voGELLuizpsr.41a V O G E L B E K r V O G E L L Y M . v o l l e r s -a a r d e ;.
( gelyk: Holland en Duitfchland ) fchenen
over Spanje te koomen,. om zich naar het
Noorden te begeeve-n.
Men ziet dat de verteering in de Vogelen
door de ontbinding en wryving gefchied.
De Heer de Reaumur , die de verteerings-
wyze der Vogelen, nagefpoort h e e ft, deed
eenige jonge Kalkoenen , glaze bolletjes
doorzwelgen om deze laatfte -eigenfchap
van verteering te bewyzen; ’t.geen hem vry
welgelukte.
V O G E L B E K , £Byvoegz. en Verbeu)
Dit is.dat deel van den kop der Vogelen,
welke hen tot een mond verftrekt hy is
aanmerkelyk omdat hy.puntachtig gevormt
is , ten einde de lucht gemaklyk te konnen
klieven , en- dat hy van den aart van het
h o o r n e n hard is , om het gebrek der tanden
te vergoeden. Men heeft vogelen, wier
b ek gekromt o f boogswys is , om hunnen
prooi vaft te konnen houden , en te ver-;
fcheuren. In die genen die hun voedzel in
de moerasachtige plaatzen zoeken moeten ,
is den bek lang en dun ; in tegendeel is hy
in die gene die hetio de flyk zoeken , lang
en.breed, enz.
V O G E L L Y ,M . „ QBy'voegZi) Vermits.
de foorten van Vogellym , en byzonder ,
der H u ift,, die voor de befte gehouden
word, wel ras-hare krachten verliezen., en
dat z y in het water van geen. gebruik, zyn
konnen , zoo heeft men een byzonder foort
uitgevonden , ’ t geen de eigenfchap bezit
om het water.zonder eenig nadeel, te. weder-
ftaan. Zie hier de wyze op welke men haar
bereiden moet: voegt by. een pond Vogellym
van H u ift, die zorgvuldig gewafïchen
en geklopt is , een gelyke hoeveelheit vet
van V ogelen, ’ t geen nodig is om haar vloedbaar
te maken : voegt ’er noch een.onsfter-
ken Azyn-, een half ons. Olie. en zoo veel
Terpent.yn by ; laat alles -eenige minuteiA
op een klein vuur koken , met het geftadig
om te roeren , en wanneer men ’ ér gebruik,
van maken w i l ,. zoo moet men haar warm
doen wotden ,. eindelyk om te. beletten .dat
deze lym des winters-niet. bevrieft , zoo
mengt men ’ er een weinig Peter-olie onder.
Deze Lym is- niet alleen-goed om vogelen-
te vangen maar zy dient mede om de wyn-
ftokken voor de Rupzen te befchermen : en
verfcheide byzondere Planten voor de aanvallen
der Infcólen. te,bewaren : . men vind.
mede een fterken Lymin de takken der Vlier*
en in de Narciffen en Hyacinthen bollen :
wanneer men de ingewanden van verrotte
Rupzen neemt, en hen met water en olie
vermengt, zoo bekoomt men een zeer kier
verige vogellym..
V O 'G E L L U I Z E :N . Deze Infec-
ten verfchillen , volgens de verfchillende
vogelen , wier lichaam z y bewonen. Die
van den Buizert zyn zeer groot, en bruin ;
die van de Huis-Mufch is vaalrood, en zeer,
klein; die van de D u if, is byna.draadswys;.
die van den Raven is-fchoon graauw , hare.
fprieten zyn kort en achterwaarts, o v'ergebo-'
gen.: die van de Kalkoen die- men mede op-
den Sperwer vind, heeft een ruigen k o p ,,
en het borftlchild. hartswys gevormt.; die
der Hoenderen beweegt onophoudelyk hare
fprieten , en haren buik is met zwarrge-;
zoomt: men vind haar altöos van een ander
foort van Luis vergezelt, wier kop en borft-v
fchild aan beide zyden puntig is. Men vind/
in Rhedi en Linnceus, de befchryving van de^
Luis der Kraanvogelen , der Koeten , Gan-,
zen , Wilde - Eenden , Zwanen,.. Reigers,;
Ekfters , Pluvieren,. Taalingen , Paauwen,*
en, Spreeuwen..
V O L L E R S —A A R D E . , ( Byvoegz. ) '
Men geeft den naam van Vollers~mergel aan?
de aarde die/in de ftofweveryen gebruikt:,
w o rd , om de Wolle Stoffen te reinigen,-.
en van den-.olie te. ontdoen , die tot de bereiding
van deze. ftoffe noodwendig,: gebruikt:
moet worden*
_ Men delft een menigte- Vollers-aarde, uit,
zekere grachten , naby Brick-Hill in .het/
Engel fch Landfchap StrafïbrdsMre alsmede
naby. Riégata in Sui;rey , ennaby Mard->
ftone in het Graaffchap K e n t n o c h naby
Nutley. en Petworth in het Graaffchap. Sus-
fex. naby Woodburn in Bedfordshire ; en,
op het Eiland. Skies* in- Schotland. Men»
weet dat deze aarde, volftrekt’-noodzakelyk
is. om de Lakenen en Wolle Stoffen wel te '
bereiden: het is om deze reden, dat de
Vreemdelingen die-ter fluik Wol uk Engeland,
weten te voeren nooit’ de volmaakt- t
heit der Lakenen van dit Koningryk konnen
evennaren , zo o :zy deze Vollers-aarde me- :
de niet hebben : dit is de eenigfte reden ,
waarom men ’er een fluikhandel mede dryft;;
en de reizende Kooplieden weten , dat de
zelve, ftraffen tegens die. gene. bepaalt zyn ,'jt
welke-
VP-LUGE-LLA. V O O R .T T E E -U IN G.
welke'deze aarde naar vreemde Landen voe-,
ren , als die zulks de Engel lelie Wol doen.
