14» G E N T IA A N . GERB: GESNED:.
wendig tegens het kolyk en de wormen te
laten gebruiken; maar men kan van dit middel
zonder vermetelhek geen- gebruik maken.
De A z i a t i s c h e G r n e v e r b -oom
me t g roo te B e z i e tica latifolia n , jfun/perus Afia- , arborea, cerafi fr-uilu, is niets
anders dan- een. verfcheidenheit van het vorige
foort-
G E N T I A A N . ( Byvoegz.) Bladz. 356.
%fte kol. reg. 3. van ond. Men kan de be-
koorlykePoëcifche befchryving van de Gentiaan
, door de Heer Haller , raadplegen.
Zie hier- iets betreffende de kleine Ameri-
kaanjcbe Gentiaan met blaauwe bloemen, waar
van de zaadhuisjes tot een Ichede dienen
om hare zaden voor de beledigingen van de
lucht en aarde te befchutten,tot degefchrkte
ïyd om ’er hen uit voort te doen komen.
Zo o ras op- dien tyd maar eenige vochtig-
heit aan het uiteinde van de zaadhuisjes
raakt, zoo^gefchied ’er een uicbarfting van
het zaad, ’t geen zich hier en gins natuur-
ly k zaait: deze waarneming, is van den Ridder
Hans S/oane -,- die haar gedurende zyn
verblyf op Jamaika gedaan heeft; en welke
door andere foortgelyke voorbeelden bevestigt
word. Men heeft mede de Kruis-Gen-
tiaan, Gentiana cruciata, waar van de krachten
mede koortsbrekende. zyn..
G E R B O I S E . D it is een zonderling
Dier om zynen vorm , en waar van men een
groot getal verfcheidenheden h e e ft, onder
de namen van Tarfier , Gerbo , Alagloga,
Daman Israël, o f Israëls-Latn ;- de voorfte
pooten van deze Dieren zyn niet grooter als
die van de Mol, en de achterfte getyken naar
de pooten van een Vogel;. deze Viervoetige
Dieren hehben een kop die ten naaftenby
gelykvormig aan diederKonynen is,eirhun-
ne tanden zyn op dezelve wys ge vormt. Hunne
achterfte pooten-hebben alleen drie vingeren
; de middelfte is een weinig langer ais
de tw.ee anderen , en alle drie zyn zy met -j
nagelen bezet. Hun ftaart is drie malen
langer.als-hun lichaam,- en met wreede hai-
ren bezet. Men vind hen in Egypte, Ara-
biën., Barbaryen , Tartaryen-,'en zelfs in
■ Siberiën; Zy. bedienen zich van hunne voor-
fte pootem, even nis van handen-, om hun
voedzel aan den mond-te brengen ; zy- hou-
dsitizieli.recht.aveseinde. op hunne achterfte.-
GEVOGELTE. GEZEGELDE AARD;
pooten , en verbergen, gewonelyk de voort
fte in hunne hairen ,. indiervoegen dat zy ’er
geen fchynen te hebben : wanneer zy van
eene plaats naar een andere gaan willen
zoo fpringen zy zeer luchtig en fnel in
plaats van te gaan , en houden zich altoos
overeinde , gelyk de Vogelen, zy gaan door
iedere fprong een uitgeftrektbeit van drie o f
vier voeten voort. Wanneer zy ruften zetten
zy zich op de knyen neder; zy flapetl
alleen des daags , en nooit des nacht; hun
voedzel is Graan en Kruiden : zy maken zich
holen-, evenals deKonynen, en hebben dé-
voorzorg om een voorraad van Kruiden voorden.
Winter te-verzamelen..
G E S N E D E N E , C a s t r a a t , Ca-
Jiratus aut Kunuchus. Deze naam geeft mén
aan een man , aan welke men het vermogen
benomen heeft van te konnen voortteelen
om hem een-zuivere en.fchelle item te doen'
verkrygen. Zie het gene wy van deze verminkte
Mannen aan het eind van het woord
M e Ns c h gezecht hebben..
G E S T R E E P T E E Z E L . Zié Zebra-.
Men geeft mede de naam van Geftreepte-
E z e l , aan- een kleine Eenfchelpige Schelp-
van het geflacht der Porceleinhoorns. Deze
Schelp ïs-met drie d-warslopende banden
van een zwartachtige rofle kleur , vetfierr.
Zie, P o r c e l e in h o o r n s ,
G E V O G E L T E . Déze naam geeft
men aan de groote tamme o f wilde Vogelenwelke
men opvoed , o f op de jacht dood *"
om op-de tafels op te dillen ; gelyk Ganz-n^
Kalkoenen, Hoenderen, Kénden, Fat[anten,T
Patryzen, Duiven-, Snippen-, enz..,
G E Z E G E L D E A A R D E N S , (B y -
'voïgzM Bladz. 359 ijle kol. reg. 6. Het is
vreemd dat de Gezegelde Aardens altoos van
een zoo-gemeenzaam gebruik in de Genees-
konft zyn ; het is bekent dat de zure vochten
op de-vette Aardens niet werken : zoo
deze ontbindende middelen baar niet aan-
grypcn -konnen , zoo heeft men weinig redenen
om te geloven, dat die gene, die zich
in de maag bevinden , dit uhwerkzel zullen
vóórtbrengen: wy zeggen vrymoedig met
bet verftandigfte gedeelte der Geneesheeren-
dat men het gebruik der Gezegelde Aardens;
als een misbruik befchouwen kan: In d e r daad,,,
20.0 z.y_ in, dejeerfte ingewanden- niec:
G E Z I C H T , G IA M -B O .
ontbonden konnen worden , zoo moeten zy
alleen de maag vermoeijen, zonder dat zy
in de dierlyke huishouding kunnen overgaan.
