K O P E R . . K O R A A L . . k o r a a l g e w a s s e n ;
deren: zy ■ heeft een fterke en onaangename ■
reuk, wanneer men ’er voorbygaat;- echter •
is z y aangenaam van fmaak: men maakt van
hare bladeren' by wyze van thee gebruik,,
o f in een-bad, regens de hardnekkige koorts-
zen..
K O P E R . ( Byvoegz. ) Dit is-onder alle
de metalen dat gpnev waar van dé ert-
zen de grootfte verfeheidenheden bezitten..
Het Japanfche Koper, Word om zyne hard-
heit hoog gefchat: het beftaat uit kleine en.
zeer. dunne baartjes. Deszelfs verdienftë
beftaat hier in , dat het by uitftek zuiver is.
Het is , gelyk het Tirolfche, het minfte aan -
roeften en zwart worden 4 in- de lucht onderhevig.
.
Bladz, <90. 2de kol. reg. 7. van onder.
Dè Azuur kleurige Koper - Rrtz is een zamen-
weefzel die haar naar glas doet gelyken ,
op de plaats op welke zy. gebroken is.- De
gemeenfte en mogelyk de armfte Koper-
i£rtz, is de-koperachtige Pyriten, o f de gee-
le K o p e r -E n z : z y bevat behalven Koper,
Y z e r , -Zwavel, Arfenikum, enz,
Onder de Metalen is-het gemineralifêér-
de Yzer alleen moeijelyker om te fmelten.
Het Koper gloeit lang in het vuur, voor
dat het fm e lt: het geeft aan de vlam een
kleur , die met het .groen en blaauwover-
eenkomften h e e ft:, en de bewerkingen die
men het doet ondergaan , zyn overal niet
volftrekt dezelve: z y verfchillen volgens de
hoedanigheden der Ertzen. Vo or ’ t over
ig e ,, byna overal , word-de-uitfchieting,
ftamping, zifting , . waflching-, rooftering-,
fmelting en rafinering vereifcht,
Bladz..599.- \fte kol.-reg. 15. van onder.
Men fchat tot deze zaken het geele Koper
hoger als het roode Koper , ’t geen meer
aan groen worden onderhevig is: het geele
Koper is mede veel harder,
Zoo men een. wydlopiger- omfchryving
over de Koper-Ertzen begeert, en over de
bearbeidingen:, die mem haar doet ondergaan
, enz, zo o kan men hier omtrent my-
ne Mineraalkunde, en het Woordenboek
der Konften en Handwerken raadplegen,.
K O R A A L . fByoegz.') Men kent geen
voortbrengzel der Natuur , over welk de
Oude en Latere Schryvers zoo veel gefchre-
ven hebben. De wetenswaardige ontdekkingen
van den Heer Peyffonel, C wanneer
fcy. zich in \ jaar 1725 op. de Barbaryfche
Kuft bevond)' hebben' in ’t vervolg bewezen
, dat de- Koralen - wezent-lyke voort
brengzelen van Zee-Wormen, enz. zyn.
Het Roods o f rooskleurige' Koraal-, is het
gemeenfte: men vind het in de Adriatifche
Zee. Het is niet zeldzaam, dat men Koraaltakken
vind, waar van de- dwarsfnede
verfcheide evenmiddelpuntige lagen aanbied;
die rooskleurig, geelachtig', wit en violet
zyn.
De bereiding van het eigentlyke gezegde
Koraal , dat gene. dat in de Apothekers
winkels-, onder de naam van geprepareert
Koraal bekent is-, beftaat hier in dat men
het in een yzere mortier-tót poeder brengt,
z ift , ■ op een porphyrfteem fyn wryft, .en ’er
vervolgens koekjes van-vormt» Dit Koraal-
koomt in het zamenftel der confedbiën van
de Hylchinten en Alkermes ,..en in de tand--
poeders,.
K O R A A L G E W A S S E N . (.Byvoegz)
Bladz. 606, ifie kol. reg. 28. De Sponsge-
•maffen zyn een ligte, graauwachtige o f geelachtige.
zelStandigheit-, die zacht en zeer porieachtig
is , en een groote menigte water
in evenredigheit van bare- groote- inzuigt.
Men. vind fponflen-, die naar groote buizen
gelyken, en andere naar honingraten .,d'of
trechters : men vind ’er mede die getakt
zyn, deze noemt men getakte fponfenP ■
D e-Byne Sponffen verfchillen van. die gen
e , die men Grove Sponffen> noemt, om dat
haar zamenvlechtzel veel vafter is , en hare
poriën nader by elkanderen- ftaan. De beste
en fynfte, hebben een graauwe afchver*
wige kleur. De bereiding van-de Sponfien
beftaat bier in, dat men haar in zoet -water
laat weeken, om haar van haren- Zee-reuk
te-beroven: de Reukwerkers-wafichen-haar
noch verfcheide malen met ro o ze-wa ter,
of.water van Oranjebloemen,-enz. Men
laat haar zoo dikwyls-drogen, eindelyk be-
fproeit men haar met een dun ftraaltje olie
van Amber: . Die foort van Sponflen, hebben
alsdan een aangename reuk , . wanneer
men zich- wafcht,-.
Bladz. 608. 2de kol, reg. .24..' van onder.
