Vroeper heeft men beweerd, dat deze kerk reeds 1600 jarcn oud zoude
zijn j zy zou dan nog van Heidenschen oorsprong wczen, doch of-
schoon zij .alle teekenen van eenen hoogen ouderdom droeg, ver-
ried zij zulke hooge oudlieid in het geheel niet, te mecr dcwijl zij eene
kruiskerk was , en dus van lateren tijd e.n door Christenen gebouwd
moet zijn. Toen het voorzeide ongeluk voorviel bestond het voorm.
kerkhuis nog cn werd dadelijk tot de godsdiensloefening ingerigt,
waartoe het nog dient. In 1816 werd dit gebouw verhoogd en inwendig
geplafonneerd, en een koor daaraan gebonwd, waarop een
klein, spits torentje prijkt. De kerk is voorzien van drie altaren.
De onde parochiekcrk is in 1816 geheel gesloopt. Ten Zniden omtrent
een half uur van de oude kerk en slechts weinige minuten 0 . van Eindhoven
, ligt het klooster ten Hage of in de llage , zijnde eene gewe-
zene priory of klooster van Reguliere Kanunniken. Zie Hage (Tek-).
Van de drie gasthuizen voor vreemdelingen , en pelgrims hier voor-
heen door bijzondere lieden gesticht en begifligd , is niets meer over.
Onder de bijzonderheden van deze plaats, niag met regt de door
kunst gevormde watervai genoemd worden, welke boyen de gemelde
koorn- en oliemolens , wanneer de Dommel boven peil i s , met een
verbazend gedruisch in eene kolk nederstort, en zieh beneden die mo-
lens met den Dommel vereenigt.
Het wapen dezer heerl. bestaat in een veld van azuur, met drie
horens van gond, staande twee en een.
WOENSEL-EN-ECKART, gem. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch
, kw. Kempenland, prov. Noord-Braband, Derde distr., arr. en
kant. Eindhoven {18 k. d., 23 m. k., 3 s. d.); palende N. aan Son-
en-Rreugel, N. 0 . aan Nunen-Gerwen-en-Nederwetten , 0 . aan Ton-
gelre, Z. aan Eindhoven , Z. W. aan Strijp, W. aan Oirschot, N. W.
aan Rest.
Deze gem. bestaat uit de heerl. Wo e n s e l e n E c k a r t ; beslaat,
volgens het kadaster, eene oppervlakte van 2901 bund., waaronder
2838 bund, belastbaar land; telt 370 h., bewoond door 618 huisgez.,
nitmakende eene bevolking van ruim 3340 inw., die meest in den
landbouw en fabrijkarbeid hun bestaan vinden cn 4 looijerijen, 1 ka-
toendrukkerij, 1 verwerij , 4 voi- en 2 korenmolens hebben.
De inw., die er op 20 na allen R. K. zijn , maken de par. van
Woensel uit. — De 19 Herv., die er wonen , behooren tot de gem.
van Eindhoven. ■— De 11 lsr., die er zijn , worden tot de ringsyuagoge
van Eindhoven gerekend. — Men beeft in deze gem. twee scholen , als
ééne te Wo e n se 1 en ééne te Acht .
Het wapen dezer gem. bestaat uit een Schild van azuur met 3 horens
van goud staande twee en een.
WOERAMATl’A , eil. in Oost-Indie, in den Sundasche-Archipel.
Zie WoEBEMATTA.
WOERD (DE), voorm. adell. h. in Delfland, prov. Zuid-Holland.
Zie Woebt.
WOERD (DE), ook wel het Hgis-te-Ofheiisdes gebeeten , bnit. in
de Neder Betuice , prov. Gelderland, distr. en 03 u. N. W. vau
Nijmegen, arr., kant. en 3 u. N. 0 . van T ie l, gem. en £ u. 0 . van
Kesteren , niet ver van Opheusden, waartoe het behoort.
WOERD (HOOGE), verheven plaats in het Land-van-Monlfoorl,
prov. Utrecht. Zie Hoogewoebd.
WOERD (DE HOOGE), gedcelte bouwland op de Over-Veluwe, prov.
Gelderland, distr. Velttwe, arr. Arnhem, kant. llarderwijk, gem.