Zoo ’er zich een gedeelte van ontbind , zoo
is dit èen bewys dat de Gezegelde Aarde,
met een gedeelte kalkachtige Aarde jgemengt
is ; en alsdanmoeft men veel liever opflor-
pende Aardens gebruiken , gelyk gewaflèn
K r y t , Kreeften-oogen-, enz. Zoo het aan
het yzerachtige gedeelte is , dat men de krachten
van de Gezegelde Aardens toefcbryft,
zoo zou het veel eenvoudiger zyn , dat men
yzerachtige middelen gebruikte.
Men zé ch t, dat men in Spanje van een
fóort van Aarde gpbru-ik maakt, die ten
naaften by dezelve krachten h e e ft,. en die
men de naam van Bucaros geeft. Zie dit
-woord. De Aemenijcbe Bolus , die zoo beroemt
als een inmengzel van den grooten
Theriakel is , heeft een bruinroode kleur..
G E Z I C H T , Fifus. Dit is een-werktuig
waar "van wy meer byzonder op het
artikel Zinnen , in het Woord M e n s c h ,
gefproïen hebben.: zie dit woord , en dat van.
Do s»
G IA M -B O . Deze Boom groeit in de
Ooit-Indiën, hy is door den Reiziger Boin ,
in zyne Flora Sinen fis , befchreyen en uitgebeeld..
Men onderfcheid twee- foorten van
den Giam-Bo. Die van het eerfte, brengt
purpere bloemen voort : zyne bladeren- zyn
glad , acht duimen lang., en drie duimen
breed; zyn vrucht, is. half rood,, en half wit,
zy heeft de grootte van onze kleine Renet-
appelen, en bevat een vleefch, ’ c geen ten
naaften by dezelve fmaak heeft : men maakt
’er in dat Land ,. uitmuntende Conferven
van. Deze vrucht „ is- in het begin van de
maand December ryp: zy heeft geen kernen,
maar een ronde-noot, waar van de Amandel
groen en taai, is : de Boom die haar voort-
brengt is te gelyktydig met bloefiem, groene
vruchten, en rype vruchten bezet. Het ander
foort van Giam-Bo , groeit te Malakka ,
te Macao , en op het Eiland Hiam-Xam:
zyne bloemen zyn geelachtig :. zyn vrucht
die een fterke rozen-reuk heeft, is-geel.; en
heeft een kroontje , even als de Granaatappelen:
zy word in de maanden Maart en
July, ryp :. haar Noot is in tweededen ge*
fitheiden, maar haar vleefch is zoo zoet als
dat van. he t eerfte. foort rins. is».
GIBOYA. GIFT-MEHL. r+t
G I B O Y A . (Byveegz.~) Men-gift dat
deze Slang , weinig van de Boiguacu van
Markgrave , van den ConftriSor o f Fcrwor-e
ger van Kempfer, noch van de Jaboya van de
Laat, en mogelyk niet van de Pimperab van
Seba verfehilt , en zelfs niet van de twee-
Slangen , die onder de naam van Koningin
der Slangen, van de Anacandaia o f Domme
Slang, bekent zyn.
G I E T E R . Zie deszelfs artikel op het
woord Z e e - P i j e n ,
G I F T -M E H L . Deze naam gevende
Duitfche Myn werkers aan het Vergiftig Meel,
Q een Arzenikale zelfflandigheit) die zich van-
den Cobalt affcheid, wanneer men hem roostert
om ’er Zafloer van te bereiden : zie C o-
b a l t en R o t t e n k -Ru ih.
G I N Z I N G , of G I N S - E N G , o f
G I N G - S E N G . QByvoegz, ) Deze Plant
word door de Chinezen Pet-Si , en door de
Iroquezen Garentoguen genoemt,. Q deze beide
woorden betekenen in de-talen van deze
Volken Men/chen-dyen')-, zy is in Vrankryic
bekent ,, zedert dat de Siamfche Afgezanten
haar tót een gefchenk aan L o d ew y k dem
XlVden , brachten. De Chineefche Geneesheeren
,. hebben geheele boeken ,. over- de:
krachten van dit Geneesmiddel- gefchreveu,
’ t geen zy met de namen van Geefiacbtige:
drogery , Zuivere geeft der Aarde , en Geneesmiddel
voor de. mftervelykheit, verfie—
ren.
Bladz, 393. 2de kol. reg. 6: van ond. Maar;
de.voornaamfte kracht van deze Plant, be-
ftaac waarfchynelyk hier in ,. dat zy groote
voordeelen aan den Keizer van China ver-
fchaft. Men bewaart die gene voor dezen)
Vorft ,.. als de befte zynde , die men op de
Bergen van Tfu-Toang-Seng, inzamelt. Welke
pogingen men in Europa ook heeft mogen.
aan wenden om de Ginzing van Zaden té-
doen voortkomen , zoo heeft men ’er echten
niet in konnen ftagen..
A lle de Ginzing.die men ’sjaarlyksin T artaryen
inzamelt-,, en-waar van-de hoeveelheit
ons onbekent is- , moet in het Tolhuis van
den Keizer van China gebracht worden , die
’ ér twee onfen-van vordert voor het hoofdgeld
van iederen Tartaar , die tot deze inzameling
gebruikt word: vervolgens neemt:
dezen Keizer het overige tot een.zekereprys-
Si 3i «wen,,