WARAJIßO, negerdorp in Nederlandsch Guiana , kol, Suriname,
a a n d e Marowijne,
WARAMALA, d. in Oost-Indie, resid. Amboina. Zie W armoela.
WARANDE (DE)* voormalig domein van de Heeren v a k B r e d a , in
de bar. van Breda, prov. Noord-Braband, arr., kant. en £ u. N. 0 .
van Breda, gem. en ^ u. Z. Z. 0 . van Terheyden , aan de Mark.
WARANDE (I1ET FORT), fort in de bar. van Breda,, prov. Noord-
Braband. Zie G r o o t e - S c r a k s .
WARANDE (DE KLEINE-), v o o rm . h u i s v a n de Heeren van B r e d a ,
in bet b a r . v a n Breda , prov. Noord-Braband. ' Zie A bielenberg.
WARANDE (DE NIEUWE) en DE OUDE-WARANDE, twee bos-
schaadjen in de Meijeriy van 's Hertogenbosch, kw. Oistertoijk, prov.
Noord-Braband. Zie N iedw e -war and e (d e ) en O odb-w ar and e (de) .
WARAN-ELA o f W aran- I la (d. i. G root- B anda) , naam, welke de
Bandanezen geven aan het Ambonsche eil. Ceram in Oost-Indie. Zie
C e r a h .
WARANTE, oud d. in Oost-Indie, op bet Sundasche eil. Madura,
kon. Madura, afd. Sampang, aan de Zuidkust van het eiland. ■
WARANTE (HOEK-VAN-), kaap in Oost-Indie, in de Straat-van-
Madura, aan de Zuidkust van bet Sundasche eil. Madura%
WARAPPA-KREEK, kreek in Nederlands-Guiana , kol. Suriname,
uit de Matappica-kreek voortkomende en met eene noordelijke rigting
in den Atlantische-Oceaan uitloopende.
WAR AS, d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra, lands.
Lampong, aan den oever der Toelang-Bawang.
WARAWAW , berg.in W est-Indie, op het Curacaosche eil. Aruba,
bijna in. het midden van . het eiland. — De grond van dezen berg is
geheel uit syeniet te zamen gesteld.
WARBERG , .o o k w e l e e n s v e r k e e r d e l i j k a l s W a e s b e r g v o o r k o m e n d e ,
g e b . in d e b a r . v a n Breda, p r o v . iV oord- Braband, Vierde d i s t r . , a r r .
e n 6 u. W. Z. W. v a n Breda, k a n t . e n 2J u. Z. W. v a n Oudenbosoh,
g e m . Roosendaal-en-Nispen, 1 u. Z. W. van Roosendaal, | u. Z. 0 .
v a n Wouw, w a a r t o e b e t k e r k e l i j k b e b o o r t .
Dit geh. bestaat thans uit twee boerderijen , bewoond doer 14 inw.
Er ligt hier eene'brug van dien naam over de Hainksche-beek.
WARDA (BAAI-VAN-), baai in Oost-Indie, in den Moluksche-
Archipel, in de Bogt-van-Kea, aan de Zuidoostknst van het eil.
Gilolo.
WARDENBURGSGROEP , groep eil. in Australie, in de Indische-
.zee , Z. van Nieuw-Guinea, bij de Kwaalbergsbogt, tot de Papoes-
eilanden beboorende. — Het voornaamste is We s s e l s - e i l a n d : de
overige zijn slechts klein.
WARDER, gem. in den Zeevang, prov. Noord-Holland, arr.
Hoorn j kant. Purmerende (7 k. d., 18 in. k., 8 s. d.); palende N.
:aan de Wijsent, die baar van de gem. Etersheim-en-Zuid-Schardam
scheidt , 0 . aan de Zuiderzee, Z. aan de gem. Edam ,-Z. W. aan de
IJ e , die baar van; de gem. Middelie-en-Axwijk scheidt, W. weder
aan de Wijsent, waardoor zij van de gem. Oostbuizen-en-Hobrede
gescheiden wordt.
