Aan de binnenztyde van den Oud-Altenasche Zeedijk , nabtj het dorp
Werkendam, vindt men in dezen polder eene kolk , geriaamd Kar e i s -
wi e l , men wil dat deze alzoo zoude genoemd zijn naar Kabel V.
Even boven gemeld dorp beeft men den zoogenaamden Sasdijk,
gaande uit den rivierdijk van Oud-Allcna westwaarts op tot aan de
Bakkcrskil; deze dijk in 1738, te gelijk mct de toen daarin geboiiwde
schutsluis, zoo tot beschutting van het dorp Werkendam, als tot con-
servatie van de vaart op de Merwede gelegd, beeft aan den rivierdijk
de hoogte van 4.73 eil. boven A. P. en bij de schutsluis 4.30 eil. -bo-
vcn A. P., genaamd het Sas.
WERKENSCHE-SLUIS (DE), steenen sluis in het Land van Altena ,
prov. Bfoord-Braband, in den Nieuwendijk onder Almkerk.
Deze sluis, wijd 3.86 hoog 2.37 eil., is voorzicn van twee paar
puntdeuren en eene schuif in de buitenste puntdeurcn. Zij dient oili
het Nieuwland van Altena van het overtollige water te ontlasten.
WERKEREN of Webckeren, voorrn. havcz. in Zalland, prov. Overijssel,
arr., kant. en £ u. N. W. van Z wolle, gem. Zteollerlcarspel,
1 u. Z. ten 0 . van Mastenbroek, waartoe het kerkelijk behoorde, aan
de Zwolsche-vaart, nabij den Polder van Mastenbroek.
Het Was eertijds een schoon geliouw , omstreeks 1430 door J oan van
Ittersum gestiebt, ln 1321 werd het door de Gelderschen zeer geha-
vend; in later tijd is het geheel vervallen en eindelijk gesloopt. Ter
plaalse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene boerenplaats.
WERKHORST (DE), een der zoogenaamde buitenkwartieren van bet
d. Staphorst, prov. Overijssel, arr. Zwolle, kant. Hasselt, gem. Staphorst.
Het was te voren een boerenerf, betwelk, vöör eenige jaren,
in percelen is verkocht., zoo dat er thans niets meer van overig i s ,
dan een huisje, aan den straatweg gelegen.
WERKHORST (DE), landhoeve in Zalland, prov. Overijssel, arr.,
kant. en 4 u. N. 0 . van Zwolle, gem. en | u. N. van Staphorst.
Deze landhoeve wordt reeds in eene oude oorkonde van de d'ertiende
ceuw genoemd. Men heeft er eene fabrijk van zwart beenbranding ,
zaagiuolen en gebouwen daartoe beboorende , zoo mede eene afzonder-
lijke begraafplaats, den Heer Oud-Burgemeester K nifhobst te Meppel
toebchoorende. Alles ligt op de boorden van de Reest, onder den
rook van Meppel, en is eene uitspanningsplaals voor wandelaars van
die stad. Zij. beslaat, met de daartoe behoorende gronden , eene op-
pervlakte van 40 bund., cn wordt in cigendom bczeten dooronder-
sebeidene personen.
WERKHOVEN, gem. in het Qverkwartier der prov. Utrecht, arr.
Amersfoort, kant. ffijk-bij-Duurstede (1 k. d., 8 m. k., 4 s. d.);
palende N. W. aan de gem. Odijk , N. 0 . en 0 . aan Driebergen en
aan den Krommen-Rijn , die haar gedeeltelijk van Odijk scheidt, Z.
0 . aan Cotben , Z. W. aan Scbalkwijk, W. aan Houten.
Deze gem. bevat het. d. We r kh o v e n , de Beverwe er ds che -
polde r en eenige verstrooid liggende b.• beslaat, volgens het kadas-
tcr, eene oppervlakte van 1662 bund. 31 v. r. 69 v. eil., waaronder
1660 bund. 99 v. r. 94 v. eil. belastbaar land ; teil 94 b., bewoond
door 143 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 800 inw.,
die meest hun beslaan vinden in den landbouw. Ook wordt er eeni-
gen handel in hont, koren en booiuvruchten gedrpven.
In deze gem. liggen drie bruggen over den Kromme-Rijn , eene
ten Oosten, de ändern ten Noordwesten en de derde len Noordcn vao
het dorp.