I-n het Landfchap Surry, delft men de Vol-
lers-aarde uit putten , waal* van de wanden
even als die van. de Koolputten , onder-
lihraagt worden. Tuffchen B r ickH il en
Woodburn , heeft men een groote Heide ,
welke met heuvelen-bezet i s , waar in men
dezelve aarde vind: de openingen zyn aan-
merkölyk., en-by wyze van een omgekeerde
kegel uitgedolven ; men onderfcheid duide-
lyk de kleur en dikte van de verfchillende
foorten van aarde , die haar vergezellen*
Onder het oppervlak, van- de aarde , op de
diepte van .e en -voe tvind men een laag van
fyn zand,-’ t.geen rqodachidg;g?el i s r emdie
een dikte van negen-of tien voeten.heeft;
vervolgens ontmoet men gedurende dertig
o f veertig voeten,, verfcheide beddingen van
graauw en wie zand ;, lager een laag,.van twee
voecen en een halve ,, van een ver zand , . ’ t
geen mét rpodachtige aderen gemengt is ‘r
vervolgens een laag ter dikte van-een voet,.
van een middelmatige vette aarde, die mede
een weinig zandachtig is;, en eindelyk ,.. de
Vollers-aarde zuiver in-èen bank van zeven
o f acht voeten, dikte. Deze bank van Vo llers
aarde., is. in verfchillende lagen onder-
fcheiden:, de plaatzing van deze bank is in
een horifomaal vlak men be-arbeid haar
met’ c houweel. Deze aarde heeft-een groenachtige
gtaauwe kleur, die in de lucht ver-
dwynt, in welke zy zoo hard. als Spaanfche
Zeep word.
„ In Vrankryk, Holland y enz. maakt men
menigvuldig gebruik van Pis in plaats van.
Vollers- laarde ,.. fohoon men haar mede in
Vrankryk zou konnen vinden.. De Vollers?-
aarde bezit me'de noch de eigenfehap van
de groeijing. der Planten-te v.erhaaften ,. en
de. gronden te verbeteren : wanneer zy iri
Azyn ontbonden is , zoo doet zy depuiften,
de bladeren , enz. verdwy'neri , zy geneeft
de brandingen ,. en. fluit den voortgang der.
ontfteekingen.
. V O L U C E~ LL A'. Dit is e en In fe 61 ’t
geen men op den Roofenboom vind, en ’ tgeen
men met de Vlieg-veyward heeft : maar’ t
geen ’ er door zynen langen fhuit van ver-
fchild, hy is in twee deeleh-gefcheidénen-
in een harde , ujtfteekende en .Tpitze fchede.
bevat: zié V l i e g .
V O G R T T E E L I N G , Generatio. De.
voortteelihg van de lichamen in ’ t algemeen,r
is een verborgentheit waar van de Natuur:
het geheim voor.zich alleen behouden,heeft.
Door het woord Koortteeling ,-verftaat meiv
het vermogen, om zynes gelyken voort te
konnen brengen , ’t geen aan de werktuige-
lyke wezens, verknocht is y en ’ t geen byge-
volg. een der voornaamfte kenmerken is ,
door welk de Dieren en Planten van die lichamen
onderfcheiden zyn , die men Mine-
raten-noemt :-het is'dus door middel van de-
voortceeling , dat de keten der. achter een
volgende beftaanlykheden van de byzondere'
wezens gevormt word , die het onafgebroken
beftaan van de verfchilleude foorten vam
wezens uitmaakt..,
De werktuigelyke werkingen welke tot de-
wedervoortbrenging der Planten en Dieren
trachten en dienen , zyn van verfchillende-
foorten-, met betrekking op deze twee ge-.
flachten van wezens , en van ieder derzelver-
in ’ t byzonder.- Im’ t algemeen-hebben de
Dieren twee foorten van- werktuigelyke ge-
ftellen , die wezentfyk onderfcheiden , en
tot dit wei:ks. gefchikt zyn. Dit werktuige-
lyk geftel -maakt dat gene u it , dat men den^
naam van Sexen.geeft: het is-door de veree-
niging der beide Sexen dat de Dieren zich
gevyonelyk.yerme_nig¥.ü]digen •; in plaats dat
’er geen foort van merkbare.paring in de voort-»
teelende wezens van het Ryk der Planten
plaats heeft: zie. de- woorden P l a n t ,
B o o m , en K r-uidkunde. * W y hebben
zoo even gezecht , dat de vereeniging der
Sexen in de Dieren ,, het gemeenfte middel
is , door welk de vermeerdering der byzondere
wezens gefchied;, dit vooronderftelc
bygevolg dat dit het feeiftgfte niet is. In der->
. daat,. men heeft Dieren die z ic h , even als
de Planten en op dezelve wyze vermeenig-
vuldigen : zie op het artikel D ie r .
. Vermits de voortteeling van den Menfch ■
onder alle de Dieren , die gene is , waar in-
wy het meefte belang hebben-, zoo is zy bygevolg
die gene die ons tot> een voorbeeld
dienen moet; en dit is-een onderwerp, waar
van wy op het artikel Mensoh , verflag
gedaan hebbenden des te.meer ,.om dat alles
wat over dit onderwerp met betrekking
tot het Menfchelyk foort kan- gezecht worden,
byna op. alle andere foorten van Dieren
toepaffelyk is , tot^welker weder voortbrenging,
de vereenigde werking van twee'
byzondere wezens vereifcht word; dat is te*
zeggen , dat een mannetje en een. wyfje.-,
É f f 3t„ meti