huis Ter-Horst, gelegen onder Rhenen , houdende was. De voor-
schreven heerl, is met den hoogen en lagen gerichte in de jaren 1413 ,
1417 en 1419 weder in dier voege 1er leen ontvangen. ïn 1427 heeit
H e n d r ik , Heer van Hornoet en Wisch, de W o l f sw a a r d , met aile zijne
regten en toebehooren te water en te lande, met de groffe en smalle
lien den en de hooge en Inge heerlijkheid verkocht aan G u s b e r t P ie c k
van B r e s t . Deze laalste werd in 1428 door Z w e d e r van C u l b n b o r g ,
den twee en vijftigsten Bisschop van Utrecht, en in het jaar 1433
door R u d o l ph van D ie p h o l t , den drie en vijftigsten Bisschop, verleid
met de W o l f sw a a r d met den gerichte hooge ende laage, en zijne na-
komelingen zijn achtervolgens in de jaren 144 3 , 1 4 3 9 , 1493 en 1309
door de Bisschoppen van Utrecht daarniede beleend geworden. In 1678
heeft H e n d r ik P ie c k de heerl. W o l f sw a a r d verkocht aan R u d o l ph van O m -
h e r e n , Gedeputeerde der Vergadering van de Staten-Generaal en Ex-
traordinaris Envoyé van den Staat bij de Zwitsersche kantons en den
Hertog van Savoyen enz., wiens dochter ä d r ia n a C la ra van O mmeren ,
gehuwd in 1697 "met J ohann M a u r it z Baron van P arst , Heer van, Bingerden
en Kaldenbacli, Geheimregeringsraad van Z. M. den Koning van
Pruissen , de heerlijkheid aan het geslacht van P a r s t , hragt.
De heerl. W o l f sw a a r d strekte zieh aan de overzijde van den Rijn uit,
alwaar , in het laatst der vorige eeuw op eene weide , de Kaakweide
genaaind , nog een justiliepaal stond, aanwijzende dat daar een hoog
reglsgebied was en daardoor bewaard werd. Yroeger was hier een klein
kasteeltje of spijker, het H u is - t e -Wo l f s waa rd genaamd en een
klein veerhuis ; beide zijn echter in het begiiF dezer eeuw afgebroken ,
en in de plaats daarvan het tegenwoordige veerhuis gebouwd , dat het
eenige huis onder W o l f sw a a r d is. Het ligt aan den Rijn, waar men
een veer voor voetgangers' heeft, hèt Kl e i n e - v e e r , ook wel Pab-
s t enve e r genaamd, in den pold. Wolfswaard, en is vrij van polderlasten
, doch daarentegen verpligt den dam van het gezegde veer naar
Wageningen te onderhouden, op eene hoogte van 4,811 Ned. eilen
in de haven. Dit veerhuis, met de daarom liggende gronden, eene op-
pervlakte beslaande van 32 bund. 14 v. r., behoort aan den Heer
Baron van P a l u n d t van B a r l h a is , wonende op den huize Keppel.
WOLFSWAARD, adell. h. in het ambt van Beest-en-Renoy, prov.
Gelderland, Nederdistrikt, arr. en 4 u. W. van Tiel, kant. en 2 u.
Z. van Culenborg, gem. Beesl. Dit adell. h. is een hecht , sterk en
sierlijk gehouw.
WOLFSWAARD (DE) o f T r o o s t e r - P s l d e r , pold. op de Neder-Ve-
luwe, prov. Gelderland, distr. V elwwe, arr. Arnhem, kant. en gem.
Wageningen; gedeellelijk in de heerl. Wolfswaard, palende N. aan het
Havenkanaal en Uiterwaarden , 0 . aan de Uiterwaarden , Z. aan de rivier
den Rijn, W. aan het Havenkanaal.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 44
bund. 41 v. r. 30 v. eil., daarin Staat één zeer aanzienlijk huis , waarin
de.pachter van het daar bestaande veer over den Rijn, op Lakermond
woont, en wordt door twee sluizen , op de haven en vervolgens op den
Kijn , van het overlollige water ontlast.
WOLFSWINKEL, geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw.
Peelland, prov. Noord-Braband, Eerste distr., arr. en 4£ u. Z. 0 .
van ’* Hertogenbusch, kant. en 2^ u. Z. Z. W. van Veghel, gem.
en 1 u. ten Z. Z. 0 . van St. Oedenrode, aan den Bommel
Hier S t a a t e e n o l i e - e n v o lm o l e n o p g e m e l d e r i v . , w a a r o m d i t g e h o p d e
oude k a a r t e n v e e l o n d e r d e n n a a m v a n W in k e lm o l en v o o r k o m t . Deze
molcn werd bfi eenen aanval der Franschen in 1794, door de Engei-
schen in de asch gelegd, doch is in 1800 weder opgehouwd.