Men moet zich niet verwonderen-, .dat men
in de Zee Koralen vind, waar.van de uiteinden
noch zacht zyn ,. vermits deze uiteinden
de laatfte trap van den arbeid der
Infeéten zyn ,. en de verlenging van een
lichaam , ’ t geen zeer fchielyk aangcoeit,,
en het gene geen hardheit en zelfuandig--
heit
K O K IN TH E S M E T A A L . K O R N A L :
heit verkrygt, dan naar mate , dat de- In-
ffeélen hunne celletjes o f woningen vergroten
, o f veel eerder vernieuwen willen. Het
leedjes Koraal is o f w it, en men vind dit
" gewonelyk op de ftranden van Jamaïka; o f
ro o d, en men vind dit menigvuldig in In-
diëu.
K O R IN T U K S M E T A A L . ffBy-
voegz.y Dit is dat beruchte metaalachtige
zamenftel,- waar van het geheim zedert verfcheide
eeuwen verloren is. De Syrifche
Gverzetter van den By b e l,-w il dat de vaten
die H ie r a m aan S ALOMON voorden
Tempel gaf, van Korinthes metaal waren,
Deszelfs zeldzzamheit ,-fchynt de voornaam-
fte oorzaak- geweeft te z yn , dat ’er de prys
onmatig hoog van was. Men maakte ’er zoo
veel werk van , dat het een. ipreekwoord
■ wierd, dat die gene welke bekwamer in de
Konften als andere fchynen wilden, de zui-
verheit van het Korinthes Metaal riekten.
D it is het. onderwerp van een der bevallige
Puntdichten van Martialis:.
Gonfuluit, nares-an olèrent tem Corintbum,
Culpavit Jlatuas, & Polyc/eté, tuas.
„ Myn waarde Poiycletes, hy heeft uwe
,, Standbeelden veroordeelt, om dat zy in
„ zyn neus de reuk van het Corinthes . me-
„ taal niet - hebben,!’
K O R N A L Y N . (Byvoegz.) Men kan
dezen Steen met het Jaspis niet verwarren,
hoe rood hy ook - zyn ■ mag, vermits by on-
doorfèhynende i s ; noch methet'roode Agaat,
waar van de vleefchkleur verbleekt, en even
als verdooft is-, in vergelyking van die van
den Kornalyn ,. die echter bekwaam-tot alle
tinten van het zuiver rood is.
Vermits de zuiverheit der kleur , . altoos
in de fteenen een fyne. o f gezuiverde deeg
veronderftelt, zoo heeft die van het Kornalyn
hier in veel overeenkomft met die van
het Agaat, en van den Sardonix. Dus maakt
een fteen waar van dè. kleur op het rood
en oranjeachtig trekt, de benaming dubbelzinnig;
maar men zou lconnen zeggen , dat
hy een Sardo--Agitat is , o f half Kornalyn,
en half Agaat.
K O R N O E L J E B O O M . (Byvoegz:)
D it is een boom waar van men verfcheide
lbprcen onderfchèid,en vooral twee voorname
K O R N O E L J E B O O M . 205-
foorten, die onderling zeer veel in groote,
fcSiikking. der bloemen, vorm der vruchten,
en hoedanigheden van het hout verfchillen;
maar die. de Meth'odiften- altoos met elkanderen
vereenigt hebben. Deze hooftonder-
fcheiding beftaat in Kornoeljeboom mannetje
en Kornoeljeboom vijfje', echter bevinden zich
deze kenmerken valfchelyk geplaacft, en
brengen tot dwaling , vermits ieder foort
van dezen boom, mannetje en wyfje te gelyk
is. Vermits men zich dus ontflaan moet
van deze misleidende benamingen te bewaren,
zoo zullen wy den ge waanden Kornoeljeboom
mannetje, onder den enkelvoudigen
naam van-Kornoeljeboom befchryven, en die
gene. die men mede ten onrechten voor het
wyfj.e aangezien heeft, onder die van bloed-
kleurige Kornoeljeboom.
De Kornoeljeboom is-een boom van een
middelmatige groote,. die vry gemeen inde
boftchen en Keggen is. Zyn ftam is bochtig,
kort, kwaftachtig, en meteen menigte
takken bezet. Zyne rosachtige graauwe
fchors , gaat los , wanneer den ouderdom
haar heeft doen barften. De bladeren die
zich alleen tuflehen .de bloemen ■ en vruchten
vertonen,.zyn donker groen, enz. Op de.
bloemen volgen vruchten , -die de olyven
evennaren, maar zy zyn rood, zacht, vleesachtig,
en bevatten een noot,.die in twee'
afdeelingen gefcheiden is ,, welke, ieder een
amandel bevatten..
Den aangroei van den Kornoeljeboom is
zoo langzaam, dat hy tien jaren nodig heeft
om tien voeten hoogte te verkrygen : hierom
heeft zyn hout, .’ t geen zeer hard is , de.
eigenfehappen van dat van den Sorbenboom»
De ongeftekheden van de lucht zyn niet in.
fta a t, om - zy.nen aangroei te verhinderen :
hy fchikt zich naar alle gronden , en naar
alle ftandplaatzen.. Deze boom is niet ge-
heel van bevalligheden ontbloot, Zyne bloemen
vertonen zich vroegtydïg ,- zyn vry
zichtbaar, en duren zeer lang, zyn lo o f heeft
een fchoon groen, word nooit door de In-
fédïen aangetaft, en verduurt de fchaduwe-
der andere boomen, en de regelmatige gedaante
die men aan den Kornoeljeboom geven
kan, zonder zyne vruchten tebeuadee--
len , moeten aanfporen om hem in zekere
gevallen, tot verfiering te gebruiken, ’ t zy
methem aan dé lage fchutten ofin de fchuil-
plaatzen te planten. Men kan de Kornoel- -
jeboom door uitfpruitzelen vermeerderen, die
uit den voet vütfchieten, .en dit is de kor-
C c 3.; ftê :