iNLEr-
D ÏNG ,
Of het
Watet de
oiilprong
*y?
heid van Aard- en Kalkachtige Stoffen , en
uit de vermenging van deeze met eenigerley
Mineralifch Z u u r , gemeenlyk Zout-, Salpeter
o f Vitrioolachtig, wordt die vlugge Damp
geboren , welke na de affeheiding der Wateren
van de Bron, even als de kragt van den
W y n , door ’t bloot ftellen aan de Lugt vervliegt
, en dezelven veelal kragteloos maakt
o f aanmerkelyk verflapt. Men noemtze des-
wegen Geeflige o f Lugtryke Wateren ( e).
Sommigen hebben het Water gehouden voor
den eerften oirfprong aller Schepzelen. Dit
Gevoelen fcheen daar door bekragtigd te worden,
dat uit zuiver Water Aarde teyoorfchyn
kwam. De veelheid, nogthans, die men dus
erlaDgt , is zo klein , dat veele Natuurkundigen
met den grooten B oer h a a v e , door
wien dit ftuk uitvoerig is behandeld, gedagt
hebben, dat zulks veeleer toe te fchryven
ware aan eenig Stof uit de Lugt o f byna
onzigtbaare Aarddeeltjes , door ’c Water op-
genomen o f van de Vaten afgefleeten, die zig
alleDgs afgefc heiden hadden en doorgezakt waren
in het Water. En, waarom zou het Water
zo wel niet een menigte allerfynfte Stofdeeltjes
in zig bevatten kunnen , als men die
door middel van een. Zonneftraal, anders geheel
onzigtbaar, ineen Donkere Kamer zo menigvuldig
(e) Zie het Scheidkundig Onderzoek der Bronwateren van
Selrz: Uitgeste Verhandejingen , m . Deel , bladz, 145.
D E K M l N E R A A L E K , 9
vuldig ziet zweeven in de Lugt en uit dezel-
v e , zo fchielyk en onophoudelyk, in een ge-Dms*
-- flooten Kamer , zig als een laag van Stof nederzetten
op gepolyste Lighaamen ?
De Sweedfche Hoogleeraar W a l l e r i ü s , Gf hét
niettemin , beweert tegenwoordig nog met
uiterfte verzekering , dat de verandering vanverandece?
Water in Aarde mooglyk is en weczendykge-
fchiedt. Zyn Ed. brengt in de eerfte plaats tot
bewyzen b y , de Proeven, zo van anderen als
van hem in 5t werk gefield , waar uit b ly k t ,
dat door Uitwaafeming, Kooken o f Destillatie,
bet Water, hoe zuiver ook, eenige Aarde af-
geeftj Ten anderen door flilftand niet alleen,
maar inzonderheid doorBeweegin,; en Wryvjrg.
Hy hadt door een Drachme Water in een Glazen
Mortiertje , met een Glazen Stampertje,
zo lang te wryven dat het geheel droog was,
een Scrupel' Kalkachtige Aarde bekomen ( f ) .
Andere manieren , zo Kondig als. Natuurlyk,
door welken het Water, gelyk bekend is , ’t
z y als Schuim, als Drabbigheid o f alsZetzel,
eenige Aarde aflegt, gaa ik voorby. Genoegzaam,
immers, zyn niet alleen dergelyke Stellingen
, al over lang , door den grooten Boer-
b a ave beantwoord; maar de Franfche Heer L a -
voisier heeft onlangs , zuiver Water in een
Glazen Pellikaao, met een Glazen Stop geflooten,
( fy Stockholm:, Verhand, 17 Sp I stem Me dit, dl Origine
Mtmdi. Stockh» & üpfal. 1779. p. 6U
A S