houtgr. Haarlem, bcncdenwaarts aan den vorl. houtgr. Pietersburg;
5250 akk. groot.
W1LHELMINAD0RP, veelal het Niecwedorp gonocmd, d ., prov,
Zeeland, distr., arr., kant. cn \ .« N. N. 0 . van Goes, gem. Kalten-
dijke-en-Oost-Bcveland, 1 u. W. N. W. van Kattendijke, in den Wil-
helmina-polder, aan de haven van Goes, längs welke de meeste huizen
ter wederzijdcn gelegen zijn.
Dit dorp is sedert het begin dezer eeuw ontstaan. Nadat in het
jaar 1808 de tegenwoordige Wilhelmina-polder, toen Lodewijks-polder ,
was ingedijkt, begon men in 1812 enkele verblijven op te slaan aan het
einde van den langen weg, die het gedeelte des polders, ten westen
van de Goesche-haven gelegen, in de volle lengte doorsnijdt. Dadr,
nagenoeg ter halver wege van Goes naar het S a s , waar eene dubbele
ophaalbrug over de haven gelegd werd , om de hoofdwegen te doen
kruisen en de gemecnscbap tnsschen de beide hoofdafdeelingen van den
Lodewijks-polder mogelijk te maken , daar bood zieh de meest geschikte
plaats aan, om in den polder een bloeijend dorp te doen verrijzeri.
De Heer Güaetherus Jacob van den Bosen, die destijds het behecr had
over den Wilhelmina-poider , vormde daartoe het plan, en het dorp
verrees zoospoedig, dat bij beslnit van X . M. Koning W iiie s I , d.d.
8 Maart-1818, het dorp vernoemd werd naar wylen H. M. Koningin
Feederika Looisa Wimelmina ( f 12 October lSSTj' en daaraan de naam
toegekend van Wiiheljiinadorp, gelijk de naam van Lodewijks-polder
toen ook in Welhelmina-poldpr veranderd is. Van toen af werden al-
daar, naar een vast plan, woningen aangebouwd. Vele dezer woningen
zyn dubbele huizen, van hout opgetrokken en zonder verdieping. In
het jaar 1817 verrees voorts de eerste meestoof; in 1820 werd aan de
tegenovcrgcstelde (de oostelijke) zijde der haven een tweede opgetrokken.
En nadat nu ’s mans oudste zoon Iiian Gualtheos Jacob van den Bosch
er in 1821 voor zieh zelven eene woning had doen bouwen, verrezen
er allengs meer gebouwen, zoo dat men er nu reeds 92 huizen , bevolkt
met ongeveer 850 zielen, t e lt , die meest allen in den landbouw en de
scheepvaart, met veel doortogt naar Goes, hun bestaan vinden , ter-
wyl de beide genoemde fabrijken , in 1840 j met eene calicotswevery
verineerderd zijn, doch waarin alleen des winters gewerkt wordt door
jonge lieden , die in dat saisoen geen werk op het veld kunnen vinden.
Ook is er een steenen windkorenmolen.
Van de inw., die nagenoeg allen Herv. zijn, hadden zieh aanvankc-
lijk de meesten vrijwillig bij de kerkelijke gem. Kattendijke gevoegd,
doch zijn in het jaar 1841 daarvan afgescheiden en maken thans, met
de overige' uit den Wi l h e lmi n a - p o l d e r en die van het voormalige
Oo s t - B e v e l a n d , eene kerkelijke gemeente uit, welke tot de klass.
en ring van Goes, eerste sectie, behoort; nagenoeg 550 zielen , onder
■welke 230 Lcdematen , t e lt , en tot eersten Leeraar onlving A n to n ic s
J a c o b u s J o z in d s W a r n s in c k , die in 1847 naar ’s Heer-Abtskerke is be-
roepen en toen vervangen is door J a c o b c s Wititn Leu. Het beroep
gcschicdt uit een drietal, hetwelk van wege de gemeente^ Z. M. den
Koning wordt aangeboden. De in 1840 , even als de pastorie op kosten
van de belanghebbenden in den Wilhelmina-polder, gebouwde en den
7 Maart 1 8 4 1 , door Ds. J o h a n n e s a b U t r e c h t D r e s s e lb m s , Predikant
te Wolphacrtsdijk, ingewijde kerk Staat landwaarts in. Zij is^ gc-
bouwd volgens een ontwerp van den Heer I s a a c W a r n s i n c k , Architect
te Amsterdam, en voldoet uitnemend door eenvoudigheid, die nielte-
genstaande de weinige uitgebreidheid den indrok verwekt, welken den
bouwmcestcr zieh voorgestcld heeft. Ilet is een eenvoudig, langwer
pig vierkant gebouw, met een koepeltorentje, doch zonder orgcl.
