van Luik over. Bij den vrede van Munster, in 1648, kwam Weebt,
even als geheel Opper-Gelder, aan Spanje, an bij den Utrechtschen
vrede, in 1715, nun Oosienrijk. De eerste plakaten van de Staten van
Braband kwamen aldaar den 26 December 1789, en werden mel uit-
bundige vreugde ontvangen. ln bet laatst van 1791 kwam het weder
onder Oostenrijk en den 8 December 1792 namen de Franseben bet in
bezit en plantlen er den 10 dier maand den vrijheidsboom. Bij de omwen-
teling van 1814 kwam het eindelijk aan bet Koningrijk der Nederlanden,
waarbij bet, len gevolge van het eindtraktaat van 1839, gebleven is.
De stad was vroeger eene vesting, met yijf poorlen, als : de Hoog-
poort en de Be e k - p o o r t ten N., de Ma as - po or t len 0;, de
La n g - p o o r t ten Z. en de Mol e n - p o o r t ten W., van welke
nog alleen de benamingen bestaun.
In 1816 werden de oude reeds in bouwval liggende vestingwerken
gesiecht en de plaats, waar zij gestaan badden , tot wandelin gen aan-
gelegd. De grachten zijn echter gedeeltelijk nog aanwezig, doch voor
twee derde gedeeltcn met puin aangevuld.
Door de stad loopt de ß o c b o l t e r b e e k , welke in her jaar 1298
zeer kunstig is aangelegd , om de stad van water te voorzien.
Men zegt dat W e e r i in vroegere tijden 22,000 inw. leide, tbans
zijn er binnen de grachten 340 h. en 2460 inw. Men heeft er dertien
slraten, van welke de voornaamste zijn : de Hoo g s t r a a t , de Maas-
s t r a a t , de Be e k s t r a a t en de L a ng s t r a a t . Er zijn drie markt-
plaatsen: de Mar kt , de Kor e nma rkt en de Oe l ema r k t , die 1
echter onbeduidend zijn.
De jaarmarkten zijn: de Vastenavond-Maandagmarkt, waarop han-
del gedreven wordt in vlas enz.j de paardenmarkt, die den 13 Maart
invalt en nog al druk bezocht wordt, en de Varkenmärkt in December.
De wekelijksche groenmarkt wordt des Zaturdags gehouden. Vroeger
was er ook op de Woensdagen groente- en graanmarkt. De kermis
valt in den eersten Zondag na Pinksterqn.
Het voormalige S t a d h u i s , aan de Ma r k t , bouwvallig verklaard
zijnde., werd in 1826 afgebroken en ter zelfder plaatse in 1828 een
ander gestieht, dat een rnim en welingerigt gebouw i s , met een klein
torentje.
Vroeger heeft ook hier eene Munt bestaan , in de Molenslraat,
waar de Graven van H o rn e geld deden slaan. Men vindt nog on-
derscheidene koperen en zilveren geldstukken , welke onder F il ip s van
M ontmorency geslagcn zijn. De zilveren daalders hebben de grootte van
een vijffrankstuk , van den eejien kant ziet men de wapenen van M o n t-
h o r en c y . en van H o r n e , met het opschrift: p h s . rar d , M o n tm. c . ab
H orn e d . d . W i e s t , en van den anderen kant den H . M a r t in u s de
patroon der par. le paard, met het omschrift, S abctds M a r tinu s pa t r o -
bos W ie r t e b . De halve daalders zijn in alles, bebalve in grootte, aan
de heeie gelijk. Ook vindt men nog zoogenaamde Weecter Springers,
op welke alleen het wapen van M ontmorency , niet het omsehrift aan
de eene .zijde als boven , doch aan den anderen kant leest men : h ö b e t .
NOVA ARGES. W lER T E .
De Groot e of U o o f d k e r k , aan den H. Martinbs toegewijd, aan
de Markt, is een uibmuntend schoon en groot gebonw , in eenvoudig
Gothischen stijl , met eenen fraaijen , doch niet zeer bongen toren en
van een zeer goed orgel en negen altaren voorzien , onder welke dafc
van de II. Drievuldigheid een meeslerstuk is. Het schilderstnk in bei.
altaar van Oxze Lieve Vrouw, voorsteilende de Geboorte des Heilands ,
d o o r Jas van A e r d e , in 1 7 6 1 v e r v a a r d i g d , v e r d i e n t o p m e r k i n g . D e
k e r k w e r d g e b o u w d i n h e t j a a r 1300 , z o o a l s b l i j k t u i t h e t v o l g e n d e o p s
c h r i f t , . d a t m e n i n z e e r o u d e l e t t e r s a a n d e r e g l e r z i j d e d e r k e r k , n a a r
d e n b u i t e n k a n t , o p e e n e n s t e e n l e o s t :
9 f n ’ t g u i ö e i a t B ö a n i n i f t t i c f j a t i e i i t
g e b r o f i t b j i a l b ß e r e ß b u b e n I n o b ’ .
t n ö e o g a b e n t n i a g b a i E ß n
ig g e i a e ö t b g g e r a t e ^ t e c n .
I n 1 7 9 0 w e r d h e t k o o r d e r k e r k , d o o r tw e e I t a i i a n e n , M o b e t i i e n
S p i s e t t i g e n a a m d , m e t d e u i t e r s t e v o lm a a k t h e i d i n G r i e k s c h e n s t y l
g e b r a g t . O n l a n g s i s d e z e k e r k n o g v e r s i e r d g e w o r d e n m e t d e A p o s t e l b
e e i d e n , k u n s t i g b e w e r k t d o o r d e n H e e r d e C b y p e r v a n A n tw e r p e n .
