üI
I I
10(5 G e s c h i e d k ü n d ë
■ I
IS
JKLSii waar toe de Zanden , Keijen en Edele Ge
' 6’ fteenten, als ook de Kwarts, Kryftallen enz. •
Gefigureerde, als de Adelaar- en Donderftee-
nen.; Verfieeningen , Dierjieenen. 5. M i n e -
» a a l e n en Halfrnetaalsn , gelyk de Kwik,
Spiesglas, Bismuth, Spiauter, Potlood, Kala-
mynfteen, BIoedfteen, Magneet, Bruinfceen,
Rottekruid , Bergblaauw , Kies , Kobalt, Ba*
fa it, Amaril, enz. <5. M e t a a l e n , Goud,
-Zilver, Koper, T in , Lood, Yzer.
iing^arT mIs^aSeD 5 in deeze verdeeling voorko-
BoBBHAA-men(^e > gaa ik voorby. Deeze Autheur, Lyf-
Arts van den Koning, hadt zyne meefife onder-
rigriHgs onder anderen, bekomen vandengroo*
, ten B o e r h a a v e te Leiden , door wien ,
in de Grondbeginzelen der Scheidkunde , een
befchryving der Delfftoffen gegeven wordt, op
den voet van eene geheel andere verdeeling (l).
In de eerjle plaats ftelt die Hoogleeraar de Me»
t a a l e n en betrekt daar toe G o u d , Kwikzilver,
Lood , Z ilv e r , Koper, Y ze r , Tin 5
ten tweeden befehryft hy de driederley gemee*
ne Z o u t e n , Steen- Bron-en Z e e -Z o u t, de
Sal-
1 1
W m
I
O) CHEM. Vol. t. p. 31. Lugdb. 1731. Quarto.
(m) De Weet Wallebius befluit, dat Boerhaave juist
geen volkomen Schets van 't Ryk der Delfilofïen heeft wil-
en geeven. Zyn Ed. zou hebben kunnen aanmerken, dat
die Hoogleeraar zulks alleen gedaan had ten dieufte der
Scheidkunde , waar de Steenen van veel minder belang
zyn dan de Mineraalen. Voorts geeft hy die , verdeeling
van onzen Hoogleeraar zeer gebrckkelyk op • het Spiesglas
on*
m a m W B S mmm
SM ®
J3ER M l S E R U o e i t J
Calneter, Borax, Sal Armoniak en Aluin: in de luwt»
$derde plaats de Z wa v e l s , waar toe het O r-niso*
piment en Rottekruid, de Steen - Olie en
Bergharst, de Steenkoolen en Barnfteen , zyn
betrokken; ten vierden de St e e n e n , on-
derfcheidcn in geheel , half o f niet doorfchy•
tiende : op welken de Aarden volgen , waar
onder vette,', gelyk de Kleijen , Pot Aarde en
magere , Kryt , M ergel, Oker : ten vyfden,
eindelykjde Ha l fme t a a l eN, welke door
hem allereerst onderfcbeiden worden, in zoda»
nigen, die uit Metaal en Zout beftaan, gelyk
de Pyrieten en Vkrioolen; die uit Metaal m
Zwavel femengefteld zyn , als Cinnaber, Spiesglas,
Bismuth, Spiauter; uit Metaal en Aarde
o f Steên, gelyk de Lazuur-Steen, Bloedfteen ,
Magneet en Oker (wz).
Weinige Jaaren daarna, kwam de beroemde ^DrleKlas^
L i nnai u s, in de eerfte Schets van zyn Sa-£iNN_®us,
menftel» der Natuur (» ) , met een nieuwe Verdeeling
der Delfftoffen ter baan. DrieKlasfen
ftelde zyn Ed.; de eerfte van Eenvoudige, de
tweede van Samengefielde ; 'de derde van Samenonder
de Metaalen pluizende, en de Borax uithalende 6h*
der de Zouten : als ook de Aarden tot een hoofdverdeeling
maakende cn niet berispende, dat de Ofcr eerst onder de-
zelven , dan onder de Halfmetaalen komt. Aarde of Steea
verandert de natuur der Metaalen niet, maar brengtze tot
de Ertfen. Zie WAIA. de Sy/ltm. Mhitralogkis, p. 70.
(k) C aeu L innki Syftema Naturk, Lugdb. 1735. Tabulat
in plano.
III. deel. I. Stuk,