Deze gem. bestaat uit het d. Wa r d e r , benevens eenige verspreid
liggende huizen ; beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
903 bund. 23 v. r. -48 v. eil., waaronder 899 bund. 51 v. eil. be-
lastbaar land ; telt 69 h., bewoond door 75 huisgez., uitmakende eene
bevolking van ruim 300 inw. In de voorgaande ceuw behoorden hier
vele zeelieden te huis ; doch gedurende den oorlog tusschen Engeland
en Frankrljk heeft men zieh allccn bij het bocronbednjf en het kaas
‘"DeÄiSr^e allen Herv- zÖn . onder welke ruim 16l 7Ledl7 l<!V maken eene gem. u it, welke tot de klass. en nng yenEd am beboort.
Decerste, die in deze gem., in vereeniging met M i d d e h e , Ku>a-
d i i k en H o b r e d e , het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest
Petrds Ferwert, die in bet jaar 1575 herwaarts kwam en reeds in
Oetober 1575 overleed. In 1593 werden M. dd e l . e , Kwad. jk en
Hobr e d e van Warder afgescheiden en Oo s t hmz e n bij| dit laatste
dorp gevoegd , en deze eombinatie had tot eersten Predikant Ewodd Wu-
iems die er in 1594 kwam en in 1616 overleed. Nadat MarcosBoer-
b a v e ’ die er sedert 162D stond, in 1625 naar Medembhk was ver-
trokken, bekwam Warder alleen eenen Predikant in Petros Ldcae Ho-
oios, die er in 1626 beroepen werd eil in 1633 naar Hem vertrok.
Het beroep geschiedt door den kerkeraad, onder agrealie van de Regering
van Edam , welk regt echter, als onbew\jsbaar , niet volko-
men door de gemeente wordt erkend.
Men heeft er eene school, welke gemiddeld door 40 leerlingen bexocht
wordt. . . .
Deze gem. is eene heerl., welke aan de stad Edam toebehoort.
Het d. W arder of W aarder , oudtijds W b e r d b , ligt 2 u. Z. van
Hoorn , 1 u. N. van Edam. Het is in de lengte gebouwd , van den
zeedijk a f, tot digt aan de gem. Oosthuizen-en-Hobrede, met eene
streek van 2200 eil., doch ovcral niet digt betimmerd. Men telt
er 65 h. en ruim 310 inw.
De kerk, welke hier vdwr de Reformatie stond, werd deslijds door
de Gravcn begeven, doch het -bevestigen-stond aan den Aartsdiaken der
Utrechtsche domkerk. In het jaar 1574 had men eene pastorij met
10 of 12 deimten (6 ä 7 bund.) lands en zij kon, met lasten en a l ,
jaarlijks opbrengen 40 Rijnsche guldens (56 guld.). Het kosterschap, dat
mede door de Graven begeven werd , bezat 7 of 8 deimten (4 a 4 | bund.)
land. Die kerk , welke kruiswijze gebouwd was , cn een zeskant door-
luchtig torentje op het midden had, is in 1847 afgebroken cn ver-
vangen door eene nieuwe, zijnde een lapgwerpig vierkant gebouw,
dat in het jaar 1848 voltooid is en eenen houten toren heeft, doch
van gecn orgel voorzien is.
De kermis valt in veertien dagen voor Pinksteren.
Bij den watervloed van November 1775 is de Zeevangszcedijk digt
■bij dit dorp doorgebroken , waardoor in de huizen , die op de läge
gedeelten staan , als ook in die, welke onder den dijk liggen , de vloeren
diep onder water stonden , en de bewoners , met hun vee , de vlugt moes-
ten nemen naar hooger gelegene plaatsen.
Het wapen dezer gem. bestaat in een veld van sinopel, met eene
koe van keel.
WARDER, naam, onder welken het d. Waarder en het balj.van
Woerden, prov . Zuid-Holland, wel eens voorkomt. Zie W a a r d e r .
WARENDORPER-SCHANS (DE) of de B o i r s e r r e e k - s c b a s s , voorm.
schans in Twenthe , prov. Overijssel, ^ u. Z. 0 . yan Haaksbergen ,
aan de Beek.
Deze schans zou tijdens de Spaansche oorlog, ter gclegenheid van
de inneming van Groenlo , door Prins Fredekik H end rik , door de Spaansche
partij opgeworpen zijn , ten einde de demonstratien van genoem-
den Prins tegen Oldenzaal te weren. Zij moet nog al van belang zijn
XII. D eel. 7