s tö^N ^ T : Y SK E LD : N A T . T A P : enz-. N A T Ü U R O N B E.R.ZO E K E .R .
kortRondig Feeft,. betalen. Welk éene ver-
gelyking als die van een Caroufiel: en hét,
ontwerp waar van Wy hier fpreken.? en
welk eene fchatring; zou men ..’ér; door de,
weetgierigheid, van alle. Volken niet van ho-,
pep j o n n e n ;u
' n a T U Ü R L Y K E . Y S K E L D E R .
B i t is een der zeldzaamheden, die hetlFran-ïi
fbhe Comté aan de Natuuronderzoekers aanbied
: het is een foort. van. Yskelder , die'
door de.Natuur, gevprmt is,: zie. het gene.
w y hier omtrent a^n het. einde van het. ar-;
tikel G r o t gezeept hebben*.
N A T U U R L Y K - G L A S * QByvaegz.^.
Alen .vind zomtyds in. de 'Lavaasrder Ëran-
den.de.: B e r g e n v o o r a l aan den voet van.
den Berg blecla op Ysland, een zwart glas*;
st geen zeer zwaar en zéér hard is , en ’t-
géén men zeer-fraai polyften kan.. Die glas»
wederfiaat, de werking dér lucht , die van:
alle de fcheXvochten v ;en kaniin een fmelt-
kroes niet tot finelte» gebracht worden ,-
dan door dè yyerking van een Zeen geweldig;-
vuur: zie ] L a v a epi O Bis i ö.ï a a»n s c h e .
S t e in ..
N A T Ü .Ü R L Y K - P A P I E R . Menheeft
zedert eenigen tyd in Italiën een nieuw
foort van delf baar papier -, ontdekt. . Men ,
denkt dat het yan .een vermenging van ver-
bxyzelde en .vergane Planten:gevormb is y en,
die in haren Raat van verrotting een pap
vormen, die in Raat is o'nr op het water,
te dry ven;, en waar? van de deel en, ondanks
hunne ontbinding Onderling; door middel
van een ;lym achtige zelfRandigheit vereenïgt»
blyyen. • D e Heer.Strangeiwily'dat hy ver-:’
feheidq-.-PLanten Herkent' heeft y welke., ifi'.
_Raat zyn , om-zich in eenr’ Natuurlyke Pa--'
pier te; veranderen.»,; en- onder anderen -de-
Confer-va die .overvloedig: infde moerasach- .*
tige plaatzen Yan Toskanen groéit. -
Vo or -ft ovérige $ dit :Natwuflylké Papierr
is. geen- ontdekking die - byzonder aan ^taliën;>•
is : men\vipd lietmèderop1 rvecfcheide plaat--»
zen van' Vrankryk en. B.uidbhlandX idrii in-o
verfjphe.ide andere r. landen."-- Dé/ Heer Lin- '
naus , -die het. in het. Z.weedfche Landfchap f
Daleken gevonden .heeft;,' w i l dat? dit paj5rcr :
van de< ByffeiS: gevormc word;, ;die hyi!FJos'l
aqy<P' noemt;, en 'die dóbr. derzonneRfalen b
wyi Afforóys/ -Dé Heer.MaP/mï'Z Hoogleéraar:-.
Gen.ee§kb»Rdtje-.Pifay, 1— * . denkt ».dat: ailt ebï
de vezel achtige en vl,iesa'ehtigef Planten y
wanneer,zy van hare ..»ly machtige.zelfïtandig-
heit': berooft,< - en • geheel in 9t water-on tbon-
den/zyp-y. zich in alie-foorten van papier
vsrah déren konneni;-: / ét Ih cA i
. Déj PHnten dié.: het gefcliikRev zyn om
het AJat uur lyk Papier voorthe:brengen, zyn
de Maluwen, de Zee-NeftelsyhetHonds-
gras j de ‘Netelen , dé Biezëin., de.:PaRina-
keo, de -Karbeten,, de Lupynen: y de ïBrem,.