Ermelo, onder Leuvenum, aan den Doodenweg en den Pullcrdclsweg,
tuleehen Leuvenum en Putten. . ■ ■
Dit bouwland , helwelk met eene eikenheg omgeven is, is eene begraat-
nlaats der overoude bewoners dezer streken geweest, alwaar , in het jaar
1841, urnen van de oudste soort, met asch en verbrande menschenbeenderen
, zijn opgedolven. 1 1 v n
WOERDEN, v o o r m . balj., prov. Zuid- Holland; palende M., en
Z. aan de prov. Utrecht, W. aan Rijnland. , i n
Het bevatte de st. Wo e r d e n , benevens de ambachtsheerl b o -
d e g r a v e n , Wa a r de r , B a rwo u t swa a r d e r m e tBe k e n e s , Kiet -
veld met de Br e e , en I n d i j k , behalve nog eemgen , d.e, hoe-
wel afzonderlijk in de kobicren der verponding aangeslagen , ten aan-
zien van het crimineel en burgerlijk reglsgcbied onder de poortcry
der stad Woerden gerekend werden. Deze waren het ü u d e l a n
cn T o u r n o o i s v e l d , Sn e l e n Mi d d e l l a n d , Rro m w i j k en Bul -
wi ik, Ge e s t d o r p met Br e e v e l d . Thans bevat dit voorm. balj.
de pem. Wo e r d e n , Barw o u tswa a rder - e n -B e k e n e s , Bo-
d e c r a v e n , R i e t v e l d - e n - d e -B r e e en Waa r d e r , benevens een
pedeelte van Ha rme l e n , te zamen beslaande, volgens het kadaster,
eene oppervlakte van 6491 bund. 97 v.r. 36 v.ell., waaronder 6364 bnnd
78 v. r. 86 v. eil. belastbaar land; en teilende 1301 b., bewoond
door 1629 huisgez., uitmakende eene bevolking van 8400 inw., die
meest in de veeteelt hun bestaan vinden , waartoe deze landstreek zeer
peschikt is , als hebbende men er vele vruchtbare weilanden. Uok
wordt er veel hennip gekweekt. Aan den Rijn vindt men meest steen-
aarde, waarom men er 16 steen- en pannenbakkerijen aantreft; bo-
vendien heeft men er nog 4 scheepslimmerwerven, 2 touwslageryen ,
4 leerlooijerijen , 1 loodwitmakerij , 1 brouwerij en 1 koornmolcn.
De Herv., die er ruim 8250 in getal zijn, onder welke 1600 Lcdematen,
maken de gem. van Bo d eg raven en Wo erden uit en behooren
pedeeltelijk tot de gem. Waarder-en-Lange-en-Ruigewcule en
Harmelen. Zij hebben hier drie kerken, eene te Wo e r d e n , eene
te Bo d e g r a v e n en eene te Wa a r d e r , waarin de dienst gedaan
wordt door vier Predikanten.
De Evang. Luth., die er 190 in getal zyn , onder welke 90 Lede-
maten , maken de gem. van Wo e r d e n en Bo d e g r a v e n uit, die
twee kerken hebben , waarin de dienst door twee Predikanten wordt
waargenomen. Q .
De Remonstranten , die men er ongeveer 20 t e lt , onder welke 12 be-
dematen , maken de gem. van Woer d e n ui t, welke eene kerk h e e ll,
waarin de dienst door den Predikant van Zwammerdam wordt waar-
genornen.
De R. K., die men er 2900 aantreft, onder welke 1840 Communi-
kanten , maken de stat. van Wo er de n cn Bod e g r a v e n ui t, welke
twee kerken hebben , waarin de dienst door twee Pastoors en eenen
Kapellaan verrigt wordt.
Men telt er 9 scholen, als: vier te Wo e r d e n , twee te Bode -
g r a v e n , eene in de Bo d e g r a a f s e h e -Me i j e , 6ene aan de Ni eu-
w er br ug cn ¿ene te Wa a r d e r , welke gezamenlijk gemiddeld door cen
getal van 800 leerlingen bezocht worden.
De naamsrede van het Lasd va« Woebdes heeft, genoegzaam buiten
allen twijfel, hare afleiding van de stad. Indien de benaming van
Waabd tot die van Woebd cevoesreliik over te brengen i s , zoi