Het is eene zeer veile en korenrijke landstreek, voorzien mct yele
bouwerijen-, hoeven en hofsieden, gelijk ook vele kersenboomgaarden,
die hier zeer vruchlbaar zijn. Paar is niet aan te twijfelen of het
is deze streek, welke onder den naam van Webccnde voorkomt in
den brief van Gopebald , den vier en twintigsten Bisscbop van Utrecht,
van het iaar 1126, waarbij hij het kerkelijk regtsgebied van deze
plaats en van Zeyst, als hem toebehoorende en aan bet hraekland van
Amerongen palende, te gelijk met de zelfde regtsoefeningen over het
broek- en bergland van Amerongen, voor altijd aan den Domproost
afstaat. Die brief is , onder anderen , onderteekend door eenen \Yebem>
boldos pe WEbcenpe. Zclfs wordt nog de parochickerk van W ebconpb
genoemd in eenen brief van het jaar 1 4 3 6 , van Anna van Bossn,
vronw ran ßeverweerde en Odijk, waarbij zij , volgens haar regt als
Voogdesse van Jonkvrouw J ohanna van Bevebweebpe , eenen Kapellaan
voor de paroebiekerk van AVercpnpe aan den Proost en Aarts-Diaken der
kerk van St. Salvador te Utrecht ter bevestiging voorstelt.
De Herv., die er ongeveer 220 in getal zijn, onder welke 100 Ler
dematen, maken eene gem. ui t , welke tot de klass. en ring van
Wijk-bij-Dunrslede beboort. De eerste, die albier het leeraarambt
heeft waargenomen , is geweest G ilu s P eterszon , die in het jaar 1393,
van Heumen , in de Betuwe , herwaarts kwam , waar bij 20 jaren als
Pastoor gediend had ; doch nog weinig Hervormdgezind zijnde, is hem
later bet prediken verboden.
De R, K., die men er ruim 390tel t, maken, met die uit de gem.
Odijk, -eene stat. uit, welke tot het aartspr. van Utrecht behoort;
900 zielen , onder welke 430 Communikanten , le lt, door eenen Pastoor
bediend wordt en eene eigene begraafplaats heeft.
Men beeft in deze gem. eene school, welke geiniddeld door 70 leer-
lingcn bezocht wordt.
Deze gem. is eene heerl., welke in het midden der vorige ce.uw
bezeten werd door K ab e l Baltiiazar S lp v te b . Tbans is zjj het eigen-
dom van de Ridderschap van Utrecht.
Het dorp W erkhoven, van ouds W erconpe of W ercbnde , ligt 3|-u.
W. Z. W. van Amersfoort, 2 u. N. W. van Wijk-bij-Duurstede, aan
de Werkbovensche-Wetering en den Kromme-Rijn. Het is eene aan-
zienlijke cn uitgestrekte plaats, een der oudste dorpen in de provincie
Utrecht; daar längs stroomde de Oude-Rijn van Wijk-bij-Duurstede
naar Utrecht. De grond aldaar schijnt door de Romeinen te zijn bewoond
geweest, want men beeft er in 1844 een Romeinsch graf opgedol-
ven, waarvan de overblijfselen in bet museuin te Leyden geplaatst zijn.
Men telt er in de kom van bet d. 36 h. en 400 inw. In het
jaar 1334 verkreeg men hier het schepensregt voor buurregt.
Behalve de paroebiekerk beeft hier, volgens bet rekenboek van F lo-
b isv a nW e p e , ook eene kapel gestaan. Van de goederen derpastorie
heeft de Pastoor, in het jaar 1386 , niet meer getrokken dan 21 gülden
, wanneer de goederen der kapel ook niet meer opbragten dan
o gülden en 50 ccnts. Volgens eene andere ongedrukte lijst heeft
de pastorij van W erkhove» aan goederen en inkomsten bezeten 86 gülden
30 cent. De kapellanij bragt jaarlijks eene som van 12 guld. 55
Cents op. De koster had sobere inkomsten en men weet niet, dat bij
meer getrokken heeft dan 8 gultf. In 1593_ was het inkomen van de
fabriek der kerk te W erkhoven omlrent 80 gülden jaarlijks. De
H. Geeslmeester aldaar toen ter t(jde verklaarde zijne onlvangst jaar-
Ijjks te bedragen 28 gülden 14-J st. Aan den dwarsdijk te W erkhoven