het Zwaatdkruid ;het Hooi -het ViaCch,
hét, Stroo , de •Moerasaehdge.iBlahten y de
verichiilende föorten van .Byflhs én ' Con-
ferva , zoo wel der Moeralfen als Rivieren,
de bloemen der Boomen , enz. Hoe
Rapper eh eélder het zamehweefzel .van'deze
Planten is j: hoe. raflér zy daoTweekt en
ontbönden' z y n .; Het;'is op déze .wys "dat
’é r . zich jvan den; grond deh^MoeraRen 'een
lymachtige vochtigheit.,opheft<:> die uit ■; de
ontbondené'deelen van verfcheide Dieren
beftaatV ren byzonder;uk Planten ^ dié ihile
flyk- vermengt,; en ’er imverdÖTven’zyny'en
dus zéérgefchikt zyn geworden': om het Delf-
baar- Papier te- v o r rn e nw a a r : van wy hier
fpreke». a- v;
- N A T U U R O N D E R Z O E K E R; Dit
is een .Filofoof diede? byeen verzameling én-
Raat der .zaken .befclionwt y diei in dé Natuur
igeRrhapén-.zynmen vind' ’er ;weinig
die zich even zeer opvalJe- ;d© 'deelen--van
deze wetedfehap toeleggen, dé eene onderzoekt
dè Delfbaré Eichamén'. en' de, Mineralen
,-;een anderè tracht o p eenieërwyzige
wyze .de! byzondere1 wézens wah :het/'Ryk:
dve r PJahten te 1 e e ren:: k e n n e n V; e n r»z amtyd s
bepaaltjhy z ich , alléén . aan, dq i aankweking-
der Planten : andere vinden 1 géén .beha'gen-
dan ;alleen am/de: wetenswriardige: nafpafihf
en en waarnemingen’; over- het rR y k ider-’
)ieren.,.. o f wel i-van* ee^féan deszelis« - dee- -
len: eeiRge • breidén dien i kring vair hunne’
verbeelding u ky en . óeffehéii^^h'mét.in de--
voorwerpen ;die -hem ddmnddaiyk :^pa»ihgëh;
hunnei'óogen mjetc een ;1T el e s aoo {E gfe wape n c'
zyndé , merken- op ," enu befelmuwen ‘aUés-1
waf ’e r ' iR -deonineecbaiuheid; derPiemelen
gefehied :> andere, -.eónd atyk bepaldmIzicTi'^ an
dei waarneming: der'vefhdVelipgeri;. Diis zyn '
dq.-Mlrj'eraaikundigerr.vK^uidkujrdigen'v Dier- -
kundigen, Starrekunüigen, ^nZiidéfiLteeraaTS-.
en Uitleggers van de werken en bearbeidin--
gerr -dériNatuut.? z^tddaVtikdenrjkl e k i l ,
ÏA»0^|ViL.a?^iA(K.-Il,EJB^.VD tfi'J iy 'i’.LAICE’F/.N,.
Mit-
N A U T ILU S . N A V E L K R U ID . N E C :
M in e r a l e n en N a t u u r l y k e H i-
STO'RI'EV' : v
N A U T I L U S . (_ J!yvoegt.") Men heeft
dezen mam aan dezen Schelp gegeven ,
Waar' van dé vorm naar diep van een fchip
gelyk't j 'en de Vifch fchynt hém, in Zee
te, béftut’én , even als een Stu-urman eenfehuit
beRü'urti : ^ -
p N A - V E L K R U ID , Cyinbalariti vülga-
ris.- Déze Plant groeit tegens de vochtige
. mören'ih -dé' /wartóe landèn. Hare Réeleh
zyn zeer dun en afhangende : rhare bladeren,
zyn hbekachtig,' eyen als die der Klim,
bruin' groen aan de boven zyd e , purperachtig
aan de' -bnderzyde, Tappig en van een en
bitteren imaak. Uit deii voet •vanJ dezè
blaadjes' ■ verhëffén zièh- yoetReelfjes die - ie-
der-één-purperachtigè' bidet» önderfchrageii,
wélke'‘naar die van' de-Kalfsmuil gèlyken
Hiaaf; zy eindigen aan hét onder gedeelte in
èën-fpobr* Op de bloemen Volgen doppen
dié ’ in 'twee zaadhuisje^ verdeelt y én mét
kleine, ;platte ^ eti'gevleugelde zaden vervul
t'j. zyn-. Hét Navelkfüid- -is'* nuttig om de
bloédvlbeïjingen. té doen«ophouden,
•NE C Y D A LI-Sf ; ( VërbetêK^ \ D it-is
éen klein zwartaehtig Infeft , geen Tcheden
en' drmdswyz'e 'fpHétén heeft f-'en Vr^
wél naar ohZe Zandlopers g è ly k t; maar het
géëh ’ ér dbbr hét getal der gew-richteh vah
zyhe pbètëh », etf door dén vorm van zyne
pöóteh , en door dén vorm van zyne dek-
fchildén ; die veel kortér als het lichaam van
het InfeSt zyn v van verfchilt : de vleugelen
Réken buiten de dekfchilden u i t , én bedekken
den geheelen buik. De oogén van dit
Inféft zyn groot en uitpuilende ; het borR-
fchild heeft een Zooüi,
N E E F . QByvoegzï) Bladz, 139. i,(Ie koh
reg. 6. van bnaër. De wyfjes' Neven leggen
hunrié éijëren in de RilRaande en verdorven
watèren ; maar de kleine Infedten
voeden zich , na hunne ohtwinding met de
verdórvéh RofFen ; men kan zich hief van
door de vólgende proefneming verzekeren.