Z(j heeft, bij eene breedlo buitenwerks van 13,10 e il., eeno lengte
van 19,30 eil., tot het plafond eeno hoogte van 7,20 oll. cn tot den
nok van 10,30 eil., cn bevat, door middel van aangebragte galeryen,
vijf honderd goede zitplaatsen. De toren , waarin een uurwerk is go-
plaatst, heeft de hoogte van 17 eil., zonder de naald. De benoo-
digdheden tot eene waardige bediening van doop en avondmaal zijn
door den Heer Baron H uyssen van K a t t en d ijk e , aan de gemeente ver-
perd ; terwijl de Heer W i i i .em H endrik W arnsinck te Amsterdam, een
cenvoudig maar smaakvol bewerkt doopvont aan de gemeente ten ge-
schenke heeft gegeven. Het overige amcublement werd door de ge-
mcenteledcn bekostigd.
De in 1825 gebouwde school., wordt gcmiddcld door 40 lecrlingen
bczocht. Ook is er eene bewaarschool, in 1842 opgerigt, waarvoor in
1846 een opzettclijk daartoe ingerigt gebouw is opgetrokken (1).
Het wapen is een doorsneden (eoupe) veld van sinopel en sabcl, heb-
bende over het geheel een kruis, waarvan de staande armen van zil-
ver cn de liggende van goud zijn, op het midden beladen met cen
schildje van azuur met eene gekroonde W. van goud.
WILHELMINA-POLDER (DE), vroeger de L o d ew ijk s - p o ed e r , pold,
prov. Z eeland, distr., arr. en kant. Goes, voor het grootstegedeelte
gem. Kattendijke-en-Oost-Beveland, maar ook gedeeltelijk gem. Wol-
phaartsdijk, en voor een zeer klein gedeelte gem. Kloetinge; palende
N. aan de Zuidkreek, N. O. aan het voorm. eil. Oost-Beveland, 0 . aan
de Schelde , Z. aan het eil. Zuid-Beveland, waarvan het tegenwoordig
een gedeelte uitmaakt, W. aan Wolphaartsdijk.
Dczc pold. is slechts eene voortzelting der vcrlanding tusschcn den Zuid-
vliet en het Schenge, waarvan het Wolfaartsdijksche-Sabbinge de kern
uitmaakt. Bij dit voormalig eiland was in 1429 de belangrijke polder
llongersdijk aangewonnen , doch deze geheele aanwinst werd echter in
1551 weder verloren. Zes en veertig jaren later werd wederom een gedeelte
herwonnen, doch lang duurde h e t, eer de invloed, die de af-
damming der Zwake op de Zeeuwsche stroomen uitoefende , zieh ook hier
onweerstaanbaar deed gevoelen. Yan de verschillende schorren, Welke
dien ten gevolgehethoofdopstaken, Hon g e r s d i j k , d cOn b e k e n d e
of M o s s e l b a n k , Goc n j e cn de S l u r f , werd de laatste het eerst
bevcrscht. Zij maakte de kern uit van het latere Oost-Beveland , het-
w.^k? »fschoon-niet wel 288 gemeten (1,04 bund.) lialende , in 1708 be-
dijktis. Over de rondom gelegen gronden twistte men tot in 1809. Toen
echter had, ten gevolge van aangegane overeenkomsten , eene algemeene
bedijkingdier schorren plaats, en werd het eiland Wolphaartsdijk, door
afdamming van de Schenge op den noordwesthoek van den Goeschen-pol-
der, aan de eene , en door vasthechting aan het wcstelijke punt van Oost-
Beveland en de vereeniging van het oostelijke punt van laatstgenoemd eiland
met Kattendijke , ook aan de andere zijde, niet Zuid-Beveland ver-
eenigd. Op last van den Directeur-Generaal van den Waterstaat van het
Koningrijk Holland, d.d. 29 April 180 8 , werd er een plan van bedijking
ontworpen. Bij besluit van Koning L o d ew i jk , van 30 Dccembcr 180 8 ,
U ) H e n , d i e m e e r o m t r e n t d i t d o r p e n d e n h i e r v o lg e n d e W i l i ik l ih i s a - p o u j e r y e r .
l a n g e n t e w e t e n v e rw j j z e n w ij n a a r h e t w e r k jo y a n o n z e n g e l e e r d o n m e d c a r b e i d e r
a b U t r e c h t D r e s s e l h ü i s , g e t i t e l d : TweettU leerredenen, ter inwijding van eene nieuwe
gemeente en kerk te Wähehnina-dorp en ter fmestiging van einen jongen heeraar. Goes, x s f t .