I)« B. K., die meo er aanlreft , parochiereu te Noorderi.
W ilsveen is de geboorteplaats van den Ge n e e s k u n d i g e Nicolaas
Bondt , geboren in Maart 1 7 6 3 , f den W Augustus 1796 , als lloog-
leeraar in de kruidkunde aan bet Athenaeum te Amsterdam.
WILSVEENSCHE-WATERING (DE), water in Rijnland, prov.
Zuid-Holland, dat , in eene oostnoordooslelijke rigting, längs Wils-
veen in de ringsloot van bet Soetermeersche-meer uitloopt.
WILT (HEX) of eet Wi ld, g eh .-in de Meijerij-van-’s Hertogen-
bosch, kw. Maasland, prov. iVoord-Braband, Eersle distr., arr. en
u. N. N. 0 . van ’s Hertogenbosch, kant. en 2^ u. W. van Oss , gem.
Alem-SIaren-en-Kessel, 40 min. Z. Z. W. van Maren, waartoe het
kerkelyk behoort, aan den Maasdyk; met 17 h; en 70 inw. Er is
hier een voelveer op Driel.
WILTEN (DE), oude volksstam, welke volgens sommigen ook deze
landen zou bewoond en er een kasleel W iltenbubg gebouwd hebbeu.
Zie het volgende art.
W1LTENBÜRG, voorm. kast. of bürgt in het Ncderkwartier der prov.
Utrecht, naby de stad van dien naam. Zie hieromtrent nader onsart.
Utrecht , b l. 431.
WILTHOF, buit. in Helfland, prov. Zuid-Holland. Zie Wildhoe .
WILTRE , d. in het Land-van- Valkenburg, prov. Limburg. Zie
Wijlre.
WILTZ , kant., grooth. Luxemburg, arr. D iekinh; palende N. W.
N. en N. 0 . aan het kant. Clerff, 0 . en Z 0 . aan het kant. Die-
kirch , Z. W. aan het kant. Redingen, W. aan de Belgische kant.
Bastonach.
Dit kant. bevat de volgende 13 gem.: Wi l l i , E s c h w e i i e r , Al t -
s.chei d , Wi lw erwi l t z , Ob er -Wampa ch , Win sei er , Mc chc r,
E s c h - a a n - d e - S u r e , Go e s d o r f f , H e y d e r s c h e i d , N e u n hans
en , B a u sc hl e id e n en Ha r 1 i ng e n. Men telde er op 1 January
1 8 4 0 , 13,847 inw., welk op 1 Januarij 1847, tot 13,193 waren
vermeerderd. Zy verschaffen zieh hoofdzakelijk door de veeteclt en
landbouw , doch tevcns ook door den houlhandel , de looijeryen en
den arbeid in de myuen , een bestaan.
Volgens de grondwet van 1848 benoemt dit kanton vier leden ter
yergadering van de Staten le Luxemburg.
WILTZ , voorm. graafs., grooth. Luxemburg, arr. Luxemburg, kant.
tUills; palende W. en N. aan het balj. van Bastonach , N. 0 . aan de
heerl. Sehutburg, 0 . aan het balj. van Diekirch , Z. 0 . aan de heerl.
Bourscheid , Z. aan de heerl. Esch, Z. W. aan de heerl. Bondorf,
W. aan het kleinste gedeelte van de heerl. Clerff en het balj. van Bastonach.
Dit graafs. bevatte de stad Wiltz, met Ni e d e r -Wi l t z en de
Vr i j h e i d , benevens de dorpen en gehuchten E s c h w e i i e r , Dah l ,
No c h e r , ß u d e r s c h e i d , Ro u l i n g e n , Wi n s e l e r , Noe r t r in-
gen , Er p e l d i n g e n , Me r k h o l z , W e i d i n g e n , Massel e rh o f ,
Böwe n , No t h umb , l n s e n bo r n en N i e d e r -Wa i n p a c h , benevens
deelen der dorpen Ka n t e n b a c h en Be rl (Bei le).
De Heeren van Wiltz behoorden tot de oudste geslackten van Luxemburg.