B o v e n d e n i n g a n g S t a a t h e t b e e i d v a n d e n H . M a r t i b o s t e p a a r d .
V ö o r d e F r a n s c h e o m w e n t e l i n g , i n h e t l a a t s t d e r v o r i g e e e u w ,
s t o n d d e z e k e r k o n d e r h e t p a t r o n a a t v a n h e t k a p i t t e l v a n S t . S e r v a a s
t e M a a s t r i c h t , w e l k k a p i t t e l , t e g e n h e t i n k o m e n v a n e e n i g e t i e n d e n l e
W e e r t , e e n g e d e e l t e v a n h e t g e b o u w m o e s t o n d e r b o u d e n . I n d e z e k e r k
l i g t v o o r h e t g r o o t a l t a a r b e g r a v e n F i l i p s v a k M o n tm o k e s c y , G r a a f van
Horne, H e e r van Weert, i n d e g e s c h i e d e n i s m e e s t b e k e n d o n d e r d e n
n a a m v a n d e i i G r a a f v a n H o o r n e , d i e m e t L a m o r a a l , G r a a f v a n E g b o n d ,
d e n S J u n i j 1 3 6 8 , o p l a s t v a n d e n H e r t o g v a n A e b a , t e B r u s s e l
w e r d o n t h o o f d . H e t l i g e b a a m w e r d , d e n v o l g e n d e n d a g , m e l h e t h o o f d ,
i n e e n e I o o d e n k i s t g e l e g d e n n a a r W e e r t v e r v o e r d . A a n g e z i e n m e n ,
d o o r b e t v e r d w i j n e n v a u d e n g r a f z e r k , d e j u i s t e - p l a a t s , w a a r d a t e d e l e
s l a g t o f f e r d e r d w i n g e l a n d i j b e g r a v e n w a s , n i e t m e e r w i s t a a n t e w i j -
z e n , h e b b e n , o p v e r z o e k e n a a n d r a n g d e r C o m m i s s a r i s s e n , d i e d e s t i j d s
h e t b e s t u u r o v e r L im b u r g h a d d e n , n a s p o r i n g e n n a a r d i t g r a f p l a a t s
g e h a d , e n h e t w e r d i n 1 8 3 9 g e o p e n d . D e k i s t , v a n p l a n k e n v e r v a a r d
i g d , w a s d o o r o u d h e i d v e r g a a n ; h e t g e r a a m t e b l e e f o n g e s e h o n d e n ;
d e s c h e d e l w a s o p d e b o r s t g e p l a a t s t . T e r l i n k e r z y d e v a n h e t g e r
a a m t e e n n a a s t d e k i s t w a s e e n e h e rm e t i s c h g e s l o t e n u m g e p l a a t s t ,
o p w e l k e r d e k s e l m e n l a s : H e b r e n G r a v e v a n H o o r n b . . . . 2 6 J i i n u
1 3 6 8 ( 1 ) . H e t d e k s e l d e r u r n e w e r d i n t e g e n w o o r d i g h e i d v a n e e n i g e
a a n z i e n l i j k e n u i t d e s t a d W e e r t d o o r g e z a a g d , t e n e m d e d e n i n h o u d
t e z i e n . M e n v o n d d a a r i n a r o m a t i e k z a n d , d a t e e n e S t e r k e r e u k v a n
z i e h v e r s p r e i d d e . N a d e e e r s t e l a g e n d a a r v a n t e h e b b e n w e g g e n o m e n ,
o n t d e k t e m e n h e t h a r t v a n d e n G r a a f n o g o n g e s e h o n d e n i n z i j n e o o r -
s p r o n k e l i j k e g e d a a n t e e n k l e u r , m a a r b i j a a n r a k i n g i n s t o f v e r v a l -
l e n d e . Z . M . W i l l e m I h a d p l a n , o m e e n g e d e n k t e e k e n v o o r d e n
m e d g e z e l v a n d e n Z w i j g e r t e d o e n o p r i g t e n . A l l e s i s i n t u s s c h e n i n
d e n v o r i g e n S t a a t h e r s t e l d , d e u r n e g e s o l d e e r d e n d r i e v o u d i g v e r z e g e l d ,
t e r w i j l v a n d i t a l l e s d r i e p r o c e s s e n - v e r b a a l z i j n o p g e m a a k t : e e n v o o r
h e t a r c h i c f d e r k e r k , 6 e n v o o r d a t d e r g e m e e n t e e n e e n v o o r d e n B i s -
s c h o p . D e n 9 J u l i j 1 8 4 1 w e r d o p e e n p l e g t s t a t i g e w i j z e o p d i t g r a f
e e n l i j k s t e e n g e p l a a t s t , w e l k e t o t h e r i n n e r i n g m o e t d i e n e n v a n e e n e
d e r m e r k w a a r d i g s t e g e b e u r t e n i s s e n u i t d e n v r i j h e i d s k a m p t e g e n S p a n j e .
D i t - m e e s t e r s t u k v a n k u n s t e n s m a a k , l i c tw e l k m e n a a n d e m i l d d a -
d i g h e i d v a n d e n K o n i n g e n d e v o l i j v e r i g e z o r g v a n h e t S t e d e l i j k e B e -
s t u n r e n d e r K e r k m e e s t e r s t e d a n k e n h e e f t , i s v e r v a a r d i g d d o o r d e n
b e k w a m e n b e e l d h o u w e r A d o lp h B a l a t v a n N a m e n , e n b e s t a a t u i t z w a r t
m a r i n e r , w a a r i n d e w a p e n s v a n d e n G r a a f v a n H o m e , b e n e i e n s a n d e r e
(1) Hot overigo van h e t -opschrift was niet te ontetiferen