van G ee s Ini e r - A in h a ch t , met Va l k o o g , Ü ter l e e k , Waar-
gioson en Ur sem 2 1 , S c h a g e r - en Ni e d o r p e r - k o g g e met
Burg h or n 18 ten honderd. Dus werd bet onderhoud van den West-
v b ib sc h en - z e e d i jk , sedert dezen lijd , gebragt tot eenen gemeenen last
van alle ingelanden. Bij sententie van den Hoogen Raad van 12 October
169 8 , is deze quote nogmaals gewijzigd en wel in dier voege ,
dat sedert dien tijd wordt gedragen in elke 100 guld.:
door D r e g t er I a nd . . . . . . . ■ • . . • f 37^.
door de Vi e r -N oord e r k o g g e n ........................................... 33£.
door Ge e s tme r -Amb a c h t . . •. ; . . . . . 18.
door S e h a g e r en N i e d o r p e r k o g g e n . . . V . 14.
f 100.
terwyl het ambaclit hetwelk meer dan zijne qfiole uitgeefl van dit
meerdereecn vyfde deel voor zijne rekeningmoet honden. — Welk vijfde
alzoo niet onder de omslag over de andere ambachten begrepen wordt.
Aan dezen dijk heefl men in de laatste jaren, op eene groote schaal,
zoo door vcrhooging- der dijkskruinen als verzwaring der sleengloeijin-
gen , de meest doelmatige versterking gegeven , waartoe de middelen ,
die ter beschikking van de daarbij betrokken dijksbesturcn stonden , de
günstige gelegenheid aanbood.
WEST-FRIESLAND, landstreek , prov. ISoord-Holland.
Men vcrstaat daardoor in het bijzonder dat gedcelte van het Noor-
derkwartier , hetwelk , in het algemecn genomen , ten Westen paalt aan
Kennemerland ; waarvan het door den Schoorlsche zeedijk gescheiden
was , en zieh ten Oosten uitstrekt tot aan de Zuiderzee ; zoo als het tus-
schen een ander gedeelte van Kennemerland, benevens den Zeevank en
Waterland ten Zniden gelegen i s ; hebbende door eene uitsprong van het
Westen naar het Oosten, ook de Zuiderzee, gedeeltelijk ten Zuiden
en ten Noorden ; zijnde de Z ij p e de W ie r i n g e r w a a rd , dc
W a a r d - e n -G r o e t g r o n d e n , de A n n a - P a u l o w n a - p o l -
d e r enhet Ko e g r a s , de buitendijksche gronden van W e s t f r ie s ia n d .
Het is duister, wat men bij de schrijvers, en inzonderheid in hand-
vesten, plakkaten en andere openbare Schriften door W e st fr ie s l a k d
verstaan moet, en de sieden Hoorn , Enkhuizen en Medemblik hebben
zieh alleen als Staten van W e s t f b ie s l a h d gedragen , docji men drukt zieh
wel zoo naauwkeurig uit, wanneer men , door W e s t f r ie s l a n d de land-
streek verstaat, waarvan wij de gelegenheid hier boven beschreven hebben.
Deze belendingen schijnen ook haren oorsprong te hebben van den
ouden Westfrieschen-zecdijk. In dezen zin en met betrekking tot dezen
zeedijk is het de waarheid , als de schrijvers te kennen geven , dat W e s t -
F b ie s l a p d , waarvan de landscbeiding aan de zijde van Kennemerland
en Waterland minder kenbaar is dan aan den zeekant, echter verder
kan bepaald worden , indien men een regte lijn trekt, van daar a f,
waar nu de sluis te Schardam l igt, tot Alkinaar en van Alkmaar
lotPetten. Die twee linien , zegt men, zullen zeer nabij den omtrek
van het onde W e s t : F r ie s ia n d , aan de zijde van Waterland en Kennemerland
aanwijzen. Langs of liever niet ver van deze veronderstplde
linien heefl de oude Westfrieschc-dijk , zoo wel als aan den zeekant
geloopcn , dcrhalve kan men deze strekking of gelegenheid van W e s t -
FMESJ.ANO niet anders begrijpen, dan met opzigt tot dezen dijk, of zijn
dijkgraafschap ; zonder dal het eenige zekerheid heeft dat alle de landen
binnen dezen dmring , in de alleroudsle tijden , 'eigenlijk W e st -
fh ie s la h d gewecst zijn , of een gemeen landregt gehad hebben.