Men yult twee vaten met verdurven' water
op , en laat in hét eene alle de kléine Ne-
ven dié ’ ér zich in bevinden, waar tégen
men naauwkéurig alle de andere uit het tweede
vat wegneemt, hier na zal men zièn^ dat
het water ’ t geen metjiifedfcen vervult is , in
N E E F * N E G E R . 267
weinig tyd zuiver worden zal ,' en het ander
e , een kwade,reuk van zich geven.
N E G E R . QByvoegz.%Dezen naam gééft
men aan éen verfcheidënheid van Menfcheti
diq in Afrika woonen ,' en geheel zwart zyn-.
Men geeft aan derzelyer vrouwen ^ de naam
van Jyegef’innen-.. W y hebben achter het
woord M e n s c il:, -de bèfchryving gegeeven
van dé verfchillende rafTenr der Z warten. In
-’t algemeen, bezitvdit foort van Menfcheti
meer gebreeken, als die der andere Werelddeel
en', De Trouwloosheid , Wreedheid,
Schaamteloosheid , OngodsdienRigheid, On-
zinnelykheid en Onmatigheid ,. fchynen in
hen alle de grondbeginzelen der Natuurlyke
W e t , en-de wroegingen van het geweeten,
uitgeblufcht te hebbeu : de gevoelens van
méiüeJyden Zyn by hén opbekent: dit is een
verfchrikkelyk; voorbeeld van het verderf,
waar toe de Menfch vervalt^ wanneer hy
aan zich zei ven óvergelaten word.
Men kan het ras der Negers als barbari-
fche en ontaarde , o f yerbaRerde Volken ^
aanzien. Hunne gewoonrens j zyn zoo bui-
-tenfpbrig en/ redeloos , dat .hun gedrag , .ge*,
voegt-by hunne kleur, tangen tyd heeft doen
twyffelen , o f zy wezentlyk.Mehfcben waren
, die ygetiyk w y y van dén eèrRen Menfch
af Ramden ,om dathunne woeftheid en béeft-
achtigheid hen haaf dé wildfte Dieren, doet
gélyken.. Men hééft; eenige van dit Yolk
geziën , die zich met het vléefch van hunnè
'Medebroeders voeden, en hunne eigen Kinderen
verOonden. Byna alle de Zwarten •,
én byzonder die van Loango , befchouwen
bunné Vrouwen , a’s verachtelyke Slavin^
nen die alleen gefchapen zyn om hen te
vërinaken y te diénen , en te. gehoorzamen :
zy durven hen niet aanzien , en niet anders
dan nedérgeknielt , aanfpreeken. Zou hét
Waar zyn Kohne», dat eene zoo moeyelyke
en vernédérende Ra a t, haar niet bedroeven
■ zou ? i- Men vind: echter Negers^ die,hunne
Vrouwen vry Rérk aankleven , o f zeer ver-
liefc op hunne minnareflen zyn. Maar door
welk eene zonderlingheid is h e t , dat. de
Negerinnen die zeer vruchtbaar in Afrika
z y n , zoö Rerkin Amerika niet voortteelen ?
Het'is een zaak van aanbelang voor de Re-
geering, om de oorzaak van deze onvruchtbaarheid
na te fpooren, laten wy haar veel
eerder een misdracht noemen ; want de bitterheid
van haar lo t,'d o e t haar zich van een
laft ontdoen, die de vreugde van andere
L I 2 ‘ moe