Volgens Bertholet (1) moet reeds ten jare 980 een Heer van
W iltz, inet Clementia , de dochter van Arnold van Granson , eerslen
Graaf van Ching , in den echt zijn gelreden, hetgeen echter m o e ije lijk
¡1) Bistoire de Luxemburg, T. V. p. 111.
te bewijzen is. Bertels (1) beweert, dat de Heeren van Wiltz van
de Graven van Chiny afslamden , omdat Godfried, Graaf van Chiny,
in eene oorkonde , Godfried van W iltz zijnen neef noemt. In eenen
brief van de abbij te Echternach aan Keizer Hendrik V I , van het jaar
1 19 4 , wordt Walter van Wiltz en Befort , onder de adellijke leen-
niannen van het convent opgeteekend. F redbrik van Wiltz verkocht
Dahl aan de Gravin E rmesinde.
Walter van W iltz en L ucia zijne echtgenoole, schonken in 1236
renten van hunne tieuden te Nocher aan de abdij Hemmerode. W alter
van Wiltz slreed aan de zijde van Graaf Hendrik III van Luxemburg,
in den slag bij Woeringen, in het jaar 128 8 , en kwetste Jan I , Hertog
van Braband. Butkens (2) noemt den ridder, welke de Hertog wondde,
Woulthier de W ez en merkt aan , dat deze Jäter gevangen werd ge-
nomen. Simon van Wiltz , was in 1333 , Burgvoogd van den neder-
burg te Waldeck (3).
Walter van W iltz , Ridder, en Maria zijne gade, verkochten in het
jaar 1312, met toestemming hunner kinderen , hunne goederen te Lin-
ster, Boos , ßerchem en elders , welke zij deels van W alter , Walters
vader, deels van Rembold , Heer »an Linsler, geerfd hadden , aan Hendrik
van Befort. Onder de getuigen hevond zieh ook zekeren Matthias
van Wilts, Ridder, zoon van Gerhard.
In de veertiende eeuw vinden wij verder van Godvribd , Hendrik en
J an van W iltz melding gemaakt. De laatste had tot echtgenoot L ucia,
dochter van Nicolaas van P üttlingen. J an van W iltz huwde in 1406
met Margaretda , de dochter van Gozewijn van W eiler-Zum-T hurm en
J utta van Meysenburg. Godard van Wiltz, was met Elizabeth, de
dochter van Gerhard van Scrönecken en Geertrcida van F alkenstein
gehuwd. En wegens dit huwelijk nam hij Harteistein in bezit, toen
zijn zwager, J an van Scrönecken, in 1370 overleed. Godards zoon,
mede Godard geheeten , liet uit zijnen echt met Anna van Elter , eene
eenige dochter n a , E va , die Harlelslein en het daartoe behoorende
deel des hofs Pronsfeld aan hären gade, J an van der L eijen, ten huwelijk
bragt: van dezen Godard vindt men oorkonden van 1430 en 1437.
Naar het schijnt heeft hij eenen zeer hoogen ouderdom bereikt, want
SchanNat (4) teekent aan, dat zij in 1469 inet een burgleen te Gerolstein
werd begiftigd.’ Godard van Wil t z , Heer van Harteistein, was
in 1434, Proost of Baljuw van Arl (Arlon).
De Heeren van W iltz, bezaten landerijen en renten te Schweich,
als een leen der abdij van Prüm. In de jaren 1463 en 1 4 7 6 , ver-,
pandden zij die aan J an van Grumelscreid , bijgenaamd Schrijver. Van
de erfgenamen des laatstgenoemden, kwamen die goederen door koop
aan J an van E nscberingen , die deze,. in 1 3 2 8 , van Willem, Abt van
St. Maximin te Trier, in leen ontving, wijl die van W iltz verzuimd
hadden hen te verheffen.
Gerhard van W iltz , die vroeger te Kyllburg had gewoond , nam
deel aan de veete, die de beroemde F rans van Sickingen in 1323 te-
gen den Trierschen Keurvorst R ichard voerde en bragt aan de stad
(11 Historia Luxemb., p. 198.
(2) TropMes de Brabant, T. 1, pag. 315.
(3) Hontheim I I, p. 126.
(4; Eiflia lllustrata.