever de Vruchten van dezen boom, voor
dat zy ryp zyn , in een pekel van Zout en
Azyn , ert maakt ’er gebruik in de fauffen
van. Zyne bladeren zyn een uitmuntent
poeder voor de Offen , Geiten en Schapen.
. Alle deze Dieren zyn ’ er des Winters zeer
gretig na. Men moet hier toe de takken in
het laatft van de maand Auguftus o f het begin
van-September affnyden , en hen in de
. fchadmve laten drogen. Het vocht ’ t geen
■ van de Eüchenboomen afdruipt, befchadigt
alle da Planten op welke het valt.
Bladz. 310. ijle kol. regel 04. Men zou
dezen boom tót verfiering der Tuinen gébruiken
konnen : zyn lugtig lo o f , ’c geen
groen bruin , en blinkende is , zou bevallig
2 op