Westfbieslabd , aldus in den omring van gemclden zeedök aange-
merkt beslaat in ziine middelbreedle rulm twec en een half en in
riine lenste van Krabbendain tot aan het Oosteinde van Enkhuizcn ,
omtrent acht uren gaans. Van ouds was deze landslrcek , vooral naar
het Westen, doorbroken van vele grootc en kleine rneren , d ie , sederl
oinlrent twee eeuwen groolcndeels bedijkt en drooggemaakt zynde, in
«rhnon wei- bouw- en boscliland veranderd zijn , zooals de S c h e r me er ,
de H e e r -H u g ow a a r d , de Wo gme e r de S c h a g e rwa a r d , de
Wa a r d , de B e r km e e r , de Di e p s - e n -Mo o r sme e r , d eWo u d -
me e r , de B a a r s d o r p e rme e r , de D a a lme e r de Be n u eme e r ,
de V r o o n d e rm e e r enz., te zamen ongeveer 11,000 bund. schotbaar
Hnd beslaande. In het Oosten , tusschen Medembhk en Enkhu.zen ,
z ijn echter nog onderscheidene braken vlieten en walen le vinden
Hel hoopste land heeft men tusschen Medemblik en Schagen. De meeste
fanden fn WESTFBiESEAED worden, gezegt 1,23 of 1,05 eil. beneden het
peil van eenen gemeenen vloed te Ieggen. Deze land^treek is van zeer
vroege tijden af met eenen ringdijk als een gemeen ligchaam beslotcn
seweest. Zie het vorige artikel.
Deze landstreek bevat dc sieden * En kh u i z c n , Honrn en Med
e m b l i k , en de volgende plat telands-gemeentenAbbekerk-en-
L a m b e r t s e h a g e n , Andi j k , A v e n ho r n- e n - Oo s t ra ij zen ,
B a r s i n g e r h o r n - 11 a r i n g h u i z e n - e n - Kolhorn , B e r k h o u t -
e u -B a a r s d o r p , O o s t e r - e n -W e s t e r - ß l o k k e r , Bo_ven-
c a r s p e l , B r o e k » o p - La n g e n d i j k , G roo te broe k-e n-L u t-
i e b r o e k , G r o s t h u i z e n , Ha r i n g c a r s p e 1 , H e n s b r oe k ,
H o o g c a r s p e l , H o ogw o ud e - e n - A_arts wo u d e , Ko e d i j k -
en - H u i sw a a r d , St . Ma a r t e n - E e n i g e n bar g - e n - V al -
koop, Mi dwo u d - e n - Oo s two ud , N ibbixw o u d e - e n -Ha u -
w e r t, N i e u w e -N i e d o r p , . Oude - N i e d o r p - e n - Zi jd ewi n d ,
Ob d am, O pm e e r , Op p e r d o e s , Ou d c a r s p e l , Ou d e n d i j k ,
O u d o r p - e n -Ot e r l e e k , St . P a n c r a s , S c h a g e n - e n -Bu r g h o r n ,
S c h a rwo u d e , N o o r d - e n - Z u i d - S c h a r w o u d e , S c h e l L i n k -
h o u t , S p a n b r o e k , Twi s k , V e e n h u i z e n , V c n h u i z e n - e n -
l l em, We r v e r s h o o f , W e s tw o u d - e n - B i n n e n w i j z e n d , Wijd
e n e s - e n -O o s t e r l e e k , Wi n k e l , Wo g n u m - en - Wad wa y ,
Zij b eca r spei - e n - B e n ni n gb roek , Zwa a g -Ho o g - e n aag
Zwaagdi jk, te zamen eene oppervlakte beslaande , volgens het ka-
daster , van 82,518 bund. 28 v. r. 83 v. eil., waaronder 81,8oo bunn.
14 v. r. 17 v. eil. belaslbaar land. Men telt er 19,860 h , bewoond
word’ende door 20,946 huisgez., uitmakende eene bevolking van ongeveer
83 000 in w., die zieh meest op het boter- en kaasmaken toeleg-
gen en de volgende fabrijken en trafijken hebben : 3 baringreederijen ,
12 scheepstimmerwerven , 2 sebuitenmakerijen , 8 touwslagerijen, o zeil-
makerijen, 1 garenspinnerij 4 1 linnen- en everdoekweverij , o weve-
rijen, 1 wolspinnerij , 1 wolkammcrij en Iwijndenj , 1 lccrlooijerij ,
4 zoutkeeten , 1 zeepziederij , 3 smeersmelterijen , 1 loodwitraakenj ,
1 ccmentfabrijk , 2 kalkovens , 2 chicorcifabrijken , 1 chicoreieest ,
1 chocoladefabrijk , 5 boekdrukkerijen , 3 kaaskopdraaijerijen , » hout-
zaag-, 1 snuif-, 1 hennep-, 2 mostaard-, 1 schulp •, 2 tras- en bik-
steen^, 2 pel- en 2\ korenmolens. v
De II er v., die er 32,000 in getal zijn , onder welke 14,000 Ledema-
ten , inaken de volgend^ 47 gem. n i t : Aa r t swo u d c , A b b e k c r k -
n - L am b c r t s c h a g e n ,An d i j k , Ba r s i n g e r b o r n - e n - n a r i n g-
■ n • \ l M M . L I _____ / « . . ,1 . . a r L l i A I I t