In dit ffeh. heeft de Hannoversche Generaal von W a lm o d e n , in bep-
tombervan het jaar 1794, eenige dagen zijn boofdkwartier gehouden ;
ook werd hier, in die zelfde maand , de broeder van den Hannoverschen
Generaal-Majoor Baron von L tnsingen , door de Franschen krygsgevan-
WSOLKEN-EILAND , eil. in Oost-Indie , in de Indische-Zcc. Zic Mega.
WOLLEFOPPE-POLDER, pold. in Sehieland, prov. Zuid-Holland ,
arr. Rotterdam , kant. Hillegersberg, gedeellelijk gem. Hillegenberg-en-
Rotteban, gedeeltelijk gem. Nieuwerkerk-op-dcn-IJssel, gedeeltelyk gem.
Cappelle-en-hel-Slot-te-Capelle~op~den-IJssel; palende N* aan den Een-
drachts-polder, 0 . aan den Groote-Zuidplas-en-den-Achter-Esse-polder
Z. 0 . aan den Blaardorper-polder, den Hoogdorps-polder en den Mid-
delmolens-polder, Z. aan den Ketensche-polder, Z. W. aan Klem-
Ommoorden- W. aan den Ommoordsche-polder.
Deze pold., bestaande grootendeels uit uitgeveende plassen , beslaat,
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 485 bund,, waarvan, onder
lYieuwerkerk-op-den-IJssel, 31 bund. 50 v. r. Hij wordt door eenen
molen van het overtollige water ontlast. Het land ligt 2.01 eil. be-
WOLLEGAAST (DE), buurtje, prov. Friesland, kw. Zevenwouden,
griet.' Doniawarstal, arr. en 3 u. Z. van Sneek, kant. en 1 | u. N. van
de Lemmer, l u. ten N. 0 . van Tjerkgaast, waartoe het behoort, op
«enen zandigen bcuvel, uan den rijweg van Sloten naar de Jourc
WOLLEPLAAT of N oo rd la n d , plaat in den mond der Voster-Schelde ,
tusschen het Middelgat en de Roompot.
WOLLINGHUIZEN , ook W e l l in g eh u iz en gespeld, geh. ln Westerwolde,
prov. Groningen, arr.. kant. en 1 u. Z. Z. W. van Winschoten,
gem. Vlagtwedde.
WOLPHAARSD1JK , ook W o l ph a a k t s d ijk , W o l f a a r t s d i jk , Woi-
f a e r t d u k , W o l f e r s d i jk en WoLFERTSDUK gespeld , oudtijds het vijfde
eiland van Zeeland, Bewesten Schelde; tbans door de bedyking van
den Wilhelmina-polder en den Perponcher-polder geheel met Zuid-Beveland
vereenigd. .
Wanneer dit eiland bedijkt is geworden kan men met zeggen. De
kronykschrijvcrs brengen dit tot het jaar 800 a 830. Hetgeen vrlj on-
bestemd is en nagenoeg het zelfde zegt, als dat zij het niet weten. Zeker.
der is hei, dat het land destijds reeds bewoners had ; want in het jong-
stc gedeelte van het dus genoemde Oud- Wolphaarsdijk, dat is in den
Oos t e r l a n d s e h e - p o l d e r , ten jare 1370 herdijkt, wordt thans
een vliedberg afgegraven , gelegen op de Toi - of To r e nwe i d e in den
Papenhoek , en uit dezen i s , onder meer andere voorwerpen (te weten :
baksteen , fragmenten kwarts, zandsteen , schiefer, kalksteen en krijt,
alsmede beenderen van dieren , vogclen en visschen) , ook te voorschijn
gekomen een Germaansche werpbal , hoedanige er velen te Katwijk ge-
vonden zijn een aautal potscherven , die het zelfde karakter dragen
als hetgevondene te Wijk-bij-Duurstede , en , onder meer verroest ijzer
werk , ook nog een stuk van eenen ijzeren priem door oudheidkenners
gehouden voor een gereedschap, dat weleer toebehoorde aan eenen al-
ouden Fränkischen vellenbewcrker, schoen-of kleedermakcr. In dien
zelfden polder werd in 1822 , op 27 palm. diepte, van onder de derrie-
laag , opgedolven een nog gave. maar geheel doorroeste, ijzeren hamer met
eenen langen steel, die al mede naar lang vervlogcn ceuwen lerug wijst.
XII. Deel. 57
- T